រាជវង្សឈីង (The Qing Dynasty) គឺជារាជវង្សចុងក្រោយនៃប្រទេសចិនដែលមានរជ្ជកាលចាប់ពីឆ្នាំ ១៦៤៤ ទៅដល់ឆ្នាំ ១៩១២។ រជ្ជកាលនេះដែរគឺជារជ្ជកាលដ៏រុងរឿងមួយនៃប្រទេសចិនដោយសារតែប្រទេសចិននៅក្នុងរាជវង្សនោះមានអំណាចខ្លាំងដោយបានវាតទី យកទឹកដីជាច្រើនដូចជាទឹកដីដែលយើងស្គាល់សព្វថ្ងៃថាជាកោះតៃវ៉ាន់ និង ចក្រភពទីបេ។ល។ ម្យ៉ាងទៀតប្រទេសចិននៅអំឡុងរាជវង្សឈីងបានបង្កើតនូវគ្រឿងប្រើប្រាស់ជាច្រើនដែលល្បីល្បាញ និងត្រូវបានគេយកទៅប្រើប្រាស់ពេញពិភពលោក ដែលរបស់ទាំងនោះមានដូចជាកាំភ្លើងនិងអាវុធផ្សេងៗជាដើម។ មួយវិញទៀតប្រទេសចិននៅក្នុងរាជវង្សឈីងក៏បានតាំងខ្លួនថាជា “នគរកណ្តាល” (The Middle Kingdom) ដែលមានវប្បធម៌រុងរឿងនិងមានប្រទេសជិតខាង ដូចជា ប្រទេសកូរ៉េនិងជប៉ុនបានខ្ចីនិងចម្លងវប្បធម៌ខ្លួនផងដែរ។ លើសពីនេះទៀតមហាឈីងក៏មានការកើនឡើងនៃសេដ្ឋកិច្ចជាខ្លាំងដោយសារតែការធ្វើជាពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសដទៃ។ ប៉ុន្តែនៅអំឡុងរាជវង្សឈីង ប្រជាជនរបស់មហាឈីងមានការញៀនអាភៀនខ្លាំង ហើយដោយយោងតាម UKessay នៅឆ្នាំ ១៨៣២ មានបរិមាណជក់អាភៀនចំនួន ២០០០០ ហិបរង្វាល់រង្វាល់ដាក់អាភៀន ដែលចំនួននេះបានកើនឡើងដល់ ទៅ ៤០០០០ នៅឆ្នាំ ១៨៣៨។ ដែលការកើនឡើងនៃការជក់អាភៀននេះបានធ្វើឱ្យប្រជាជនមហាឈីងមានការលំបាកក្នុងការងារដោយសារតែការមានសតិមិនល្អពីការជក់អាភៀន។ អាភៀននេះដែរគឺត្រូវបាននាំចូលពីប្រទេសឥណ្ឌាដោយចក្រភពអង់គ្លេសយកមកលក់ឱ្យមហាឈីង។ ដោយសារតែការញៀនអាភៀនខ្លាំងពេកទើបធ្វើឱ្យមហាឈីងសម្រេចជិតយកអាភៀននៅក្នុងឃ្លាំងរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសដែលមាននៅក្នុងប្រទេសចិនយកមកកម្ទេចចោលនិងបញ្ឃប់ការទិញអាភៀនពីចក្រភពអង់គ្លេសដែលធ្វើឱ្យចក្រភពអង់គ្លេសមានភាពខឹងសម្បារនិងប្រកាសសង្រ្គាម។ ប៉ុន្តែមហាឈីងបានចាញ់សង្គ្រាមអាភៀនដល់ទៅ ២ លើកដោយសារតែប្រទេសចិនកាលសម័យនោះមានកម្លាំងយោធាខ្សោយ។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះនឹងបង្ហាញអំពីការកើតឡើងនៃសង្រ្គាមអាភៀន មូលហេតុនៃការចាញ់សង្រ្គាម និងការផ្លាស់ប្តូររបស់ប្រទេសចិនក្រោយសង្គ្រាមអាភៀន។
សង្គ្រាមអាភៀនលើកទី១
