អាកាសធាតុ និងបរិយាកាសពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន គឺជាសមាសធាតុដ៏សំខាន់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ និងជាបញ្ហាអាទិភាពខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងបរិបទការទូត។ វាជាហានិភ័យនិងរឿងគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុតបើសិនជាយើងបានដឹង តែមិនអើពើអំពីស្ថានភាពនៃការផ្លាស់ប្តូរដ៏អាក្រក់បំផុតរបស់អាកាសធាតុពិភពលោកនៅក្នុងប្រមាណ ២ ទស្សវត្សចុងក្រោយនេះ។ បញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុបានកំពុងធ្វើឱ្យពិភពលោកទាំងមូលរងគ្រោះ និងខូចខាតប្រយោជន៍ជាច្រើនជាពិសេសគឺការស្លាប់បាត់បង់ជីវិតមនុស្ស សត្វ និងការប្រើប្រាស់ថវិកាយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក្នុងការដោះស្រាយនូវបញ្ហានេះ។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុគឺជាការព្រួយបារម្ភសកលមួយដែលពិភពលោកត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ជាដាច់ខាតមិនថាប្រទេសមហាអំណាច ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ក្តី។ ហើយការពិតនោះគឺមនុស្សកំពុងតែដើរយឺតជាងការប្រែប្រួលនៃអាកាសធាតុ ដែលធ្វើឱ្យការបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុក្លាយជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងដល់ពិភពលោកទាំងមូល ដូចជា ការកើនឡើងនៃនីវ៉ូទឹកសមុទ្រដែលបណ្តាលមកពីការរលាយទឹកកកដោយសាររងើកភ្លើងនៃព្រះអាទិត្យ គ្រោះរាំងស្ងួត និងខ្យល់ព្យុះ ជាដើម។

ជានិច្ចជាកាលការអនុវត្តគោលនយោបាយជាតិ ផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងយន្តការការពារបរិស្ថានរបស់ប្រទេស តែងតែត្រូវបានគេលើកឡើងនៅជាពិសេសបណ្តាប្រទេសអ៊ឺរ៉ុប និងប្រទេសមហាអំណាច ហើយក្រៅពីនេះការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកំពុងក្លាយជាយុទ្ធនាការស្នូលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។ ជាក់ស្តែងកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលាកន្លងទៅ ចិនបានគូសវាសផែនការ និងបញ្ចេញគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនដែលបានផ្តល់អាទិភាពចម្បងដល់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងការកើនឡើងកម្តៅផែនដី។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រើពេលប្រមាណជិត ១៥០ ឆ្នាំ ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់លើបរិស្ថាននិងបរិយាកាសពិភពលោក ហើយបញ្ហានេះតែងតែស្ថិតនៅក្នុងផ្នែកមួយនៃរបៀបវារៈនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជានិច្ច។ តែថ្មីៗនេះ ប្លែកត្រង់ថាមហាអំណាចមួយនេះក្នុងថ្ងៃទី០៤ ខែវិច្ឆិកា បានចាកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីអាកាសធាតុជាផ្លូវការក្រោមហេតុផលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសហត្ថលេខីទាំង ១៩៥ ជាពិសេស សហភាពអ៊ឺរ៉ុបមានការហួសចិត្តជាខ្លាំង។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អាមេរិកក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតថ្មីលោក ចូ បៃដិន អាចនឹងដាក់អាមេរិកចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុវិញ ប្រសិនបើយើងក្រឡេកទៅមើលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតរបស់លោកដែលទទួលស្គាល់ពីស្ថានភាពបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុលើសាកលលោក ហើយព្រមទាំងបង្កើតគោលនយោបាយដែលយកចិត្ដទុកដាក់លើបញ្ហាអាកាសធាតុនិងបរិស្ថានប្រសិនបើលោកជាប់ជាប្រធានាធិតីទី៤៦របស់អាមេរិក។ គួរបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ត្រូវបានអនុម័ត នាចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ ដែលកំណត់ឱ្យគ្រប់ប្រទេសលើពិភពលោក ជាពិសេសប្រទេសហត្ថលេខីទាំងអស់រួមគ្នាទប់ស្កាត់ការកើនឡើងកម្តៅពិភពលោក។

