ការចាប់ដៃគ្នារវាងប្រទេសស្រីលង្កា និង ប្រទេសមហាអំណាចចិន

ស្រីលង្កាដែលស្ថិតនៅក្នុងមហាសមុទ្រឥណ្ឌានៅភាគអាគ្នេយ៍នៃចុងនៃឧបទ្វីបឥណ្ឌា ដែលទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញនៅឆ្នាំ ១៩៤៨ បន្ទាប់ពីស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អង់គ្លេសជិត ១៥០ ឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៨១៥ ដល់ឆ្នាំ ១៩៤៨ និងត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិននៅខែមករាឆ្នាំ ១៩៥០។ ប្រទេសទាំងពីរបានបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតពេញលេញនិងផ្លាស់ប្តូរឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៅខែកុម្ភៈឆ្នាំ ១៩៥៧ ។ ជាមួយទំនាក់ទំនងជាប្រវត្តិសាស្រ្ដនៅឆ្នាំ ១៩៥២ ខែមេសា ប្រទេសទាំងពីរបានបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងទី ១ ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចនិងបច្ចេកវិទ្យារវាងចិននិងស្រីលង្កា និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែនសមុទ្រនៅឆ្នាំ ១៩៦៣។ គណៈប្រតិភូសហជីពចិនបានធ្វើទស្សនកិច្ចប្រទេសស្រីលង្កាជាលើកដំបូងនៅខែកុម្ភៈឆ្នាំ ១៩៥៧ ។ ទំនាក់ទំនងចិន-ស្រីលង្កាត្រូវឈានទៅមួយកម្រិតទៀតនៅពេលប្រទេសស្រីលង្កាបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ ២០០៥ ដែលកាលនោះលោកប្រធានាធិបតី Mahinda Rajapaksa ជាអ្នកឈ្នះឆ្នោត ។ យ៉ាងណាមិញ បើទោះបីជាចំណងកាទូតមានលក្ខណៈស្អិតរមួត ព្រមទាំងការផ្តល់ជំនួយរបស់ចិន សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចស្រីលង្កាឥតឈប់ឈរ ដោយឡែកហេតុអ្វីបានជាកំពង់ផែ Ha​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​mban​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​tota ត្រូវបាន ដាក់ជួលឲ្យទៅក្រុមហ៊ុនចិន៩៩ឆ្នាំ តើចិនសម្លឹងឃើញអ្វីខ្លះពីប្រទេសស្រីលង្ហា?

តើចិនសម្លឹងឃើញផលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះពីស្រីលង្កា?

ឥទ្ធិពលចិនមកលើស្រីលង្កាដែលយើងស្គាល់សព្វថ្ងៃបានចាប់ផ្ដើមកើតមានឡើងនៅក្នុងអាណត្តិរបស់ប្រធានាធិបតីស្រីលង្កាលោក Mahinda Rajapaksa ដែលជាប់ឆ្នោតនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៥​ ហើយខណ:ដែលប្រទេសស្រីលង្កាកំពុងធ្លាក់នៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល។ ចិនបានដឹងថាវាជាឱកាសមាសសម្រាប់ខ្លួនត្រូវធ្វើសកម្មភាពដើម្បីបំពេញចន្លោះប្រហោងក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរបស់ស្រីលង្កា ក្រោយការងើបពីសង្គ្រាមស៊ីវិលរយៈពេល២៦ឆ្នាំរបស់ស្រីលង្កាជាមួយក្រុមភេរវករបំបែកខ្លួន LTTE នៅឆ្នាំ២០០៩ ដែលបានបំផ្លាញប្រទេសស្រីលង្កាយ៉ាងខ្លាំងហើយប្រទេសនេះត្រូវការការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីកសាងសេដ្ឋកិច្ចនិងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឡើងវិញ។ បើយោង The Diplomat នៅឆ្នាំ ២០០៧ លោក Rajapaksa បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងអាវុធលើកដំបូងជាមួយចិនដែលមានតម្លៃ ៣៧ លានដុល្លាអាមេរិក។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ចិនបានផ្តល់អំណោយយន្តហោះចម្បាំងប្រភេទ F៧ ចំនួន ៦  កាំភ្លើងប្រឆាំងយន្តហោះ និងរ៉ាដា JY-១១។ នៅឆ្នាំ ២០១០ ទីក្រុងប៉េកាំងបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចី ២០០ លានដុល្លារដល់ប្រទេសស្រីលង្កាដើម្បីសាងសង់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិទី ២ ក្បែរទីក្រុង Hambantota ហើយនៅឆ្នាំដដែល ចំនួនទឹកប្រាក់ ៣៦១ លានដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានខ្ចីដើម្បីសាងសង់កំពង់ផែ Hambantota ដំណាក់កាលទី ១ ដែលបាន បញ្ចប់នៅឆ្នាំ ២០១០។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​បានផ្តល់ប្រាក់ចំនួន ៨១០ លានដុល្លារអាមេរិកសម្រាប់គម្រោងកំពង់ផែដំណាក់ កាលទី ២។ នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៣ ក្រុមហ៊ុនចិនបានចុះកិច្ចសន្យាសាងសង់ផ្លូវដែកតម្លៃ ២៧២ លានដុល្លារអាមេរិកទៅ ប្រទេសស្រីលង្កាក្នុងការសាងសង់ផ្លូវដែកថ្មីដំបូងបង្អស់នៅក្នុងប្រទេសស្រីលង្កាក្នុងរយៈពេលមួយសតវត្សរ៍។ ប្រទេសចិនបានផ្តល់ថវិកាចំនួន ៦០០ លានយិនប៊ី Renminbi  (៩០ លានដុល្លាអាមេរិកឬ ១៦.៥ ពាន់លានរូពីស្រីលង្កា) ជាជំនួយឥតសំណងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក Wang Xiaotao ប្រធានទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិចិន។

