នៅថ្ងៃទី២១ខែមករាកន្លងមកនេះក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានថ្កោលទោសចំពោះការវាយប្រហាររបស់ក្រុម Houthi ទៅលើទីតាំងស្តុកប្រេងមួយនៅក្នុងទីក្រុងអាប៊ូដាប៊ី រាជធានីនៃប្រទេសអេមីរ៉ាតអារ៉ាប់រួម។ ការវាយប្រហារនេះបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ជីវិតមនុស្សចំនួន ៣ នាក់ក៏ដូចជាប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់កិត្តិសព្ទរបស់ប្រទេសអារ៉ាប់រួមដែលសេដ្ឋកិច្ចពឹងពាក់យ៉ាងខ្លាំងទៅលើវិស័យទេសចរណ៍និងអាកាសចរណ៍។ ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការវាយប្រហារមួយនេះ កងទ័ពអាកាសប្រទេសអារាប៊ីសាអ៊ូឌីតដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ប្រទេសអារ៉ាប់រួមបានវាយប្រហារបកទៅលើជំរុំទ័ពរបស់ក្រុមHouthi។ ប៉ុន្តែនេះមិនមែនជាលើកទីមួយនោះទេដែលភាគីបានវាយប្រហារគ្នា ដែលជាក់ស្តែងជម្លោះរវាងភាគីទាំងពីរបានចាប់ផ្តើមតាំងពីឆ្នាំ២០១៥មកម្ល៉េះ។
តើមានព្រឹតិ្តការណ៉អ្វីខ្លះដែលនាំឲ្យភាគីទាំងពីរមានជម្លោះរវាងគ្នា?តើបរិបទរបស់ប្រទេសយេម៉េនគឺមានសារៈសំខាន់យ៉ាងដូចម្តេចខ្លះនៅក្នុងឆាកនយោបាយរបស់មជ្ឈិមបូព៌ាក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូល?
ក្រុមHouthiគឺជាចលនានៃសាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ីអ៊ីតដែលបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងភាគខាងជើងនៃប្រទេសយេម៉េននៅក្នុងចុងទសវត្សន៍ឆ្នាំ១៩៩០។ ឈ្មោះ Houthi គឺជាឈ្មោះរបស់កុលសម្ព័ន្ធមួយក្រុមដែលសមាជិកក៏ដូចជាអ្នកដឹកនាំនៃក្រុមនេះគឺមានជាប់សាច់ឈាមនៃកុលសម្ព័ន្ធHouthiនេះ។ ក្រុមមួយនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក Hussein Badreddin al-Houthi ដែលគោលបំណងសំខាន់គឺប្រឆាំងនឹងឥទ្ធិពលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា។ ជាក់ស្តែងបាវចនារបស់ក្រុមHouthiគឺអាចបកស្រាយបានថា “ព្រះជាម្ចាស់គឺអស្ចារ្យបំផុត សូមឲ្យសេចក្តីស្លាប់មានចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក សូមឲ្យសេចក្តីស្លាប់មានចំពោះអ៊ីស្រាអែល សូមឲ្យជនជាតិជ្វីបត្រូវបណ្តាសារ និងជ័យជំនះមានសម្រាប់សាសនាអ៊ីស្លាម។” ក្រុមHouthi បានចោទប្រកាន់ទៅលើអតីតប្រធានាធិបតីលោក Saleh ថាពួកលោកបានចូលដៃជាមួយនឹងអារាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយបានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍សម្រាប់តែក្រុមបក្សពួករបស់លោក។ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ ស្របពេលដែលកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកបានចូលទៅក្នុងទឹកដីអ៊ីរ៉ាក់ នៅឯប្រទេសយេម៉េនវិញ លោក Saleh បានបង្កើតយុទ្ធនាការមួយដើម្បីកម្ទេចក្រុមHouthi ហើយរយៈពេលមួយឆ្នាំក្រោយមក កងទ័ពរបស់លោកបានសម្លាប់មេដឹកនាំរបស់ក្រុមHouthi គឺលោក Hussein Badreddin al-Houthi នោះឯង។ ការស្លាប់របស់លោក គឺមិនត្រឹមតែមិនធ្វើឲ្យក្រុមHouthi បាក់ស្បាតនោះទេ តែថែមទាំងធ្វើឲ្យក្រុមHouthi កាន់តែមិនពេញចិត្តនឹងរដ្ឋាភិបាលក្រុងសាណា។ ចលនានៃបដិវត្តន៍រដូវផ្ការីកអារ៉ាប់ បានជះឥទ្ធិពលមកដល់ប្រទេសយេម៉េននៅក្នុងឆ្នាំ២០១១ ដែលនេះជាឳកាសដល់ល្អសម្រាប់ក្រុមHouthi ក្នុងការយកជ័យជំនះទៅលើរដ្ឋាភិបាលយេម៉េន។ ក្រុមHouthi បានចុះចូលជាមួយក្រុមឧទ្ទាមដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលឯទៀត ហើយបានវាយប្រហារបានយ៉ាងជោគជ័យដែលកងទ័ពរបស់ពួកគេបានវាយចូលដល់រដ្ឋធានីសាណា។ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៥ ប្រធានាធិបតីយេម៉េនលោក Abdrabbuh Mansur Hadi ដែលជាប្រធានាធិបតីស្នងតំណែងលោក Saleh ព្រមទាំងគណៈរដ្ឋមន្រ្តីរបស់លោកបានលាលែងពីតំណែង បន្ទាប់ពីក្រុមHouthi បានចូលមកកាន់កាប់វិមានប្រធានាធិបតី និងស្ថាប័នសំខាន់ៗឯទៀតរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ចំណែកឯលោកប្រធានាធិបតីHadi បានរត់ភៀសខ្លួនទៅនៅប្រទេសអារ៉ាបីសាអ៊ូឌីត។ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ប្រទេសយេម៉េនគឺគ្រប់គ្រងដោយគណៈកម្មាធិការបដិវត្តន៍មួយដែលមានលោក Mohammed al-Houthi ដែលទោះបីជាឆាកអន្តរជាតិមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលនេះក៏ដោយ។
