កម្មវិធីថង់ប្រាជ្ញា៖ តើអ្វីជា Modi 3.0?

នៅក្នុងការបោះឆ្នោតសកលខែកាលពីមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ របស់ប្រទេសឥណ្ឌា នាយករដ្ឋមន្ត្រី Narendra Modi បានទទួលជ័យជម្នះជាលើកទី៣ ដែលជាសមិទ្ធិផលនយោបាយដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការក្ដោបក្ដាប់កាន់អំណាចនយោបាយរបស់គាត់នៅប្រទេសឥណ្ឌា។ យ៉ាងណាមិញ គណបក្សរបស់គាត់គឺគណបក្ស Bharatiya Janata Party (BJP) បានបង្ហាញការធ្លាក់ចុះនៃអាសនៈរបស់ខ្លួន បើប្រៀបធៀបទៅនឹងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩ ដោយទទួលបានអាសនៈត្រឹមចំនួន២៤០ នៅក្នុងសភាជាន់ទាប ដែលធ្លាក់ចុះពី៣០៣។ ​ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ BJP របស់លោក Modi នៅតែអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាល ដោយពឹងផ្អែកលើសម្ព័ន្ធភាពប្រជាធិបតេយ្យជាតិ (NDA) របស់ខ្លួនដែលទទួលបានអាសនៈសរុបចំនួន២៨៦។ ជាមួយនឹងជ័យជម្នះនេះ លោក Modi ចាប់ផ្តើមនូវអ្វីដែលមនុស្សជាច្រើនហៅថា “Modi 3.0” ដែលជាពាក្យឆ្លុះបញ្ចាំងពីដំណាក់កាលថ្មីនៃការដឹកនាំរបស់គាត់ ហើយត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងនាំមកនូវកំណែទម្រង់ថ្មីដ៏ទូលំទូលាយមកដល់ឥណ្ឌាទាំងក្នុងអភិបាលកិច្ចក្នុងស្រុក និងគោលនយោបាយការបរទេស។

កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច និងដំណើរស្វែងរកភាពជាអ្នកដឹកនាំសកល៖

ចំណុចស្នូលនៃ Modi 3.0 ឬ Central to Modi 3.0 គឺជារបៀបវារៈសេដ្ឋកិច្ចដ៏មានមហិច្ឆតាក្នុងគោលបំណងដាក់ប្រទេសឥណ្ឌាជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទី៣ របស់ពិភពលោក​នៅឆ្នាំ២០២៧។ បច្ចុប្បន្នឥណ្ឌាគឺជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំលូតលាស់លឿនបំផុតជាមួយ​នឹងអត្រាកំណើន GDP ៨,៥% ហើយក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Modi ឥណ្ឌាបានហក់ឡើងពីសេដ្ឋកិច្ចធំជាងគេទី ១០ ដល់ទី ៥ នៅក្នុងអាណត្តិមុនរបស់លោក។ លោក Modi ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននូវតម្រូវការសម្រាប់ប្រទេសឥណ្ឌាក្នុងការពង្រឹងជំហរសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោករបស់ខ្លួនតាមរយៈកំណែទម្រង់ទីផ្សារ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ការវិនិយោគ​លើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថល និងវិស័យថាមពល។

គោលដៅសេដ្ឋកិច្ចរបស់ Modi មិនត្រឹមតែផ្តោតលើកំណើនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ផ្តោតលើភាពធន់ផងដែរ។ រដ្ឋបាលរបស់លោកមានផែនការពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសឥណ្ឌាក្នុងការទប់ទល់នឹងវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលដោយការពង្រឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្នុងស្រុក និងមូលដ្ឋានឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួន។ Modi ក៏មានគោលបំណងបង្កើនឱកាសការងារ និងជំរុញការបង្កើតថ្មី ជាពិសេសក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា ដើម្បីជំរុញអោយមានការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក ជាមួយ​នឹងចក្ខុវិស័យរបស់គាត់សម្រាប់ “Viksit Bharat” (ឥណ្ឌាអភិវឌ្ឍន៍) នៅឆ្នាំ២០៤៧ ដែលបង្ហាញពីយុទ្ធសាស្រ្តរយៈពេលវែង ដោយផ្តល់អាទិភាពដល់កំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច រួមជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរនយោបាយសង្គមថ្មីរបស់ប្រទេសឥណ្ឌា ។

