សង្រ្គាម០៦ថ្ងៃរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប្រទេសក្នុងតំបន់អារ៉ាប់

វិវាទរវាងអ៊ីស្រាអែល និងប្រទេសក្នុងតំបន់អារ៉ាប់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមុនផ្ទុះឡើងនូវសង្គ្រាម៦ថ្ងៃ

នៅក្នុងពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ១៩៦៧ សង្រ្គាមដែលមានរយៈពេល០៦ថ្ងៃគិតចាប់ពីថ្ងៃទី០៥ដល់ថ្ងៃទី១១ខែមិថុនា បានកើតមានឡើងរវាងអ៊ីស្រាអែលជាមួយនឹងបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អារ៉ាប់មានដូចជា ស៊ីរី អេហ្ស៊ីប និងហ្ស៊កដានី (Jordan)​។ ជាក់ស្ដែង មុនឈានដល់វិវាទក្នុងឆ្នាំ១៩៦៧នេះ ភាពតានតឹងរវាងភាគីទាំងពីរ បានករកើតឡើងចាប់តាំងពីអ៊ីស្រាអែលត្រូវបានប្រកាសជារដ្ឋឯករាជ្យក្នុងឆ្នាំ១៩៤៨ ខែឧសភាមកម្ល៉េះ ដែលបង្ករទៅជាភាពតានតឹងផ្នែកនយោបាយ និងការប៉ះទង្គិចដោយវិស័យកងទ័ព។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៨ដដែលនេះ ជម្លោះផ្លូវការលើកទីមួយរវាងអ៊ីស្រាអែល និងរដ្ឋទាំងបីមកពីតំបន់អារ៉ាប់ក៏បានផ្ទុះឡើង ដោយក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់បានបើកការវាយប្រហារទៅលើកងទ័ពអ៊ីស្រាអែល រួមទាំងកម្ទេចចោលនូវទីក្រុងនានារបស់សាសន៍ជ្វីហ្វទៀតផង។ លើកទីពីរ គឺនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៦ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា វិបត្តិព្រែកជីកស៊ុយអេ (Suez Crisis) កើតមានដោយសារការចាប់ដៃគ្នារបស់បារាំង អង់គ្លេស និង អ៊ីស្រាអែល ដើម្បីតទល់ជាមួយអេហ្ស៊ីប។ នៅក្រោយពេលដែលលោក Gamal Abdel Nasser ដែលជាប្រធានាធិបតីថ្មីឡើងកាន់អំណាច ហើយប្រកាសដាក់ព្រែកជីកស៊ុយអេនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែអេហ្ស៊ីបបានទទួលបរាជ័យជាថ្មីម្ដងទៀតនៅក្នុងជម្លោះលើកទីពីរនេះ។ ចំណុចដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍នៅក្នុងការប្រឈមមុខគ្នាទាំងពីរលើកនេះគឺ អ៊ីស្រាអែលទទួលបានជ័យជំនះស្ទើរតែទាំងស្រុង ហើយបន្តរហូតដល់សង្រ្គាម០៦ថ្ងៃនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៧ ផងដែរ។ ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗទាំងនេះហើយដែលបណ្ដាលឱ្យមានការអូសបន្លាយទៅដល់ជម្លោះព្រំដែន ជម្លោះដែនគោកនិងអាកាស ក៏ដូចជាជម្លោះកងទ័ព ជាដើមហេតុធ្វើឱ្យភាគីទាំងសងខាងប្រកាសសង្រ្គាមជាមួយគ្នាសារជាថ្មីក្នុងឆ្នាំ១៩៦៧។

