សហរដ្ឋអាមេរិកបានកិត្តិនាមថាជាបិតាប្រជាធិបតេយ្យមិនមែនដោយសារតែខ្លួនជាប្រទេសដែលបង្កើតលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដំបូងគេនោះទេ ប៉ុន្តែជាប្រទេសដែលអនុវត្ដនិងនាំមុខលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរហូតពង្រីកសក្ដានុពលលទ្ធិនេះឱ្យឈ្នះសង្គ្រាមត្រជាក់លើសង្វៀនប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជា។ បើគិតពីទំហំវិញ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏មិនមែនជាប្រទេសលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធំជាងគេនៅក្នុងពិភពលោកដែរ ពីព្រោះប្រទេសឥណ្ឌាប្រកាន់របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាមួយប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាង ១,៣ ប៊ីលាននាក់។ យ៉ាងណាមិញ ប្រវត្ដិសាស្ត្រដ៏ត្រចះត្រចង់របស់សហរដ្ឋអាមេរិករាប់ចាប់តាំងពីស្ថិតក្រោមអាណានិគមនិងក្រោយមកបានងើបចេញអាណានិគមអង់គ្លេស ហើយបន្តរហូតក្លាយជាប្រទេសមហាអំណាចទី ១ នៅក្នុងពិភពលោក សហរដ្ឋអាមេរិក បានធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកក្លាយជាប្រទេសគំរូ និងដៃគូសម្រាប់ប្រកួតប្រជែង។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី មនុស្សជាច្រើនយល់ឃើញថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនមែនជាឋានសួគ៌នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដូចដែលបានគេធ្លាប់ល្បីនិងលឺតៗគ្នានោះទេ ដែលជាក់ស្ដែងក៏មានវិបត្ដិរើសអើងពូជសាសន៍យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ និងការធ្លាក់ចុះនៃការឯកភាពជាតិ។ ការរើសអើងពូជសាសន៍នេះអាចចាត់ទុកជាដំបៅមួយដែលកើតឡើងជាយូរណាស់មកហើយគ្រាន់តែមិនមានអាការៈធ្ងន់ធ្ងរក្រោយពីសង្គ្រាមស៊ីវិលអាមេរិកបានបញ្ចប់ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលអតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក ដូណាល់ ត្រាំ ចាប់ផ្ដើមធ្វើយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ដំបៅនៃការរើសអើងបានចេញអាការៈធ្ងន់ធ្ងរ ដែលមនុស្សកាលមុនធ្លាប់តែរើសអើសស្ងាត់ៗបែរជាចេញមុខចេញមាត់រើសអើងពូជសាសន៍ចំៗតែម្ដង។ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅសហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានមានសញ្ញាណរង្គោះរង្គើម្ដងទៀតនៅពេលរកឃើញថាការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ត្រូវបានប្រទេសរុស្ស៊ីលូកដៃចូលបង្វែរអ្នកឈ្នះឆ្នោតទៅជាប្រធានាធិតីលោក ដូណាល់ ត្រាំ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក្រោយពីប្រកាសលទ្ធផលបឋមនៅការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៦ មានប្រជាពលរដ្ឋនៅអាមេរិកជាច្រើន ជាពិសេសអ្នកដែលឈ្មោះនិងមុខមាត់នៅក្នុងសង្គមចេញមកបដិសេធលទ្ធផលបោះឆ្នោត។ លើសពីនេះ នៅពេលក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២០ អ្នកគាំទ្រគណបក្សសាធារណរដ្ឋ និងជាពិសេសលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានចេញមកបដិសេធលទ្ធផលបោះឆ្នោតម្ដង ហើយចោទថាសន្លឹកឆ្នោតរបស់គណបក្សខ្លួនត្រូវបានគេលួចបន្លំ។ អ្វីដែលជាដិតដាមក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្រដ៏អាក្រក់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកគឺការចូលវាយលុកវិមានកាពីតូលកាលពីឆ្នាំ២០២១។ ការវាយលុកស្ថាប័នកំពូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមួយនេះជារូបភាពនៃការបែកបាក់ និងធ្វើឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិកហាក់ចុះទន់ខ្សោយទៅៗ។ យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ The Economist អ្នកបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សសាធារណរដ្ឋជាង ៧០% នៅតែជឿថាការបោះឆ្នោតរើសប្រធានាធិបតីគឺមានការលួចបន្លំ ខណៈសកម្មជននយោបាយជាង ៤០% ជឿថាក្រុមជាតិសាសន៍ (tribe) ជាមនុស្សអាក្រក់ ហើយ ៦០% ជឿថាពួកគេបានគំរាមកំហែងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានអង្រួនប្រជាធិបតេយ្យអាមេរិក
លោកអតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ជាកាតាលីករយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធ្វើឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានរូបភាពទន់ខ្សោយនិងការបែកបាក់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលនោះ សហរដ្ឋអាមេរិកសឹងតែបែងចែកជា ២ ក្រុម គឺក្រុមមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនិងក្រុមគណបក្សសាធារណរដ្ឋ។ ទន្ទឹមនឹងការប្រកាន់បក្សពួកនិងរើសអើងរវាងជនជាតិស្បែកសនិងជនជាតិស្បែកខ្មៅ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏មានបញ្ហារើសអើងជនជាតិអាស៊ីដែរ ដែលបង្កឱ្យមានអំពើហិង្សានិងការជេរប្រទិចគ្នានៅទីកន្លែងសាធារណៈជាញឹកញយ។ លោកអតីតប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ មិនត្រឹមតែបង្កឱ្យមានការបែងចែកបក្សពួកក្នុងប្រទេសទេ លោកក៏បានឌឺដងទៅកាន់ចិនដែលជាប្រទេសដៃគូប្រកួតប្រជែងជាច្រើនលើក ក្នុងនោះបានដាក់រហ័សនាមមេរោគកូវីដ១៩ថាជាមេរោគចិន។ អំឡុងពេលដែលលោកកំពុងធ្វើនយោបាយការបរទេសប្រឆាំងចិន លោកប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្ត្រស្នេហាជាតិ និងចោទប្រទេសចិនហាក់ដូចជាឱ្យគេដឹងលឺថាចិនជាតួអង្គចិត្ដអាក្រក់ដែលចេះតែកេងប្រវ័ញ្ចនិងលួចការងារធ្វើពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ យុទ្ធសាស្ត្រទាំងអស់នេះត្បិតតែជួយឱ្យអាមេរិកធ្វើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដើម្បីបង្កើនតុល្យភាពពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង ២ ក៏ប៉ុន្តែវាក៏បានបង្កឱ្យជនជាតិអាមេរិកជាច្រើនខឹងស្អប់ចិននិងអាស៊ីផងដែរ។ ជាក់ស្ដែង កាលពីឆ្នាំ២០២០ មានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទាំងផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្ដយ៉ាងខ្លាំងមកលើជនជាតិអាស៊ីនៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្រោម Anti-Asian ហើយកាលនោះក៏មានករណីស្លាប់ផងដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក៏បានបំផ្លាញការអនុវត្ដទីផ្សារសេរីជាច្រើនដងតាមរយៈការលូកដៃសឹងតែហួសបន្ទាត់ក្រហមនៅក្នុងទីផ្សារ។ ក្នុងនោះ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានរឹតត្បិតក្រុមហ៊ុន TikTok ឱ្យផ្លាស់ប្ដូរអ្នកគ្រប់គ្រង ដាក់ទីតាំងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងលក់ក្រុមហ៊ុនទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីគ្រប់គ្រងវិញ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត សហរដ្ឋអាមេរិកដែលធ្លាប់តែត្រូវបានស្គាល់ថាជាប្រទេសដែលមានតម្លាភាពនៃសារព័ត៌មាន ក៏បែរជាត្រូវបានគេចោទប្រកាន់ថាផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត កាន់ជើងគណបក្សនយោបាយ និងមានការប្រឈមមុខរវាងអ្នកនយោបាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មានជាច្រើនដង។
អនាគតប្រជាធិបតេយ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក
បើសម្លឹងមើលទៅអនាគតវិញ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកហាក់នៅតែស្រួចស្រាល ត្បិតលោក ចូ បៃឌិន បានព្យាយាមបង្ហាញឆន្ទៈបង្រួបបង្រួមជាតិនិងលើកកម្ពស់ប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដូចជា ការចង់ធ្វើកំណែទម្រង់នីតិវិធីព្រឹទ្ធសភាដើម្បីជំរុញការអនុម័តច្បាប់ការពារសិទ្ធិបោះឆ្នោត របស់ពលរដ្ឋអាមេរិកស្បែកខ្មៅ ការបង្កើតជំនួបប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ និងការបង្ហាញឆន្ទៈនៃឯកភាពជាតិជាដើម។ រីឯថ្មីនេះ ជាមួយនឹងការត្រឡប់មកវិញ លោក ដូណាល់ ត្រាំ នៅតែប្រកាសក្ដែងៗថាលោកត្រូវបានគេលួចសន្លឹកឆ្នោត ហើយកៅអីប្រធានាធិបតីរបស់លោកត្រូវបានលោក ចូ បៃឌិន និងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យប្លន់។ បើយើងប្រៀបធៀបព្រឹត្តិការណ៍ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០២០ យើងអាចឃើញថា ប្រសិនបើគណបក្សសាធារណរដ្ឋឈ្នះឆ្នោត នោះគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចចោទថាបាត់សន្លឹកឆ្នោតពីក្រុមជនជាតិ (tribe) និងជាពិសេសក្រុមជនជាតិស្បែកខ្មៅ ដែលក្រុមទាំងនេះនិយមគាំទ្រគណបក្សប្រធាធិបតេយ្យ។ ប្រសិនបើគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យឈ្នះឆ្នោត នោះគណបក្សសាធារណរដ្ឋនឹងនៅតែចោទប្រកាន់ពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត។