គោលដៅនៃគោលនយោបាយការបរទេស៖ សមាជិកភាព UNSC និងសម្ព័ន្ធភាពជាយុទ្ធសាស្ត្រ៖

Modi ផ្តោតសំខាន់ទៅលើគោលនយោបាយការបរទេស ដោយឥណ្ឌាប្រាថ្នាចង់ទទួលបានកៅអីអចិន្ត្រៃយ៍នៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNSC)។ ដំណើររបស់ឥណ្ឌាក្នុងការក្លាយជាសមាជិកភាពនៅក្នុង UNSC គឺជាគោលដៅយូរអង្វែង ហើយនៅក្នុងអាណត្តិទី៣ របស់លោក Modi មានគោលបំណងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងទិសដៅមួយនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គោលបំណងនេះអាចប្រឈមមុខនឹងឧបសគ្គមួយចំនួន ជាពិសេសពីប្រទេសចិន ដែលជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍របស់ UNSC ​បាន​បង្ហាញ​ពី​ការ​ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ដាក់​បញ្ចូល​របស់​ឥណ្ឌានេះ។ ខណៈពេលដែលការកែទម្រង់ UNSC អាចជាកិច្ចការដ៏លំបាកមួយ ឥណ្ឌាកំពុងចូលរួមយ៉ាងសកម្មជាមួយស្ថាប័នជំនួស និងសម្ព័ន្ធភាពជាយុទ្ធសាស្ត្រ “ខ្នាតតូច” ដើម្បីបង្កើនជំហរសកលរបស់ខ្លួន។

សម្ព័ន្ធភាពមួយបែបនេះគឺ កិច្ចសន្ទនាសន្តិសុខបួនជ្រុង (Quadrilateral Security Dialogue-Quad) ដែលរួមមានឥណ្ឌា សហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី ផ្តោតលើការដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខទូទៅ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងឥទ្ធិពលដែលកំពុងកើនឡើងរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។ គោលនយោបាយការបរទេសរបស់ Modi នឹងបន្តពង្រឹងតួនាទីរបស់ឥណ្ឌានៅក្នុង Quad និងក្រុមដែលផ្តោតលើសន្តិសុខស្រដៀងគ្នាដូចជា Colombo Security Conclave ដែលរួមមានឥណ្ឌា ស្រីលង្កា ម៉ាល់ឌីវ និងម៉ូរីស។

បន្ថែម​ពី​នេះ ឥណ្ឌា​បាន​ពង្រីក​ការ​ទូត​របស់​ខ្លួន​លើស​ពី​សម្ព័ន្ធភាព​ប្រពៃណី។ Modi 3.0 មានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលភាពជាដៃគូរបស់ប្រទេសទាំងពីរបានរីកចម្រើនក្នុងអំឡុងពេលការកាន់អំណាចរបស់គាត់។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានទទួលស្គាល់ប្រទេសឥណ្ឌាថាជាដៃគូការពារជាតិដ៏សំខាន់ ហើយប្រទេសទាំងពីរកំពុងសហការលើគំនិតផ្តួចផ្តើមយុទ្ធសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាផ្សេងៗ ដែលរួមមានទាំងគំនិតផ្តួចផ្តើមស្តីពីបច្ចេកវិទ្យាសំខាន់ និងការរីកចម្រើនដែលបានចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ២០២៣។

ភាពតានតឹងជាមួយប្រទេសចិន៖​

បញ្ហាប្រឈមក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ Modi 3.0 គឺការគ្រប់គ្រងភាពតានតឹងជាមួយប្រទេសចិន ជាពិសេសនៅតាមព្រំដែនហិម៉ាឡៃយ៉ាន។ ឥណ្ឌា និងចិនមានប្រវត្តិជម្លោះព្រំដែនជាយូរមកហើយ ហើយភាពតានតឹងនេះបានផ្ទុះឡើងម្តងទៀតនៅឆ្នាំ ២០២០ នៅពេលដែលមានការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងយោធាទាំងពីរបានបណ្តាលឱ្យទាហានឥណ្ឌាស្លាប់ ២០ នាក់ ។ ជាការឆ្លើយតប រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Modi បានបង្កើនការវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធព្រំដែន និងពង្រឹងសន្តិសុខនៅតាមតំបន់ដែលមានភាពតានតឹង។​

ចិនបាន​បន្ត​ដាក់​ពង្រាយ​បច្ចេកវិទ្យាយោធា​ទំនើបៗ​នៅ​ជិត​ព្រំដែន​ឥណ្ឌា ដោយ​បង្កើន​ក្តីបារម្ភ​ផ្នែក​សន្តិសុខតាមព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ រដ្ឋបាលរបស់លោក Modi ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងពង្រឹងសមត្ថភាពការពារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ដើម្បីទប់ទល់នឹងការគំរាមកំហែងទាំងនេះពីសំណាក់ប្រទេសចិន។ ជាងនេះទៅទៀត យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ឥណ្ឌាពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ភាពជាដៃគូរបស់ខ្លួនជាមួយបណ្តាប្រទេសដែលមានគំនិតដូចគ្នា ដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសក្នុងតំបន់ឱ្យមានសុវត្ថិភាពជាងមុន ជាពិសេសនៅក្នុងឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។