ជារួមទៅ នៅប្រមាណ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គេឃើញមានគ្រោះមហន្តរាយធំៗប្រមាណ ៧.៣៨៨ លើក ដែលក្នុងនោះបានសម្លាប់មនុស្សប្រមាណជាង ១ លាន ២ សែន នាក់ និងប៉ះពាល់មនុស្សជាង ៤ ពាន់លាន នាក់ ប្រើប្រាស់ថវិកាប្រមាណ ៣០០ ទ្រីលានដុល្លារអាមេរិក បើយោងតាមកំណត់ត្រារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ការពិតមួយនៃគ្រោះមហន្តរាយរបស់មនុស្សជាតិគឺកាលពីឆ្នាំ២០០៤ រលកយក្សស៊ូណាម៊ិបានសម្លាប់មនុស្សប្រមាណជាង ២ សែន ៥ ម៉ឺន នាក់។ ហើយប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសគឺឆ្នាំ២០១៩ និងឈានចូលឆ្នាំ២០២០ ដែលមនុស្សជឿថាជាឆ្នាំនៃការជួបហានិភ័យច្រើនបំផុតមួយនៅក្នុងពិភពលោកសម័យទំនើបនេះ។ ទាក់ទងនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងបរិស្ថាន ក្នុងនោះរួមមាន ឆ្នាំ២០១៩ រាប់ជាឆ្នាំក្តៅបំផុតទី២ (ទី១ ឆ្នាំ២០១៦) ភ្លើងឆេះព្រៃនៅអូស្ត្រាលី ការរលាយទឹកកកនៅប៉ូលទឹកកកអាក់ទិច ភ្លើងឆេះព្រៃនៅព្រៃអាម៉ាស្សូនប្រទេសប្រេស៊ីល ភ្លើងឆេះព្រៃនៅកាលីហ្វញ៉ាសហរដ្ឋអាមេរិក ព្យុះសង្ឃរាអ៊ីដាយ វិបត្តខ្យល់ពុលនៅអ៊ឺរ៉ុប ការរលាយទឹកកកនៅជិតហ្គ្រីនលែនដែលអាចធ្វើអោយមានការឡើងកម្ពស់ទឹកសមុទ្រពិភពលោកប្រមាណ២០% ខ្យល់ព្យុះអាត្លង់ទិកខ្លាំងបំផុតលំដាប់ទី២ ព្យុះស៊ីក្លូនត្រូពិច និងជាពិសេសគឺវិបត្តិថង់ប្លាស្ទិកក្នុងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ល។

ទាំងនេះអាចគ្រាន់តែជាការចាប់ផ្តើមនៃការគំរាមគំហែងដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរនៃគ្រោះធម្មជាតិប៉ុណ្ណោះទេ តែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុអាចឈានទៅកាន់ដំណាក់កាលអាក្រក់បំផុតមួយ បើសិនជាសកម្មភាពបំផ្លាញផែនដី និងធម្មជាតិនៅតែបន្ត។ គ្រោះធម្មជាតិពិតជាបានផ្តល់បញ្ហាច្រើនណាស់ដល់ពិភពលោក និងការរស់នៅរបស់ភាវៈរស់ ដូចនេះ បញ្ហាទាំងអស់នេះចាំបាច់ណាស់ត្រូវតែលើកយកមកពិនិត្យឡើងវិញបន្ថែមទៀតនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ការពិភាក្សាអំពីអាកាសធាតុ និងការរួមចំណែកក្នុងនាមជាប្រជាជនមួយរបស់ប្រទេសជាតិនិងជាចំណែកមួយនៃភពផែនដី។ ហើយបើសិនជាបញ្ហាអាកាសធាតុមិនមានការដោះស្រាយឱ្យបានទាន់ពេលទេ នោះបញ្ហាបន្តបន្ទាប់នឹងកើតមាន ជាពិសេស បញ្ហាសុខភាព ភាពអត់ឃ្លាន និងភាពក្រីក្រ ដែលនឹងក្លាយជាបន្ទុកថ្មីសម្រាប់សង្គម និងពិភពលោកទាំងមូល។ ធម្មជាតិអាចផ្តល់នូវកាដូដ៏ច្រើនសម្បូរបែបជូនមនុស្សជាតិ តែប្រសិនបើមនុស្សមិនល្អជាមួយធម្មជាតិទេ នោះកាដូអាចនឹងប្រែក្លាយជាទណ្ឌកម្មដ៏ព្រៃផ្សៃរបស់មនុស្សជាតិវិញ។