ខ្សែក្រវ៉ាត់មួយផ្លូវមួយ  (One Belt One Road Initiative) និងស្រីលង្កា

ច្បាស់ណាស់ការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ចិននេះមិនអាចមើលរំលងគំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវ៉ាត់មួយផ្លូវមួយ  (One Belt One Road Initiative) បាននោះទេ។ ប្រទេសចិនចាត់ទុកប្រទេសស្រីលង្កាជាប្រទេសដ៏សំខាន់នៅក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើម ដែលជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិននៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌាដែលជាផ្លូវសូត្រសមុទ្រនិងជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ដ៏ធំដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់មួយនិងផ្លូវមួយ (One Belt One Road Initiative)​ ប្រកបដោយមហិច្ឆតារបស់ទីក្រុងប៉េកាំង។ នៅឆ្នាំ ២០១៣ ប្រធានាធិបតីចិនលោក Xi Jinping បានបញ្ចេញគំនិត  One Belt One Road Initiative នដែលជាគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធខ្នាតធំដែលផ្ដោតលើការអភិវឌ្ឍវិស័យដឹកជញ្ជូនរវាងប្រទេសនានា។ ប្រទេសចិនមានបំណងចង់ភ្ជាប់ទ្វីបអាស៊ីទ្វីបអាស៊ីនិងទ្វីបអឺរ៉ុបតាមបណ្ដោញផ្លូវគោកនិងផ្លូវសមុទ្រដើម្បីបង្កើនចរន្ដពាណិជ្ជកម្ម ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនិងសមាហរណកម្មក្នុងតំបន់។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ផ្នែកផ្លូវសមុទ្រនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់មួយនិងផ្លូវមួយអាចត្រូវបានគេស្គាល់ថាផ្លូវសូត្រសមុទ្រសតវត្សទី ២១។ ផ្លូវសូត្រសមុទ្រនេះភ្ជាប់ពីតំបន់ឆ្នេរសមុទ្ររបស់ចិនទៅកាន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ីខាងត្បូង ភូមិភាគខាងត្បូងនៃមហា សមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក មជ្ឈឹមបូព៌ា អាហ្វ្រិកខាងកើត និងរហូតដល់ទ្វីបអឺរ៉ុបដែលឆ្លងកាត់ដែនសមុទ្រសំខាន់ៗដូចជាដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង ច្រកម៉ាឡាកា ស្រីលង្កា ដែនសមុទ្រភាគខាងត្បូងឥណ្ឌា ព្រែកជីកស៊ុយអែស។ ល។ លើសពីនេះទៅទៀតដោយសារស្រីលង្កាស្ថិតនៅចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់ ចិនបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីរាប់ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់នៅក្នុងប្រទេសស្រីលង្កាយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ បន្ទាប់ពីការបើកទ្វារស្វាគមន៍របស់ស្រីលង្កាក្នុងនាមភាពជាដៃគូសហប្រតិបត្តិការយុទ្ធសាស្ត្រ និងគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមគំនិតរបស់ប្រទេសចិន។

