ទ្វីបអាហ្រ្វិក ដែលជារឿយៗត្រូវបានគេមើលរំលងថាជាវាលរហោស្ថានដ៏ក្រខ្សត់ បានក្លាយទៅជាសង្វៀនប្រកួតប្រជែងនៃសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងយោធា សម្រាប់មហាអំណាចពិភពលោកក្នុងសតវត្សទី ២១ ដូចជា អាមេរិក ចិន និងរុស្ស៊ី។ អត្ថបទនេះនឹងពន្យល់អំពីហេតុផលមួយចំនួនដែលនៅពីក្រោយភាពទាក់ទាញរបស់ទ្វីបអាហ្រ្វិកនៅក្នុងកែវភ្នែករបស់មហាអំណាចធំៗ ដោយពិនិត្យលើបរិបទប្រវត្តិសាស្ត្រ អត្ថប្រយោជន៏សេដ្ឋកិច្ច យុទ្ធសាស្ត្រភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និង សន្តិសុខ។
បរិបទប្រវត្តិសាស្រ្ត
ការពិតទៅ ទ្វីបអាហ្រ្វិកជាសមរភូមិសម្រាប់មហាអំណាចពិភពលោក តាំងពីសម័យអាណានិគមមកម៉្លេះ ជាពិសេសនៅចុងសតវត្សទី ១៩ និងដើមសតវត្សទី ២០ ហើយនៅសន្និសីទទីក្រុងប៊ែកឡាំងឆ្នាំ ១៨៨៤-១៨៨៥, ពួកចក្រពត្តិ និងមហាអំណាចអឺរ៉ុបបានជួបជុំគ្នាពិភាក្សាពីការបែងចែកទ្វីបអាហ្រ្វិក ដើម្បីស្វែងរកធនធាន និងត្រួតត្រាទឹកដី ដែលសម័យនោះត្រូវបានគេហៅថា “Scramble For Africa”។ ការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកអាណានិគមទាំងនេះ បានរំខានដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាជន និង ជនជាតិដើមភាគតិច និងនាំឱ្យមានបញ្ហាប្រឈមសេដ្ឋកិច្ច និង សង្គមរយៈពេលវែង។ ប្រវត្តិសាស្ត្រអាណានិគមបានបន្សល់ទុកនូវផលវិបាកអវិជ្ជមានយូរអង្វែងដែលជះឥទ្ធិពលលើនយោបាយ ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ និងរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនៅលើទ្វីបមួយនេះ។
តម្រូវការសេដ្ឋកិច្ច
ទ្វីបអាហ្វ្រិកមានធនធានធម្មជាតិ និង រ៉ែជាច្រើនសំបូរទៅដោយធាតុកម្រនៃផែនដី ដែលចាំបាច់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យាទំនើប និងមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ឧស្សាហកម្មអេឡិចត្រូនិក និងថាមពលកកើតឡើងវិញដូចជារថយន្តអគ្គិសនីជាដើម។ ធនធានទាំងនេះហើយ បានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់ពួកមហាអំណាចពិភពលោក ដែលមានតម្រូវការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា និងឧស្សាហកម្ម។ ជាឧទាហរណ៍ ប្រទេសចិនបានបណ្តាក់ទុនយ៉ាងច្រើននៅក្នុងវិស័យរុករករ៉ែនៅអាហ្វ្រិក តាមរយៈគម្រោង Belt and Road Initiative (BRI) ដោយបានបង្កើតមូលដ្ឋានយ៉ាងរឹងមាំនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន ដូចជា Zambia និង Democratic Republic of the Congo (DRC) តាមរយៈការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់គម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដើម្បីជាថ្នូរនឹងការរុករកធនធានរ៉ែទាំងនោះ។ យុទ្ធសាស្ត្រនេះមិនត្រឹមតែធានាបានការផ្គត់ផ្គង់រ៉ែសំខាន់ៗប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ចិននៅលើទ្វីបអាហ្វ្រិកនេះផងដែរ។ ជាការឆ្លើយតប អាមេរិកបានបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិន។ ជាឧទាហរណ៍គួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយ សហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើការវិនិយោគចំនួន ៥៦០ លានដុល្លារអាមេរិកដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មផ្លូវដែកសម័យអាណានិគមពី Lobito ទៅ Katanga ដែលសម្របសម្រួលការដឹកជញ្ជូនរ៉ែប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពពី DRC ទៅកាន់ទីផ្សារពិភពលោក។ គម្រោងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្រកួតប្រជែងទៅលើឥទ្ធិពលនយោបាយដែលកំពុងកើតឡើងនៅលើទ្វីបនេះ។