ចាប់ផ្ដើមពីបន្លែផ្អាប់ទុកដើម្បីដោះទាល់អំឡុងពេលកង្វះស្បៀងរបស់ដូនតាកូរ៉េ គីមឈីបានប្រែមុខមាត់ទៅជាម្ហូបប្រពៃណីរបស់ជនជាតិកូរ៉េ និងត្រូវបានវាយឡុកនៅលើទីផ្សារសឹងតែពាសពេញសកលលោករហូតដល់អង្គការយូនីស្កូ (UNESCO) ចាត់ទុកជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌កាលពីឆ្នាំ២០១៣។ ពិភពលោកមិនត្រឹមតែស្គាល់គីមឈីថាជាម្ហូបដែលពេញនិយមនោះទេ គីមឈីក៏ (១) ធ្លាប់បាននិងកំពុងជួបប្រទះវិបត្ដិដែលគេឱ្យឈ្មោះថា វិបត្ដិគីមឈី ឬ KimChi Crisis (២) ជាគោលនយោបាយការបរទេស (៣) មានប្រវត្ដិធ្លាក់ក្នុងវិវាទរវាងប្រទេសនិងប្រទេស និង (៤) ឱនភាពគីមឈី ឬ Kimchi Dificit។

ការផលិតគីមឈីបានក្លាយជាប្រពៃណីមួយរបស់ជនជាតិកូរ៉េ ហើយរដូវកាលផលិតគីមឈីត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា គីមចាង Kimjang ឬ Gimjang។ ជាទូទៅ រដូវកាលគីមចាងចាប់ផ្ដើមនៅពាក់កណ្ដាលខែវិច្ឆិកា ទៅដល់ខែធ្នូ ហើយវិបត្ដិគីមឈីកើតឡើងភាគច្រើននៅអំឡុងពេលរដូវកាលនេះ ដោយសារតែបញ្ហាកង្វះស្ពៃដែជាគ្រឿងផ្សំគោលសំខាន់។ ការដែលខ្វះគ្រឿងផ្សំគោលគឺមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យបរិមាណថយចុះនោះទេ ប៉ុន្តែតម្លៃផលិតផលក៏ស្ទុះកើនដែរ។ ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ កូរ៉េខាងត្បូងនឹងជួបប្រទះវិបត្ដិគីមឈីម្ដងទៀត ដោយសារតែកង្វះស្ពៃដែលបណ្ដាលមកពីបញ្ហាអាកាសធាតុ។ យោងតាម Bloomberg កាលពីខែកញ្ញា តម្លៃស្ពៃនៅកូរ៉េខាងត្បូងបានកើនឡើង ៦០% ដោយសារដំណាំទាំងនោះត្រូវបានបំផ្លាញដោយទឹកជំនន់ដែលបង្កដោយព្យុះទីហ្វុង Typhoons ចំនួន ៣។ បញ្ហាកង្វះស្ពៃនេះបានធ្វើឱ្យតម្លៃគីមឈីដែលកំពុងដាក់លក់នៅលើទីផ្សារកើនថ្លៃយ៉ាងគំហុក ហើយចំពេលវិបត្ដិកូវីដ១៩ដែលប្រជាពលរដ្ឋកូរ៉េត្រូវស្ថិតនៅក្នុងផ្ទះច្រើនជាងមុន និងកាត់បន្ថយទទួលទានអាហារតាមភោជនីយដ្ឋាន ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យតម្រូវការគីមឈីក៏កើនជាងមុនដែរ។