ស្ថានភាពនៅប្រទេសយេម៉េនគឺសំខាន់ណាស់សម្រាប់មជ្ឈិមបូព៌ា ក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូល។ មូលហេតុទីមួយគឺដោយសារតែស្ថានភាពនេះគឺស្តែងឲ្យឃើញពីបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញមួយរបស់មជ្ឈិមបូព៌ាគឺជម្លោះរវាងមហាអំណាចក៏ដូចជារវាងមនោគមវិជ្ជាដែលស្តែងចេញពីនិកាយសាសនានេះឯង។ ក្រុមHouti គឺជាក្រុមម៉ូស្លីមដែលប្រកាន់យកនូវនិកាយស៊ីអ៊ីត ដូចគ្នានឹងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ផងដែរ ដែលនេះអាចសរបញ្ជាក់ថាភាគីទាំងពីរគឺមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស្អិតរមួតជាមួយគ្នា។ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតមិនចង់ឲ្យក្រុម Houthi ដែលមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ដែលជាគូប្រជែងនៅក្នុងតំបន់នោះទេ ជាពិសេសគឺដោយសារតែប្រទេសយេម៉េនមានព្រំប្រទល់ជាប់ជាមួយនឹងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតតែម្តង។ ព្រំប្រទល់រវាងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតនិងប្រទេសយេម៉េនមិនសូវមានរបាំងធម្មជាតិដូចជាភ្នំឬសមុទ្រដើម្បីការពារពីការរឈ្លានពានពីកងទ័ពខាងក្រៅនោះទេ។ ដើម្បីចៀសវាងពីការឈ្លានពានរបស់ក្រុមឧទ្ទាមឬកងកម្លាំងសត្រូវដែលឆ្លៀតឱកាសមកវាយប្រហសរតាមព្រំប្រទល់ជាមួយប្រទេសយេម៉េន ប្រទេសអារាប៊ីសាអូឌីតបានរឹតបន្តឹងកម្លាំងយោធានៅតាមព្រំដែន ហើយបានបន្តបេសសកម្មជាច្រើនលើកប្រឆាំងនឹងក្រុម Houthi ដើម្បីរំដោះប្រទេសយេម៉េនពីការគ្រប់គ្រងក្រោមក្រុមមនោគមវិជ្ជាមួយនេះ។ មូលហេតុទីពីរ គឺដោយសារតែប្រទេសយេម៉េនគឺស្ថិតនៅក្នុងតំបន់យុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវសមុទ្រ។ គ្រប់នាវាដឹកជញ្ជូនដែលត្រូវធ្វើដំណើររវាងទ្វីបអាស៊ីនិងទ្វីបអឺរ៉ុបត្រូវតែឆ្លងកាត់ច្រកដ៏តូចចង្អៀតមួយមុននឹងចូលដល់សមុទ្រក្រហម។ ហើយច្រកនេះគឺនៅចន្លោះកណ្តាលប្រទេសយេម៉េន និងប្រទេស ជីប៊ូទី(Djibouti) ដូចនេះហើយរាល់នាវានោះត្រូវឆ្លងកាត់ដែនសមុទ្ររបស់ប្រទេសយេម៉េន។ សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក មានការព្រួយបារម្ភយាំងខ្លាំងដែលផ្លូវសមុទ្រដែលជាសរសៃដ៏សំខាន់សម្រាប់លំហូរសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកបានធ្លាក់ទៅក្នុងដៃសត្រូវ។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ កងសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រុមHouthi បានបង្ខាំងនាវាដែលដឹកសម្ភាៈវេជ្ជសាស្ត្រមួយរបស់ប្រទេសអារ៉ាប់រួម ដោយពួកគេបានអះអាងថានាវានេះបានដឹកសព្វាវុធដោយលាក់លៀម។
សរុបមក ជម្លោះរវាងក្រុមHouthi និងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតនិងសម័្ពន្ធមិត្តគឺជាបញ្ហាមួយដែលនឹងពិបាកដោះស្រាយឲ្យបានជោគជ័យណាស់ ដោយសារនេះគឺជាជម្លោះដែលទាក់ទងនឹងឥទ្ធិពលរវាងមហាអំណាចក្នុងតំបន់ (អារ៉ាប៊ី សាអូឌីត និងអ៊ីរ៉ង់) ក៏ដូចជាជម្លោះរវាងនិកាយសាសនាផ្សេងគ្នា (ស៊ីអ៊ីតនិងស៊ូនី) ផងដែរ។ ប្រទេសយេម៉េនគឺជាប្រទេសដែលបែងចែកជាកុលសម្ព័ន្ធអារ៉ាប់ជាច្រើន ដែលប្រកាន់យកមនោគមវិជ្ជា និងនិកាយសាសនាមិនដូចគ្នានោះទេ។ ដូចនេះហើយកត្តាទាំងនេះ គឺអាចសរបញ្ជាក់បានថា ប្រទេសយេម៉េនមុខជាលំបាកក្នុងការស្វែងរកសន្តិភាពណាស់។ ហើយដោយសារតែប្រទេសយេម៉េនស្ថិតនៅក្នុងទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រមួយនៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ដូចនេះហើយស្ថានភាពរបស់ប្រទេសយេម៉េនគឺអាចមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅដល់សន្តិសុខក្នុងតំបន់ផងដែរ។