យុទ្ធសាស្ត្រភូមិសាស្ត្រនយោបាយ
ក្រៅពីផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច កត្តាភូមិសាស្ត្រនយោបាយបានជំរុញឱ្យប្រទេសមហាអំណាចពេញចិត្តនឹងអាហ្វ្រិក ព្រោះទ្វីបនេះគ្របដណ្តប់ផ្លូវសមុទ្រសំខាន់ៗ និងមានចម្ងាយជិតទៅនឹងអឺរ៉ុប និងមជ្ឈិមបូព៌ា។ ទ្វីបអាហ្រ្វិកស្ថិតនៅជិតផ្លូវពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកសំខាន់ៗ ដូចជាព្រែកជីកស៊ុយអេ ដែលតភ្ជាប់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេទៅសមុទ្រក្រហម និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា។ ទីតាំងនេះធ្វើឱ្យទ្វីបអាហ្រ្វិកក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់សម្រាប់ការដឹកជញ្ជូន និងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ។ ជាក់ស្ដែង ក្រៅពីចិននិងសហរដ្ធអាមេរិក រុស្ស៊ីក៏បានស្វះស្វែងពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន ដោយចូលរួមក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធា និងគម្រោងថាមពលជាមួយបណ្តាប្រទេសអាហ្វ្រិក។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះមានគោលបំណងស្តារឡើងវិញនូវទំនាក់ទំនងប្រវត្តិសាស្ត្រពីសម័យសូវៀត និងជាការប្រជែងជាមួយឥទ្ធិពលរបស់លោកខាងលិច។ សហភាពអឺរ៉ុប (EU) ក៏បានប្រកាសពីការវិនិយោគ ៥ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ដើម្បីគាំទ្រគំនិតផ្តួចផ្តើមថាមពលបៃតង និងការផលិតវ៉ាក់សាំង។ ការវិនិយោគនេះមានគោលបំណងក្នុងការពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងជំរុញការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ នេះជាសារមួយយ៉ាងសំខាន់ផងដែរក្នុងការបង្ហាញពិភពលោកថា EU ជាដៃគូសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍរបស់ទ្វីបអាហ្វ្រិក។
កង្វល់ផ្នែកសន្តិសុខ
សក្ដានុពលសន្តិសុខដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ចំពោះភាពលេចធ្លោរបស់ទ្វីបអាហ្វ្រិកនៅលើឆាកពិភពលោក។ ទ្វីបនេះប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាដូចជា អំពើភេរវកម្ម ចោរសមុទ្រ និងជម្លោះផ្ទៃក្នុង។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើតទីបញ្ជាការទ្វីបអាហ្រ្វិក (AFRICOM) ដើម្បីសម្របសម្រួលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងយោធា និងគាំទ្រប្រទេសក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងក្រុមជ្រុលនិយម។ ដូចគ្នានេះដែរ បារាំងបានរក្សាវត្តមានយោធារបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់ Sahel ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងភេរវកម្ម។ ការចូលរួមផ្នែកសន្តិសុខទាំងនេះបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃទ្វីបអាហ្រ្វិកក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រប្រឆាំងភេរវកម្មសកល និងជួយដល់មហាអំណាចពិភពលោកឱ្យធានាបាននូវស្ថិរភាព និង ឥទ្ធិពលខ្លួននៅក្នុងតំបន់។
សរុបមក ទ្វីបអាហ្រ្វិកបានក្លាយជាសង្វៀនសមរភូមិសម្រាប់ប្រទេសមហាអំណាចពិភពលោក គឺបណ្តាលមកពីកត្តាជាច្រើន ដូចជាបរិបទប្រវត្តិសាស្ត្រ ឱកាសសេដ្ឋកិច្ច យុទ្ធសាស្ត្រភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងការពិចារណាផ្នែកសន្តិសុខ។