គោលនយោបាយការបរទេសគីមឈីគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយមានឈ្មោះថា GASTRODIPLOMACY ដែលជាផ្នែកមួយសម្រាប់ពង្រីកអំណាចទន់ soft power របស់រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូង។ គោលនយោបាយមួយនេះមិនខុសពីពាក្យស្លោកខ្មែរដែលបានពោលថា “វប្បធម៌រលត់ជាតិរលាយ វប្បធម៌ពណ្ណរាយជាតិថ្កើនថ្កាន” នោះទេ។ កូរ៉េខាងត្បូងបានប៉ាក់គីមឈីជាប់នឹងបេះដូង ហើយប្រើប្រាស់គោលនយោបាយគីមឈីដើម្បីបង្កើតឥទ្ធិពលលើផ្នត់គំនិតនិងទស្សនៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដទៃឱ្យយល់ឃើញពីជីវភាពដ៏ល្អរបស់ពលរដ្ឋកូរ៉េខាងត្បូង និងលើកមុខមាត់កូរ៉េត្បូងបន្ថែមនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ហេតុនេះហើយទើបរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េជំរុញគោលនយោបាយនេះដោយលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកូរ៉េបើកភោជនីយដ្ឋានសឹងតែទូទាំងពិភពលោក និងបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រម៉ាឃីតធីង (Marketing) ជាច្រើនរូបភាពដើម្បីឱ្យពិភពលោកចង់សាក ចង់ពិសារ និងចុងក្រោយក្លាយជាម្ហូបសំណព្វចិត្ដរបស់មនុស្សរាល់គ្នា។

មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ គីមឈីក៏ធ្លាប់ធ្លាក់ចូលវិបត្ដិការទូតនិងពាណិជ្ជកម្មផងដែរ។ កាលពី ២០ ឆ្នាំមុន កូរ៉េខាងត្បូងបានចោទប្រកាន់ជប៉ុនថាបានព្យាយាមបំផ្លាញគុណតម្លៃនៃភាពដើមរបស់គីមឈី ដោយសារតែ ជប៉ុនធ្វើ Markerting លើម្ហូបមួយដែលអ្នកផលិតដោយជប៉ុនបាន ហើយវាស្រដៀងគ្នា និងមានឈ្មោះថាគីមឈីផងដែរ។ ក្នុងករណីនេះ កូរ៉េខាងត្បូងបានស្នើសុំ អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) និងអង្គការចំណីអាហារនិងកសិកម្មពិភពលោក(Food and Agriculture Organization’s Codex Alimentarius commission) ដើម្បីកំណត់ស្តង់ដារអន្តរជាតិមួយលើផលិតផលដែលបានដាក់ឈ្មោះគីមឈី។ ជាលទ្ធផល អ្វីដែលកូរ៉េខាងត្បូងបានទាញយកផលប្រយោជន៍នៃវិវាទនេះគឺពិភពលោកបានសម្រេចបង្កើតស្តង់ដារអន្តរជាតិមួយលើការផលិតគីមឈីកាលពីឆ្នាំ២០០១។ ក្រៅពីនេះ គីមឈីក៏បានក្លាយជាវិវាទរវាងកូរ៉េខាងត្បូងនិងចិនផងដែរ។ វិវាទនោះគឺជាការចោទគ្នាទៅវិញទៅមកនូវបច្ចេកទេសផលិតដែលបណ្ដាលឱ្យមានពងបរាសិត (parasite eggs)។ វិវាទគីមឈីរវាងកូរ៉េខាងត្បូងនិងចិននៅកាលនោះ គឺសឹងតែឈានទៅដល់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មទៅហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែជាលទ្ធផល បន្ទាប់ពីកូរ៉េបានចោទប្រកាន់ថាការផលិតគីមឈីរបស់ចិនមានបញ្ហា យោងតាមសារពត៌មាន VOA ស្រាប់តែអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកូរ៉េខាងត្បូងបានរកឃើញថា ផលិតផលគីមឈី១២ម៉ាក មានផ្ទុកពងដង្កូវ (roundworm eggs)។ ការរកឃើញរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកូរ៉េខាងត្បូងនេះ បានធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងកូរ៉េខាងត្បូងធូរស្បើយឡើងវិញដោយការដោះស្រាយតាមផ្លូវការទូត។