ការទូតក្នុងតំបន់៖ Neighborhood First

នៅក្រោម Modi 3.0 ឥណ្ឌានឹងបន្តគោលនយោបាយ “Neighborhood First” របស់ខ្លួនដែលមានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសជិតខាងដូចជា នេប៉ាល់ ប៊ូតាន បង់ក្លាដែស ស្រីលង្កា និងម៉ាល់ឌីវដែលគំនិតផ្តួចផ្តើមនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីបំណងប្រាថ្នារបស់ឥណ្ឌាក្នុងការរក្សាស្ថិរភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង ខណៈពេលដែលប្រឆាំងនឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់។ ទំនាក់ទំនងរបស់ឥណ្ឌាជាមួយស្រីលង្កា គឺជាឧទាហរណ៍សំខាន់នៃយុទ្ធសាស្ត្រនេះ ដែលក្នុងអំឡុងពេលវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសស្រីលង្កា​ក្នុងឆ្នាំ២០២២ ឥណ្ឌាបានពង្រីកជំនួយចំនួន ៤ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ដោយជួយទាញប្រទេសនេះឱ្យឆ្ងាយពីឥទ្ធិពលរបស់ទីក្រុងប៉េកាំង​។ បើទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសចិននៅតែបន្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ដោយការបញ្ជូននាវាស្រាវជ្រាវទៅកាន់កំពង់ផែ​ស្រីលង្កា ដែលសកម្មភាពនេះត្រូវបានឥណ្ឌាចាត់ទុកថាជាការគំរាមកំហែងដ៏មានសក្តានុពលចំពោះសន្តិសុខដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន។

ម្យ៉ាងវិញទៀត ទំនាក់ទំនងរវាងឥណ្ឌា​ជាមួយ​ប៉ាគីស្ថានក៏​នៅ​តែ​មាន​ភាព​តានតឹង​ដោយសារ​បញ្ហា​ដែល​កំពុង​កើត​មាន​ដូច​ជា​អំពើ​ភេរវកម្ម​ឆ្លង​ដែន​នៅ​កាស្មៀរ (Kashmir)។ ដោយឡែក​រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក Modi បាន​រក្សា​ជំហរ​រឹងមាំ​ប្រឆាំង​នឹងការ​ដឹកនាំ​យោធា​របស់​ប៉ាគីស្ថាន ដែល​បន្ត​គ្រប់គ្រង​នយោបាយ​របស់​ប្រទេសនេះ។ ហេតុដូច្នេះហើយ នៅក្នុងអំឡុងអាណត្តិទីបីរបស់លោក Modi នេះ គេសង្ឃឹមថានឹងថា នឹងមានការផ្សះផ្សារឡើងវិញរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងឥណ្ឌា និង ប៉ាគីស្ថាន។​

ភាពជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោកខាងត្បូង និងឥណ្ឌា៖​

លក្ខណៈពិសេសគួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយនៃ Modi 3.0 គឺជាឥទ្ធិពលដែលកំពុងកើនឡើងរបស់ប្រទេសឥណ្ឌាក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំនៅក្នុង Global South ។ រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក Modi បាន​ព្យាយាម​ដាក់​ប្រទេស​ឥណ្ឌា​ជា​សំឡេង​តំណាង​សម្រាប់​ប្រទេស​ដែល​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​កំពុង​រីកចម្រើន ជាពិសេស​នៅ​អាហ្វ្រិក អាមេរិក​ឡាទីន និង​អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលជាសមិទ្ធិផលដ៏សំខាន់មួយនៃការដឹកនាំរបស់លោក Modi គឺការធានាការដាក់បញ្ចូលសហភាពអាហ្រ្វិកនៅក្នុងក្រុម G-20 ដែលជាការផ្លាស់ប្តូរមួយដោយត្រូវបានសាទរថាជាចំណុចរបត់មួយសម្រាប់ការចូលរួមរបស់អាហ្វ្រិកជាមួយនឹងអភិបាលកិច្ចសកល។ លោក Modi បានសង្កត់ធ្ងន់លើការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ឥណ្ឌាក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនងការទូត និងសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំជាមួយ Global South ដោយទទួលស្គាល់នូវសារៈសំខាន់ជាយុទ្ធសាស្រ្តនៃទំនាក់ទំនងទាំងនេះ សម្រាប់ជំហរសកលមួយរបស់ឥណ្ឌា។​

ជារួមមក Modi 3.0 ត្រូវបានកំណត់ថាជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់មួយក្នុងការដឹកនាំរបស់លោក​ នាយករដ្ឋមន្ត្រី Narendra Modi ក្នុងអាណត្តិទី៣របស់គាត់ និង តំណាងឱ្យការបន្តនូវចក្ខុវិស័យរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីសម្រាប់ប្រទេសឥណ្ឌា ដោយនាំយកប្រទេសឥណ្ឌាឆ្ពោះទៅរក​ភាពរឹងមាំ វិបុលភាព និងឥទ្ធិពលជាសកល។ តាមរយៈកំណែទម្រង់ ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រ និងការចូលរួមការទូត លោក Modi ស្វែងរកតំណែងរបស់ឥណ្ឌាដែលជាតួអង្គសំខាន់មួយនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ និងត្រៀមខ្លួនជាស្រេចដើម្បីដឹកនាំប្រទេស ក្នុងបរិយាកាសដែលពិភពលោកកាន់តែស្មុគស្មាញ និងមានប្រទាក់ក្រឡាគ្នាទៅវិញទៅមកជាសកល។