ដើមចមនៃសង្គ្រាម ៦ ថ្ងៃ

ដើមចមដំបូងដែលនាំឱ្យមានការផ្ទុះឡើងនូវសង្គ្រាមដ៏ល្បីល្បាញនេះ គឺកើតចេញពីប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីបលោក Gamal Abdel Nasser ជាអ្នកបង្កាត់ភ្លើងសង្គ្រាមមុន តាមរយៈសកម្មភាពដែលលោកបានបិទច្រកដៃសមុទ្រ Tiran ដែលជាផ្លូវទឹកសម្រាប់ចូលទៅកាន់កំពង់ផែ Eilat របស់អ៊ីស្រាអែល។ ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ លោកប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីប Nasser បានបញ្ជាឱ្យកងកម្លាំងយោធាអេហ្ស៊ីបដាក់ពង្រាយតាមព្រំដែនតំបន់ស៊ីណៃ (Sinai Peninsula) ដែលជាតំបន់គ្មានកងទ័ព ដើម្បីដណ្ដើមតំបន់នេះមកជាដែនដីរបស់អេហ្ស៊ីបវិញ ព្រមទាំងទាមទារឱ្យកងកម្លាំងកងទ័ពអន្តរជាតិដែលកំពុងឈរជើងនៅក្នុងតំបន់នោះត្រូវតែចាកចេញពីតំបន់នេះទៀតផង។ ទង្វើរបស់មេដឹកនាំអេហ្ស៊ីប បានធ្វើឱ្យអ៊ីស្រាអែលមិនអាចនៅស្ងៀមបាននោះទេ ហើយក៏បានសម្រេចប្រើប្រាស់កងកម្លាំងទាហានរបស់ខ្លួនដើម្បីវាយប្រហារទៅលើអេហ្ស៊ីបតែម្ដង។

អ៊ីស្រាអែលឈ្នះសង្រ្គាមបន្ទាប់ពីច្បាំងជាមួយ ៤ ប្រទេសក្នុងរយៈពេលតែ ៦ ថ្ងៃ

នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី៥ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦៧ សង្គ្រាមបានចាប់ផ្ដើមឡើងដោយយន្តហោះចម្បាំងកងទ័ពអ៊ីស្រាអែលបានហោះចេញពីមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួនហោះឆ្ពោះទៅកាន់ភាគខាងលិចនៃសមុទ្រមេឌីទែរ៉ានេ មុននឹងចេញយុទ្ធនាការវាយប្រហារតាមអាកាសទៅលើមូលដ្ឋានទ័ពអេហ្ស៊ីបភាគខាងជើងចំនួន១៨ទីតាំងផ្សេងៗគ្នា នៅក្នុងតំបន់ស៊ីណៃ (Sinai Peninsula) ព្រមទាំងបានកម្ទេចយន្តហោះចម្បាំងរបស់អេហ្ស៊ីប៩០% ខណៈដែលយន្តហោះទាំងអស់កំពុងចតនៅក្នុងមូលដ្ឋានទ័ព ។ នៅក្នុងល្ងាចថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦៧ កងទ័ពអាកាសអ៊ីស្រាអែលបានទទួលជ័យជំនះយ៉ាងអស្ចារ្យ នៅក្នុងសង្គ្រាមវាយឆ្មក់នោះ ក្រោយមក អ៊ីស្រាអែលបានចូលកាន់កាប់តំបន់ ស៊ីណៃ (Sinai Peninsula) និងតំបន់ហ្គាហ្សា (Gaza Strip) របស់អេហ្ស៊ីបបានសម្រេច ដោយមេបញ្ជាការកងទ័ពអេហ្ស៊ីបលោក Abdel Hakim Amer បានបញ្ជាឱ្យកងទ័ពដកថយដោយសារតែមានទាហានស្លាប់និងរបួសច្រើនពេក។

ប្រទេសទី៣ ដែលបានលូកដៃចូលក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នារវាង អេហ្ស៊ីប និងអ៊ីស្រាអែល គឺហ្ស៊កដានី ក្រោយពីឃើញអេហ្ស៊ីបទទួលរងនូវភាពបរាជ័យក្នុងសង្គ្រាម។ ហ្ស៊កដានីបានចាប់ផ្ដើមបាញ់គ្រាប់ផ្លោងទៅលើទីក្រុងយេរូសាឡឹមរបស់អ៊ីស្រាអែល។ ស្របគ្នាជាមួយការប្រតិកម្មរបស់ហ្ស៊កដានី កងកម្លាំងអ៊ីស្រាអែលបានបន្តយុទ្ធនាការវាយប្រហារជាបន្តទៀត យ៉ាងសាហាវទៅលើតំបន់មួយចំនួនរបស់ហ្ស៊កដានី។ នៅទីបំផុត ជ័យជំនះនៅតែបន្តបានមកខាងអ៊ីស្រាអែល ហើយអ៊ីស្រាអែលក៏បានចូលកាន់កាប់តំបន់មួយចំនួនរបស់ប្រទេសហ្ស៊កដានី ដូចជា តំបន់ West Bank និងហ្សេរ៉ូសាឡិមខាងកើត (East Jerusalem)នៅថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា។