បច្ចុប្បន្ន កង្វល់របស់កូរ៉េខាងត្បូងមួយទៀតគឺប្រជាពលរដ្ឋកូរ៉េខាងត្បូងហាក់មិនពេញនិយមទទួលទានគីមឈីក្នុងស្រុក ខណៈដែលមានប្រទេសជាច្រើនក៏បានផលិតគីមឈីក្រោមតម្លៃថោក ដែលជាហេតុបង្កឱ្យមានឱនភាពគីមឈី (Kimchi Dificit)។ ឱនភាពគីមឈីគឺមានន័យថា ប្រទេសកូរ៉េលក់គីមឈីតិចទៅប្រទេសក្រៅ ប៉ុន្តែនាំចូលច្រើនពីប្រទេសក្រៅទៅវិញ។ ឱនភាពគីមឈីនេះកើតឡើងដោយសារតែសន្ទុះផលិតកម្មគីមឈីនៅក្រៅប្រទេស ហើយជាពិសេសប្រទេសចិនដែលអាចផលិតគីមឈីថោកជាងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង និងត្រូវបានពលរដ្ឋកូរ៉េនិយមទិញនិងទទួលទានក្រោមមូលហេតុនៃតម្លៃ និងការមិនចង់ចំណាយពេលផលិតខ្លួនឯង។ យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ Daily Times ឱនភាពគីមឈីបានកើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០០៦មកម្ល៉េះ ហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៧ កូរ៉េខាងត្បូងបាននាំចូលគីមឈីចំនួនលើសពី ២៧០,០០០ តោន ហើយភាគច្រើននាំចូលពីប្រទេសចិន ប៉ុន្តែនាំចេញវិញល្បាក់ ២៤,០០០ តោន ដែលឱនភាពនេះស្មើនឹង ៤៧,៣ លានដុល្លារអាមេរិក។ ហេតុផលមួយទៀតដែលធ្វើឱ្យមានឱនភាពគីមឈីគឺតម្លៃដឹកជញ្ជូន។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម-នេសាទ និងពាណិជ្ជកម្ម ចំណីអារហាររបស់កូរ៉េខាងត្បូង (Korea Agro-Fisheries & Food Trade Corp) គីមឈីមួយគីឡូត្រូវចំណាយអស់តែ ០,៥ ដុល្លារអាមេរិកទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើនាំចេញទៅជប៉ុនវិញគឺត្រូវចំណាយ ៣,៣៦ ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងមួយគីឡូក្រាម។ ឱនភាពគីមឈីនេះមិនត្រឹមតែផ្ដល់វិបាកលើសេដ្ឋកិច្ចទេ ប៉ុន្តែឱនភាពនេះក៏បញ្ជាក់ពីហានិភ័យនៃវប្បធម៌ផលិតគីមឈីក្នុងរដូវកាលគីមចាងផងដែរ ពីព្រោះពលរដ្ឋកូរ៉េមិននិយមធ្វើគីមឈីដូចមុនទៀតឡើយ ហើយបែរជានិយមទិញគីមឈីនាំចូលពីប្រទេសក្រៅ។ គួររំលឹកដែលថា កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ រដូវកាលគីមចាងត្រូវបានយូនីស្កូចាត់ទុកថាជាទំនៀមទំលាប់ដែលបញ្ជាក់ពីអត្តសញ្ញាណជាតិរបស់កូរ៉េខាងត្បូង និងជាឱកាសក្នុងការពង្រឹងការសហការគ្នានៅក្នុងក្រុមគ្រួសារនីមួយៗ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ គីមចាងក៏បានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការដាស់តឿនកូរ៉េខាងត្បូងថាមនុស្សត្រូវតែរស់នៅក្នុងសង្គមដែលជាសុខដមរមនាជាមួយធម្មជាតិ។

អត្ថបទដោយ៖ លោក ហ៊ុយ បញ្ញាវ័ន្ដ
គំនូរដោយ៖ លោក ហ៊ី សុជាតិ

ស្ថានការណ៍ដ៏ក្ដៅគគុកនៅតំបន់ឈូងសមុទ្រតៃវ៉ាន់ក្នុងមួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះបានបង្ហាញថាចិនអន្ទះសារកាន់តែខ្លាំងចង់លេបត្របាក់តៃវ៉ាន់ ប៉ុន្ដែដូចជានៅតែស្ទាក់ស្ទើរមិនដឹងថាលេបតៃវ៉ាន់រួចឬទេ ក្រោយពីបណ្ដោយឱ្យតៃវ៉ាន់ក្នុងរយៈពេលជាង៧០ឆ្នាំលូតធំធាត់ទៅៗ។

