ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រកួតប្រជែងរបស់ប្រទេសមហាអំណាចនាពេលបច្ចុប្បន្ន ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជីនពីង បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រគំនិតផ្តួចផ្តើមថ្មីមួយ ដែលសមស្របទៅនឹងគោលនយោបាយការបរទេសថ្មីរបស់ចិនគឺគំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល ដែលហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា Global Security Initiative។
តើអ្វីទៅជាគំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល?
គំនិតផ្តួចផ្តើមសន្តិសុខសកល ឬ Global Security Initiative (GSI) គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ប្រទេសចិនដែលត្រូវបានដាក់ចេញដោយប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជីនពីង នៅ Boao Forum for Asia សម្រាប់សន្និសិទអាស៊ីប្រចាំឆ្នាំ ២០២២។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះផងដែរគឺផ្តោតទៅលើការថែរក្សាសន្តិសុខរួម ទាំងថ្នាក់ជាតិ អន្តរជាតិ និងតំបន់ ដើម្បីរក្សាលំនឹងសន្តិសុខសកលក្នុងយុគសម័យថ្មី និងផ្តោតលើក្នុងការជំរុញ ដល់ការសម្រេចនូវគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ ២០៣០។
២ ថ្ងៃបន្ទាប់ពីការថ្លែងសុន្ទរកថារបស់លោក ស៊ី ជីនពីង រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោកវ៉ាង យី ក៏បានលម្អិតអំពីផែនការ GSI ដែលត្រូវបានគាំទ្រដោយគោលការណ៍សំខាន់ៗដែលមានចំនួន ៦ ដូចជា៖ ១) ការចែករំលែកអំពីចក្ខុវិស័យសន្តិសុខ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមដ៏ទូលំទូលាយ និងប្រកបដោយនិរន្តរភាព ២) ការគោរពអធិបតេយ្យភាពនិងបូរណភាពទឹកដីនៃប្រទេសទាំងអស់ ៣) ការគោរពតាមគោលបំណង និងគោលការណ៍នៃធម្មនុញ្ញរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ៤) ការយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាសន្តិសុខស្របច្បាប់របស់ប្រទេសទាំងអស់ ៥) ការដោះស្រាយទំនាស់និងវិវាទរវាងប្រទេសនានាដោយសន្តិវិធី តាមរយៈការសន្ទនា និងការពិគ្រោះយោបល់ ៦) ការរក្សាសន្តិសុខទាំងក្នុងផ្នែកប្រពៃណីនិងមិនប្រពៃណី។
តើអ្វីទៅជាគោលបំណងនៃគំនិតផ្តួចផ្ដើមនេះ?
គោលបំណងនៃការដាក់ចេញនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះគឺ៖ ទី១ សម្រាប់ឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការចាំបាច់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីរក្សាសន្តិភាពពិភពលោក ទប់ស្កាត់ជម្លោះនិងសង្គ្រាម ទី២ គឺដើម្បីបំពេញតាមសេចក្តីប្រាថ្នារួមរបស់ប្រទេសទាំងអស់ លើកកម្ពស់ពហុភាគីនិយម និងសាមគ្គីភាពអន្តរជាតិ និងទី៣ ដើម្បីបំពេញបំណងប្រាថ្នារួមរបស់ប្រជាជនទាំងអស់ ក្នុងការធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយនិងកសាងពិភពលោកឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង បន្ទាប់ពីការរាតត្បាតសកលនៃជំងីកូវីដ-១៩។ ជារួមមកផែនការ GSI នេះមានគោលបំណងលុបបំបាត់នូវបុព្វហេតុចម្បងនៃជម្លោះអន្តរជាតិ លើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចសន្តិសុខសកល លើកទឹកចិត្តដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរួមគ្នារបស់អន្តរជាតិ ដើម្បីនាំមកនូវស្ថិរភាព ឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរ ជំរុញសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពក្នុងពិភពលោក។
មិនខុសគ្នាពី គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់មួយផ្លូវមួយ ឬ Belt and Road Initiative (BRI) ប៉ុន្មានទេ GSI នឹងដើរតួជាឧបករណ៍មួយដែលចិនអាចប្រើប្រាស់ដើម្បីលើកកម្ពស់គំនិតផ្តួចផ្តើមការទូតជាច្រើនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសម្ព័ន្ធពហុភាគី។ គោលបំណងចម្បងគឺកសាងរចនាសម្ព័ន្ធសន្តិសុខសកលដើម្បីប្រកួតប្រជែងនឹងផែនការសន្តិសុខសកលផ្សេងៗដែលដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះយោងទៅលើបញ្ហាសន្តិសុខជាច្រើនប្រភេទដូចជា៖ អំពើភេរវកម្ម ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ការជួញដូរគ្រឿងញៀន សុខភាពសាធារណៈ គ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ ការរីកសាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ សន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត បញ្ញាសិប្បនិម្មិត។ ចិនក៏នឹងប្រើប្រាស់គំនិតផ្តួចផ្តើម GSI នេះកំណត់ខ្លួនជាអ្នកសម្របសម្រួលឬបង្កើតសន្តិភាពនៅក្នុងជម្លោះក្នុងតំបន់ផ្សេងៗរួមទាំងសង្គ្រាមរុស្សី និងអ៊ុយក្រែនផងដែរ ។
ទស្សនវិស័យនាពេលអនាគត
ការដាក់ចេញនៃ GSI របស់ចិនគឺមិនមែនគ្រាន់តែចង់ផ្សព្វផ្សាយនូវពាក្យ សន្តិសុខ តែមួយមុខទេ។ ការភ្ជាប់គ្នានៃ GSI ទៅនឹង គំនិតផ្តួចផ្តើមអភិវឌ្ឍសកល (GDI) ដែលបានកំណត់នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២១ បានធ្វើនការចាប់អារម្មណ៍ទាក់ទងទៅនឹងការកើនឡើងនូវភាពសកម្មនៃភ្នាក់ងារការទូតរបស់ចិន។ ចិននឹងប្រើប្រាស់គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះអនុវត្តដើម្បីពង្រឹងតួនាទីជាអ្នកដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខសកលដែលនឹងជះឥទ្ធិពលបន្ថែមលើការដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីង។ GSI នឹងពង្រឹងបន្ថែមទៅលើតួនាទីរបស់ចិនក្នុងគំនិតផ្តួចផ្តើមនានាដែលមានស្រាប់ដោយឈរលើគោលការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងផ្តោតសំខាន់លើផ្នែកអភិវឌ្ឍនិងសន្តិសុខផងដែរ ក៏ដូចជាចូលរួមបន្ថែមជាមួយផែនការផ្សេងៗដូចជា គំនិតផ្តួចផ្តើមផ្លូវ និងខ្សែក្រវាត់(BRI) ផ្នែកសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច, ធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី រួមទាំងគំនិតផ្តួចផ្តើម GDI។