ដោយឡែក ចិនក៏ចង់បង្កើតមូលដ្ឋានរឹងមាំមួយនៅក្នុងប្រទេសស្រីលង្កាដែលជាប្រទេសជិតខាងខាងត្បូង របស់ឥណ្ឌា។ ការធ្វើដូច្នេះនឹងផ្តល់ឱ្យចិនទទួលបានប្រយោជន៍ជាច្រើន ដែលទីមួយចិននឹងក្លាយជាអ្នកប្រកួតប្រជែង ដោយផ្ទាល់នឹងកងទ័ពជើងទឹករបស់ឥណ្ឌានៅក្នុងតំបន់មហាសមុទ្រឥណ្ឌា។ទីពីរប្រទេសចិននឹងឈរជើងនៅក្នុងសមុទ្ររឹងមាំជាងមុន និងក្លាយជាពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់មួយហើយនឹងស្ថិតក្នុងទីតាំងល្អប្រសើរជាងមុន ជាពិសេសដើម្បីធានាដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មប្រេងឆៅតាមសមុទ្ររបស់ខ្លួន។ បើយោងតាមសារព័ត៌មានក្នុងស្រុករបស់ឥណ្ឌា News១៨ ប្រហែលជា ៨០% នៃប្រេងឆៅរបស់ចិនដែលត្រូវបាននាំចូលពីបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ឆ្លងកាត់ច្រកម៉ាឡាកា (Malacca Strait)​ នេះ ។ ​រង្វាន់ពិតប្រាកដសម្រាប់ប្រទេសចិនគឺកំពង់ផែស្រីលង្កាដែលប្រទេសកោះស្ថិតនៅតាមបណ្តាញគមនាគមន៍សមុទ្រខាងកើត-ខាងលិចដែលភ្ជាប់ប្រទេសចិនទៅអ្នកផ្គត់ផ្គង់ថាមពលរបស់ខ្លួននៅមជ្ឈឹមបូព៌ានិងអាហ្វ្រិក។

តើស្រីលង្កាប្រើប្រាស់កម្ចីចិនយ៉ាងដូចម្ដេច?

ដោយទទួលបានទីតាំងភូមិសាស្ត្រដ៏សំខាន់របស់ខ្លួនក្នុងនាមជាប្រទេសដែនសមុទ្រមួយដែលស្ថិតនៅចំណុចប្រសព្វនៃច្រកផ្លូវពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ស្រីលង្កាមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់។ ទីក្រុងនេះមិនត្រឹមតែជាទីក្រុងកំពង់ផែធម្មជាតិប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែ ថែមទាំងមានប្រភពធនធានរ៉ែប្រេងធម្មជាតិក៏ដូចជាជលផលនិងរ៉ែសមុទ្រផងដែរ។ ប្រទេសស្រីលង្កាក៏ទើបតែងើបចេញពីសង្គ្រាមជិត ៣ ទសវត្សហើយ ដូច្នេះគឺមានឱកាសដែលជាគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយមហិច្ឆតាក្នុងការអនុវត្តគម្រោងហេដ្ឋារចនា សម្ព័ន្ធធំៗ នៅក្នុងទីក្រុងធំៗ។ ជាមួយការរំពឹងដ៏មហិមានៃចរាចរណ៍ពាណិជ្ជកម្មដ៏រីកចម្រើន អាជ្ញាធរស្រីលង្កាបានអះអាងនិងសន្យាថាការអភិវឌ្ឍន៍គម្រោងកំពង់ផែ Hambantota ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅចំបេះដូងនៃផ្លូវដឹកជញ្ជូនដ៏មមាញឹកទៅជាកំពង់ផែដ៏មានសក្ដានុពលពាណិជ្ជកម្មក្នុងអាស៊ី និងផ្ដល់ឱកាសការងារដល់ប្រជាជនជាង ៥០,០០០នាក់ ជាមួយនឹងការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចឱ្យក្លាយជាប្រទេសដែល មានប្រាក់ចំណូលមធ្យមក្នុងរយៈពេលពីរបីឆ្នាំទៀត។