សង្គ្រាមអាភៀនលើកទី១បានកើតឡើងនៅអំឡុងឆ្នាំ ១៨៣៩ ទៅ ១៩៤២ ដែលសង្រ្គាមនេះបានកើតឡើងរវាងប្រទេសចិននិងចក្រភពអង់គ្លេស។ ដូចដែលបានលើកឡើងមកហើយ ប្រជាជនរបស់មហាឈីងមានការញៀនអាភៀនខ្លាំងដែលធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចនិងការងារនៅក្នុងប្រទេសដោយសារតែការជក់អាភៀនដែលមានការចាប់ផ្តើមពីខ្សែរាជវង្សដល់រាស្រ្តធម្មតា។ ដោយសារតែអត្រានៃការញៀនអាភៀនរបស់ប្រជាជនមហាឈីងកើនឡើងខ្លាំងធ្វើឱ្យមហាឈីងមានការរឹតបន្តឹងការនាំចូលអាភៀនដោយចក្រភពអង់គ្លេសព្រមទាំងកម្ទេចអាភៀនដែលមាននៅក្នុងខ្លាំងចោល។ ដោយឡែកការធ្វើបែបនេះបានធ្វើឱ្យចក្រភពអង់គ្លេសខឹងសម្បារជាខ្លាំដោយសារតែផលចំណេញដែលប្រទេសនោះទទួលបានដោយសារតែការលក់អាភៀនដល់ប្រទេសចិន។ ដោយហេតុនោះហើយសង្រ្គាមក៏បានផ្ទុះឡើង។ មហាឈីងក៏បានចាញ់សង្រ្គាមយ៉ាងទ្រុឌទ្រោមដោយសារតែគេគ្មានអាវុធទំនើបយកមកប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើសង្រ្គាម។ ក្រោយពីការចាញ់សង្រ្គាមមកប្រទេសចិនត្រូវចុះសន្ធិសញ្ញា«ណានជីង» (The Treaty of Nanjing or Nanking) ដោយក្រោមសន្ធិសញ្ញានេះប្រទេសចិនត្រូវសងលុយរហូតដល់រាប់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកទៅដល់ចក្រភពអង់គ្លេសជាសំណងនៃសង្គ្រាម។ មួយវិញទៀតចក្រភពអង់គ្លេសក៏បានចូលមកគ្រប់គ្រងហុងកុងនិងបានបង្ខំឱ្យប្រទេសចិនបើកផែប្រាំផ្សេងទៀតដូចជាផែនៅ គ័ងចូវ សៀងហៃ។ល។ រួចក្រោយពីចប់សង្រ្គាមនោះនៅឆ្នាំ ១៨៤៣ មក ដោយសារតែអំណាចនៃប្រទេសលោកខាងលិច ចក្រភពអង់គ្លេសក៏ឈ្លៀតឱកាសនោះយកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនមកកៀបសង្កត់មហាឈីងដោយដាក់សន្ធិសញ្ញាបន្ថែមទៅលើប្រទេសចិនដូចជាសន្ធិសញ្ញា«វ៉ាងហៃ» និង «ហុងប៉ោ» (The Treaty of Wanghai or Wangpoa and Whampao or Huangpao) ដែលសន្ធិសញ្ញទាំង ២ នេះគឺមហាឈីងបានបង្ខំឱ្យចុះជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសបារាំង។ សន្ធិសញ្ញា វ៉ាងហៃ ត្រូវបានចុះជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិករីឯសន្ធិ សញ្ញា ហុងប៉ោ ត្រូវបានចុះជាមួយនឹងប្រទេសបារាំងដើម្បីឱ្យប្រទេសទាំង ២ មានសិទ្ធិស្របច្បាប់ ក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយមហាឈីង។ ក្រោយពីព្រឹត្តិការណ៍នេះមហាឈីងបានធ្លាក់ចូលក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច ដោយមិនអាចតបតបានដោយសារតែការចាញ់សង្គ្រាម ការសងសំណងទៅចក្រភពអង់គ្លេសនិង ការការគៀបសង្កត់ឱ្យបើកផែបន្ថែម។ ដោយហេតុនោះហើយទើបសង្រ្គាមនេះក្លាយជាមេរៀនមួយសម្រាប់មហាឈីង គឺគេមានការចងគំនុំទៅប្រទេសលោកខាងលិចដោយមានការចិត្តប្រឆាំងជនបរទេសព្រមទាំងបណ្តុះនូវការស្រលាញ់ជាតិ។