មិនតែប៉ុណ្ណោះ នៅថ្ងៃទី៩ ខែមិថុនា សង្គ្រាមរវាងស៊ីរីនិងអ៊ីស្រាអែលបានកើតឡើងនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនភាគឦសានអ៊ីស្រាអែល ដោយស៊ីរីមិនចង់ឱ្យអ៊ីស្រាអែលកាន់តែមិនឥទ្ធិពលនៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាមិនចង់ឱ្យអ៊ីស្រាអែលគ្រប់គ្រងតំបន់ស៊ីណៃ (Sinai Peninsula) បាននោះឡើយ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយពីការរំពឹងទុករបស់ស៊ីរី កងទ័ពអាកាសអ៊ីស្រាអែលបានវាយកម្ទេចមូលដ្ឋានទ័ពដ៏ខ្លាំងក្លារបស់ស៊ីរីនៅតំបន់ខ្ពង់រាប(Golan Height) បន្ទាប់មកចូលគ្រប់គ្រង តំបន់ខ្ពង់រាប(Golan Height) របស់ប្រទេសស៊ីរីតែម្ដង។ នៅក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែ៦ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អារ៉ាប់បានបរាជ័យយ៉ាងដំណំ ក្រោមការវាយប្រហាររបស់អ៊ីសា្រអែល។

សង្គ្រាមនេះ បានបន្តមកដល់នៅថ្ងៃទី១០ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៦៧ ទើបមានកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់រវាងអ៊ីស្រាអែល និង រដ្ឋជិតខាងនៅតំបន់អារ៉ាប់ ។ នៅក្នុងចម្បាំងលឿនដូចផ្លេកបន្ទោរនោះ បានបណ្ដាលឱ្យមនុស្សចំនួន ១៧ ០០០នាក់បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។ នៅក្នុងនោះ ប្រទេសអេហ្ស៊ីបរងគ្រោះធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ ដោយមានមនុស្សស្លាប់រហូតដល់ទៅ ១០ ០០០នាក់ បន្ទាប់មក គឺហ្ស៊កដានីមានមនុស្សស្លាប់ជាង៦០០០នាក់ ឯអ៊ីស្រាអែលវិញ មានប្រមាណ៧០០នាក់ ក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែ១៣២ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។

មេដឹកនាំរបស់ក្រុមប្រទេសអារ៉ាប់មានភាពអាម៉ាស់ជាខ្លាំងចំពោះភាពបរាជ័យរបស់ពួកគេនៅក្នុងសង្គ្រាម ស្របនឹងភាពអាម៉ាស់នេះផងដែរ លោកប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីប Gamal Abdel Nasser បានសម្រេចចិត្តលាលែងចេញពីតំណែង ក៏ប៉ុន្តែមិនបានសម្រេចនោះឡើយ ដោយសារតែប្រជាជនអេហ្ស៊ីបនៅតែបន្តការគាំទ្រចំពោះសមត្ថភាពដឹកនាំរបស់លោក។

ដោយឡែកនៅប្រទេសអ៊ីស្រាអែលវិញ ប្រជាជាតិអ៊ីស្រាអែលទាំងមូលបានបង្ហាញអំពីអារម្មណ៍សោមនស្សរីករាយ និងសាទរជាខ្លាំងចំពោះជ័យជំនះដ៏ធំសម្បើម ដោយប្រើរយៈពេលត្រឹមតែ៦ថ្ងៃនេះ។