យ៉ាងណាមិញតាមការសិក្សាលទ្ធភាពជាច្រើនត្រូវបានធ្វើដោយក្រុមហ៊ុនវិស្វកម្មដាណឺម៉ាក Ramboll និង SNC-Lavalin របស់កាណាដាពីមុនបានបង្ហាញថាកំពង់ផែនេះនឹងមិនមានលទ្ធភាពផ្នែកពាណិជ្ជកម្មដូចកំពង់ផែផ្សេងទៀតដូចជាកំពង់ផែ Colombo ទេ ដោយលើកហេតុផលថាដំណាក់កាលដំបូងនៃគម្រោងគួរតែអនុញ្ញាតឱ្យមានការដឹកជញ្ជូនទំនិញ ដើម្បីចាប់ផ្តើមរកប្រាក់ចំណូលមុនពេលពង្រីកកំពង់ផែដើម្បីអាចគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍និងស្តុកកុងតឺន័រ។ ទោះយ៉ាងណារដ្ឋាភិបាលលោក Mahinda Rajapaksa ដែលមានអាណត្តិពីឆ្នាំ ២០០៥ ដល់ឆ្នាំ ២០១៥ នៅតែទទូចផ្តួចផ្តើមដើម្បីអភិវឌ្ឍកំពង់ ផែ Hambantota នេះឡើង ដោយបានសន្យាថានឹងអភិវឌ្ឍសង្កាត់ភាគខាងត្បូងរបស់ប្រទេសស្រីលង្កាជាពិសេសស្រុកកំណើតរបស់ខ្លួននិងកំពង់ផែ​ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមតំបន់ដែលត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញដោយរលកយក្សស៊ូណាមិឆ្នាំ ២០០៤ ប្រកបដោយមហិច្ឆតាសម្រាប់ការតភ្ជាប់ផ្លូវថ្នល់និងផ្លូវដែកអាកាសយានដ្ឋានថ្មី (ធំជាងគេនៅអាស៊ីខាងត្បូង) និងក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ថ្មី។

ប្រទេសស្រីលង្កាបានអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តមួយដែលស្វាគមន៍ការវិនិយោគសេដ្ឋកិច្ចពីប្រទេសចិនក្រោមគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់មួយនិងផ្លូវមួយដើម្បីជំរុញផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយក្នុងស្រុករបស់ខ្លួន។ បើយោងតាម Center for Stragey and International Studies ស្រីលង្កាបានទទួលកម្ចីពាណិជ្ជកម្មនៃគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កំពង់ផែ Ha​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​mban​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​tota នៅដំណាក់កាលទី១ ឆ្នាំ២០០៧ ចំនួន ៣០៧លានដុល្លារ និងដំណាក់កាលទី២ ចំនួន ៧៥៧ លានដុល្លារនៅឆ្នាំ ២០១២។ គួរបញ្ជាក់ផងថា រាល់ប្រាក់កម្ចីដែលស្រីលង្កាទទួលបានតាមរយៈមូនិធិដោយធនាគារចិន (EXIM Bank) ស្ទើរតែទាំងអស់គឺជាប្រាក់កម្ចីសម្រាប់អភិវឌ្ឈន៍គម្រោងសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រួមមានកំពង់ផែ Hambantota, Colombo-Katunayake Expressway និងអាកាសយានដ្ឋាន Mattala ហើយប្រាក់ដែលទទួលបានតាមរយៈប្រាក់កម្ចីគម្រោងទាំងនេះមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រើសម្រាប់ក្នុងគោលបំណងផ្សេងទៀតឡើយ។

របបដែលមិនអាចខ្វះចិនបានមួយនេះ ជាមួយអាកប្បកិរិយាទុទិដ្ឋិនិយមរបស់លោក Rajapaksa ដែលមិនយល់ស្របតាមលទ្ធផលសិក្សា ជម្នះធ្វើតាមការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការស្វែងរកគម្រោងរបស់គាត់ និងការដាក់មហិច្ឆតានយោបាយមុនតម្រូវការទីផ្សារ រួមផ្សំនិងអភិបាលកិច្ចបែបផ្តាច់ការនិងពុករលួយ ដែលផ្តោតលើក្រុមគ្រួសាររបស់ប្រធានាធិបតីជាមួយនឹងការបិទបាំងការជំទាស់ការិយាប្រជាធិបតេយ្យនិងជួយសម្រួលដល់ការខ្ចីប្រាក់ពីតារាងតុល្យការដោយក្រុមហ៊ុនរដ្ឋនិងធនាគារឯកជន។ លើសពីនេះទៅទៀត បើយោងតាម News១៨ បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុនចិនដែល​ទទួលបន្ទុកសាងសង់កំពង់ផែ Ha​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​mban​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​tota បានបញ្ចេញទឹកប្រាក់យ៉ាងតិច ៧,៦ លានដុល្លាអាមេរិកដើម្បីគាំទ្រយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីឡើងវិញរបស់លោក Rajapaksa នៅឆ្នាំ ២០១៥ ។ ជាយុទ្ធសាស្រ្ដ លោកRajapaksa បានជ្រើសរើសគម្រោងធំៗក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍គ្រាន់តែជាថ្នូរដើម្បីទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍និងការសរសើរចំពោះសមត្ថភាពនិងគណបក្សក្នុងការកាន់អាណត្តិរបស់លោកប៉ុណ្ណោះ។