ក្រោយពីការចុះសន្ធិសញ្ញា វេហ្វាលៀ(Westphalia) និងការបញ្ចប់ទៅនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី១និងទី២ ទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋមួយនិងរដ្ឋមួយផ្សេងៗនៅក្នុងប្រព័ន្ធទំនាក់ទនងអន្តរជាតិ មានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ លើសពីនេះ ការបង្កើតនៅអង្គការសហប្រជាជាតិនិងការបញ្ចប់ទៅនៃសករាជអាណានិគមនិយមរឹតតែជាចលករដ៏សំខាន់ក្នុងការធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងទៅវិញទៅមករបស់ពួកគេគឺកាន់តែមានភាពប្រសើរឡើង។ ទាំងនេះហើយដែលនាំឱ្យមានការបង្កើតនូវគោលនយោបាយការបរទេស និងនិយមការបរទេស។ បន្ថែមពីនេះ ទំនើបកម្មពិភពលោកនៃសកលភាវូបនីយកម្ម និងការកើនឡើងនូវការពឹងផ្អែកគ្នាទៅវិញទៅមកនៃពិភពលោក កាន់តែធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋកាន់តែសកម្មឡើង។ ហេតុដូច្នេះហើយ អ្នកប្រាជ្ញផ្សេងៗគ្នាបានឯកច្ឆន្ទគ្នាទៅលើភាពចាំបាច់នៃគោលនយោបាយការបរទេសសម្រាប់រដ្ឋនីមួយៗ ដោយហេតុថាគ្មានរដ្ឋណាមួយអាចដំណើរការបានដោយការនៅផ្តាច់ខ្លួនពេញលេញតែម្នាក់ឯងបាននោះទេ។ អ្នកប្រាជ្ញផ្សេងៗគ្នាដូចជាលោក ហ្វ៊ីលិក ហ្គ្រូស បានលើកឡើងថា «សូម្បីតែការសម្រេចចិត្តផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋណាមួយក៏ជាគោលនយោបាយការបរទេសដែរ។ រដ្ឋដែលមិនមានគោលនយោបាយការបរទេសគឺត្រូវបានគេប្រៀបបីដូចជានាវាគ្មានទិសដៅអុីចឹង»។ ដូច្នេះហើយ គោលនយោបាយការបរទេសនាំទៅរកការសម្រេចបានូវប្រយោជន៍ជាតិ ហើយនិងទទួលបាននូវទីកន្លែងដ៏ត្រឹមត្រូវនៅក្នុងការធ្វើអន្តរកម្មជាមួយរដ្ឋ។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះយើងនឹងបកស្រាយក៏ដូចជាឆ្លើយនូវសំណួរដែលចោទថាតើគោលនយោបាយការបរទេសមានអត្ថន័យយ៉ាងណា?
តើអ្វីទៅគោលនយោបាយការបរទេស?
ពាក្យគោលនយោបាយការបរទេស ត្រូវបានកំណត់និងឱ្យនិយមន័យផ្សេងៗគ្នាដោយអ្នកប្រាជ្ញជាច្រើន។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាពច្បាស់លាស់មួយនៃនិយមន័យរបស់គោលនយោបាយការបរទេសនោះគឺផ្តោតសំខាន់ទៅលើអាកប្បកិរិយានៃរដ្ឋមួយទៅកាន់រដ្ឋមួយផ្សេងៗទៀត។ ទន្ទឹមគ្នានេះផងដែរ លោក ហើមែន(Hermann) បានឱ្យនិយមន័យនៃគោលនយោបាយការបរទេសថា ជាសកម្មភាពដែលមានគោលបំណងច្បាស់លាស់ ដែលជាលទ្ធផលបានមកពីការសម្រេចចិត្តរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗនៃរដ្ឋ។ វាគឺជាលទ្ធផលនៃការសម្រេចចិត្តនៃកម្រិតនយោបាយ និងជាសកម្មភាពបានមកពីការសម្រេចចិត្ត។ នៅក្នុងន័យនេះ វាត្រូវបានគេយល់ថា លោក ហើមែន កំណត់និយមន័យនៃពាក្យគោលនយោបាយការបរទេសថាជាអាកប្បកិរិយារបស់រដ្ឋ។ លើសពីនេះ យោងទៅតាម លោក ចូស៊ីប ហ្វ្រាងខែល(Joseph Frankel) គោលនយោបាយការបរទេស រួមបញ្ចូលទាំងការសម្រេចចិត្តនិងសកម្មភាព ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនិងទំនាក់ទំនងយ៉ាងសំខាន់មួយចំនួនរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋដទៃទៀត។ ក្នុងន័យនេះ គោលនយោបាយការបរទសផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើសកម្មភាពដែលត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងព្រំដែននៃរដ្ឋមួយដើម្បីធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋផ្សេងៗទៀត។ បន្ថែមពីនេះ វាបូករួមទាំងការបង្កើត និងអនុវត្ត នូវគំនិតដែលគ្រប់គ្រងសកម្មភាពនៃរដ្ឋ ខណៈដែលអន្តរកម្មជាមួយរដ្ឋដទៃដើម្បីការពារនិងបង្កើននូវផលប្រយោជន៍ជាតិ។
ជាមួយគ្នានេះផងដែរ លោក ផាដែលហ្វត(Padelford) និងលីនខុន(Lincoln) បានលើកឡើងថា គោលនយោបាយការបរទេសនៃរដ្ឋមួយគឺជាការ ដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយជាមួយមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ។ គោលនយោបាយការបរទសគឺជាលទ្ធផលនៃដំណើរការដែលរដ្ឋបានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងទូលំទូលាយនៃនយោបាយក្រៅប្រទេសពីគោលបំណងនិងផលប្រយោជន៍ក្រៅប្រទេសទៅជាសកម្មភាពជាក់លាក់ណាមួយដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលបំណងនិងរក្សានូវផលប្រយោជន៍ជាតិផងដែរ។ អុីចឹងបើយោងតាមការឱ្យនិយមន័យរបស់លោក ផាដែលហ្វតនិងលោក លីនខុន យើងអាចយល់បានថា គោលនយោបាយការបរទេសទី១គឺដើម្បីទទួលបាននូវគោលបំណង និងទី២ ដើម្បីបង្កើននូវប្រយោជន៍ជាតិ។
ពិសេសជាងនេះ គោលនយោបាយការបរទេសគឺជាការគ្រប់គ្រងនៃទំនាក់ទំនងខាងក្រៅ ហើយនិងសកម្មភាពរដ្ឋផ្សេងៗ ដែលបានញែកចេញពីគោលនយោបាយក្នុងស្រុករបស់គេ។គោលនយោបាយការបរទេស រួមបញ្ចូលទាំង គោលដៅ យុទ្ធសាស្ត្រ ការប៉ាន់ប្រមាណ វីធីសាស្ត្រ គោលការណ៍ណែនាំ ទិសដៅ ការយល់ពីគ្នា និងកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលរដ្ឋាភិបាលរដ្ឋមួយធ្វើទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិទៅវិញទៅមកជាមួយគ្នា និងជាមួយអង្គការអន្តរជាតិនិងតួអង្គមិនមែនរដ្ឋាភិបាលផ្សេងៗ។
ជារួមមក បើយោងទៅតាមនិយមន័យដែលបានផ្តល់ដោយអ្នកប្រាជ្ញផ្សេងៗខាងលើ យើងអាចយល់ជាន័យរួមបានថា គោលនយោបាយបរទេសចែកចេញជាបីផ្នែកសំខាន់ៗគឺ លទ្ធផល(End) វិធីសាស្ត្រ(Ways) និងមធ្យោបាយ (Means)។ លទ្ធផលមានន័យថា វារួមបញ្ចូលនូវផលប្រយោជន៍នៅក្នុងការទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋដទៃឬក៏តួអង្គផ្សេងៗទៀត។ រីឯ វិធីសាស្ត្រ វាផ្ទុកនូវយុទ្ធសាស្ត្រ និងគំនិតផ្សេងៗដូចជា តាក់ទិចការទូតនិងការដាក់គំនាប(Diplomatic tactics and coercion) ដើម្បីសម្រេចបាននូវផលប្រយោជន៍ដែលយើងចង់បាន។ ចំពោះ មធ្យោបាយ សំដៅទៅលើធនធានដែលយើងមាន ដែលអាចប្រើការបាន ដូចជា អំណាចសេដ្ឋកិច្ច និងយោធាជាដើម។ហេតុនេះ គោលនយោបាយការបរទេស គឺជាចក្ខុវិស័យនៃផលប្រយោជន៍នូវក្នុងការធ្វើអន្តរកម្មជាមួយរដ្ឋដទៃ។ យុទ្ធសាស្ត្រនិងគំនិត ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅនេះ ហើយនិងធនធានដែលយើងមានត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់នាំផ្លូវយើងនូវក្នុងការធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋដទៃផ្សេងៗទៀត។