ចុងបញ្ចប់នៃសង្រ្គាម៦ថ្ងៃរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងប្រទេសក្នុងតំបន់អារ៉ាប់

ភាពតានតឹងនៃសង្រ្គាមដែលមានរយៈពេល៦ថ្ងៃនេះបាននាំមកនូវជ័យជំនះដ៏ធំធេងមកកាន់ប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ដោយប្រទេសមួយនេះបានឈ្នះក្នុងការវាយប្រហារទាំងតាមផ្លូវទឹកនិងផ្លូវអាកាស ហើយក៏បានកាន់កាប់តំបន់សំខាន់ៗជាច្រើនរួមមាន ៖ តំបន់ហ្គាហ្សា (Gaza Strip) និង ស៊ីណៃ (Sinai Peninsula) របស់អេហ្ស៊ីបមុនដំបូងគេ។ លើសពីនេះ អ៊ីស្រាអែលក៏បានរឹបអូសយកមកវិញនូវ East Jerusalem ឬ ទីក្រុងហ្សេរុយសាឡិមខាងកើត និង តំបន់West Bank ពីប្រទេសហ៊្សកដានី (Jordan)។ ចុងក្រោយគេបង្អស់ គឺជ័យជំនះនិងការកាន់កាប់តំបន់ខ្ពង់រាប (Golan Height) របស់ស៊ីរី ដោយលើកលែងតែតំបន់ Sinai Peninsula ដែលក្រោយមកត្រូវបានប្រគល់ទៅឱ្យអេហ្ស៊ីបវិញនៅឆ្នាំ១៩៨២។ សង្រ្គាមនៅក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦៧នេះ ត្រូវបានបញ្ចប់ជាបន្តបន្ទាប់ដោយការអំពាវនាវឱ្យមានបទឈប់បាញ់ពីសំណាក់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNSC) ដោយក្នុងនោះ ភាគីអ៊ីស្រាអែលនិងហ៊្សកដានីបានសម្រេចចិត្តចុះហត្ថលេខាមុនគេបង្អស់ គឺនៅថ្ងៃទី០៧ មិថុនា ហើយ បន្តមកដោយអេហ្ស៊ីបនៅថ្ងៃបន្ទាប់ និងចុងក្រោយគេ គឺស៊ីរីនៅថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា។ ថ្វីត្បិតតែ សង្រ្គាមប្រដាប់អាវុធនេះមានរយៈពេលតិចជាងមួយសប្ដាហ៍ក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែ ប្រទេសមកពីតំបន់អារ៉ាប់ទាំងបីនេះទទួលរងនូវការបាត់បង់យ៉ាងមហន្តរាយ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងភាគីអ៊ីស្រាអែលដែលមានការបាត់បង់តិចបំផុតរួមទាំងចំនួនមនុស្សស្លាប់។ ដោយឡែក ជ័យជំនះរបស់កងទ័ពអ៊ីស្រាអែលនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិវិញបានលេចធ្លោជាខ្លាំង ពោលគឺ ផ្ទុយពីភាគីកងទ័ពអារ៉ាប់ដែលយុទ្ធសាស្រ្តបូករួមនឹងការដឹកនាំរបស់ពួកគេនៅមានកំរិតនៅឡើយ។ បើទោះជាយ៉ាងណាក្ដី សង្រ្គាមរវាងភាគីទាំងពីរមិនបានបញ្ចប់ជាស្ថាពរនៅត្រឹមចំណុចនេះឡើយ ដោយភាគីអារ៉ាប់មានបំណងចង់សងសឹកអ៊ីស្រាអែល ក៏ដូចជាទាមទារនូវទឹកដីដែលខ្លួនបានបាត់បង់ត្រលប់មកវិញ ជាហេតុធ្វើឱ្យសង្រ្គាមប្រដាប់អាវុធកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់។

អ្នកអាចចូល subscribe Telegram ផ្លូវការរបស់ The SEED តាមរយៈ https://t.me/TheSEED
អត្ថបទវិភាគដោយ៖ លោក ណោង សុខនិមល និង កញ្ញា លន់ សុមាលា