សង្គ្រាមអាភៀនលើកទី២
សង្រ្គាមអាភៀនលើកទី២បានកើតឡើងនៅអំឡុងឆ្នាំ ១៨៥៦ ទៅ ១៨៦០ ដោយសារឧបហេតុនៃនាវា Arrow (The Arrow Incident)។ ហើយឧបហេតុនេះបានកើតឡើងដោយសារតែមហាឈីងបានឡើងទៅ លើនាវាឈ្មោះ Arrow របស់ចក្រភពអង់គ្លេសហើយក៏បានចាប់ខ្លួនមនុស្ស១២នាក់។ នៅលើនាវានោះដែរក៏មានការបង្ហូតចុះនូវទង់ជាតិរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសដែលត្រូវបានចក្រភពអង់គ្លេសចោទថាមហាឈីងបានជាន់ឈ្លីទង់ជាតិខ្លួន។ ដោយការធ្វើបែបនេះជាល្បិចរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសដើម្បីបន្តពង្រីកវិសាលភាពពាណិជ្ជកម្ម មហាឈីង។ ក្រោយពីការកើតឡើងនៃភាពតានតឹងនោះចក្រភពអង់គ្លេសក៏បានប្រកាសសង្រ្គាមអាភៀនលើកទី២ មកលើមហាឈីង ដែលសង្រ្គាមអាភៀនលើកទី២ ប្រទេសចិនបានចាញ់សង្រ្គាមម្តងទៀតដែលធ្វើឱ្យមានការគៀបសង្កត់ថែមទៀតពីចក្រភពអង់គ្លេស។ គួរឱ្យដឹងថាសង្រ្គាមនេះអាចមានឈ្មោះច្រើនដូចជាសង្គ្រាមអង់គ្លេស-ចិនលើកទី២ឬសង្គ្រាមចិន-បរទេសលើកទី២។ រួចក្រោយមកប្រទេសបារាំងក៏បានរួមដៃជាមួយចក្រភពអង់គ្លេសដោយលើកហេតុផលថាប្រទេសចិនបានសម្លាប់បេសកជនបារាំង។ ការចាញ់សង្រ្គាមលើកនេះប្រទេសចិនបានចុះសន្ធិសញ្ញា«ធៀនជីង» (The Treaty of Tianjing) ដែលសទ្ធិសញ្ញានេះបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសចិនបើកផែបន្ថែម អាចឱ្យជនជាតិបរទេសមានសិទ្ធិដើរចូលទៅក្នុងប្រទេសចិនដោយសេរី និងសងលុយបន្ថែមទៅចក្រភពអង់គ្លេស។ល។ ក្រោយពីបញ្ចប់សង្រ្គាមអាភៀនលើកទី២ប្រទេសចិនទទួលបានមេរៀនមួយទៀតដោយបានបង្កើនស្មារតីស្រឡាញ់ជាតិ និងមានការស្អប់ប្រទេសលោកខាងលិចយ៉ាងខ្លាំង ហើយបានព្យាយាមវិវត្តខ្លួនធ្វើឱ្យប្រទេសចិនក្លាយជាប្រទេសមួយដែលខ្លាំង។
សរុបសេចក្តីមកប្រទេសចិននៅក្នុងរជ្ជកាលមហាឈីងបានចាញ់សង្រ្គាមអាភៀន ២ ដង ដោយលើកទីមួយមហាឈីងបានចាញ់សង្រ្គាមរវាងចក្រភពអង់គ្លេសប៉ុន្តែត្រូវបានពិន័យនិងគៀបសង្កត់បន្ថែមដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសបារាំង។ ហើយនៅសង្រ្គាមអាភៀនលើកទី ២ ជាមួយចក្រភពអង់គ្លេសក៏ប្រទេសចិនបានចាញ់សង្រ្គាមនឹងចក្រភពអង់គ្លេសដែរប៉ុន្តែត្រូវបានប្រទេសបារាំងឈ្លៀតឱកាសរួមដៃដាក់ទណ្ឌកម្មជាមួយចក្រភពអង់គ្លេស។ ដោយសារតែចាញ់សង្រ្គាមនេះ ប្រទេសចិន ជាពិសេសក្នុងរាជ្ជការមហាឈីងទទួលគំនាបជាខ្លាំងពីប្រទេសលោកខាងលិច និងផ្ដើមបាត់បង់អានុភាព។