បើក្រឡេកមើលប្រវត្តិសាស្រ្ដចិន កាលពី ៤ ទៅ ៧ ទសវត្សរ៍មុន រដ្ឋការរបស់ជនពិជ័យសង្គ្រាម ម៉ៅ សេទង់ និង មគ្គុទេសន៍រដ្ឋចិនទំនើប លោក តេង ស៊ាវពីង ក៏ព្យាយាមយកតៃវ៉ាន់ដែរ តែខកខានដោយពិនិត្យឃើញលទ្ធភាពដណ្ដើមតៃវ៉ាន់បានគឺមានតិចតួចបំផុត ខណៈសង្គមជាតិចាំបាច់ត្រូវបន្សុទ្ធឱ្យល្អ និងធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចជាតិរីកចម្រើនសិន ម្យ៉ាងបក្សកុម្មុយនីស្ដចិនត្រូវការបង្រួបបង្រួម។ រួមជាមួយគ្នានោះផងដែរ ចិនដីគោកពុំទាន់មានយុទ្ធោបករណ៍និងការដឹកជញ្ជូនជើងទឹកគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ក្រៅតែពីកត្តាផ្ទៃក្នុងទាំងពីរនេះ ហេតុដែលធ្វើឱ្យរដ្ឋបុរសចិនទាំងពីរស្ទាក់ស្ទើរមិនលុកលុយយកតៃវ៉ាន់បានគឺដោយសារតែផែនការ Marshall របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទ្រូម៉ាន់ការពារតៃវ៉ាន់ឱ្យរឹងដៃរឹងជើង ហើយពិភពលោកក្នុងរដ្ឋការលោកម៉ៅ សេទង់នៅតែទទួលស្គាល់សាធារណរដ្ឋចិនមិនមែនប្រជាមានិតជារដ្ឋអធិបតេយ្យ។

យ៉ាងណានៅពេលនេះ លោកប្រធានាធិបតី Xj JingPing ដែលសភាឯកបក្សបានធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញបើកផ្លូវឱ្យលោកអាចក្លាយជាមេដឹកនាំប្រទេសចិនអស់មួយជីវិត ត្រូវបានគេមើលឃើញថា អាចចាប់យកការលុកលុយតៃវ៉ាន់ដោយប្រើពាក្យថាសង្គ្រាមបង្រួបបង្រួមដើម្បីក្លាយជារដ្ឋបុរសចិនជំនាន់ថ្មីខាងតែបាន ខណៈលោកក៏មិនបោះបង់មហិច្ឆតាក្រាលផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយ តភ្ជាប់ពិភពលោកផងទេ។

បែបនេះក៏ដោយក្ដី ចិនក៏មិនត្រូវប្រហែសថា ខណៈចិនកាន់តែខ្លាំងឡើងស្ទើរតែគ្រប់វិស័យគ្មានដែនកំណត់ ខាងតៃវ៉ាន់វិញក៏មិនបានចុះខ្សោយដែរ ហើយរដ្ឋាភិបាលរបស់អ្នកស្រី Tsai Ing Wen កាន់តែមានការទទួលស្គាល់លើឆាកអន្ដរជាតិ ស្ដែងឡើងតាមរយៈការអបអរសាទរចំពោះអ្នកស្រីដែលបានឈ្នះឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីអាណត្តិទី២ ពីបណ្ដាប្រទេសធំៗដែល រួមមាន សហរដ្ឋអាមេរិក ឥណ្ឌា ជប៉ុន បារាំង ឆេក អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីតាលី ហ្វីលីពីន កូរ៉េខាងត្បូង។ ជាងនេះទៅទៀត រដ្ឋាភិបាលអ្នកស្រីកាន់តែលេចធ្លោដោយសារឥទ្ធិពលការទូតម៉ាសក្នុងអំឡុងពេលរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ដែលបណ្ដាលឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន ញ៉ូវហ្សៀឡែន និង ប្រទេសចំនួន១៤ទៀត ជួយជម្រុញឱ្យតៃវ៉ាន់អាចចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាតសុខភាពពិភពលោក(WHA)។

កោះតៃវ៉ាន់មិនត្រឹមតែមានផ្ទៃដីជាង៣ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រការ៉េដែលតូចជាងចិនរាប់រយដងទេ តៃវ៉ាន់ក៏មានភាពតូចចង្អៀតនៃទំនាក់ទំនងជាមួយពិភពលោកដែរ ដោយហេតុថាពុំមែនជារដ្ឋអធិបតេយ្យនៃមហាគ្រួសារសហប្រជាជាតិហើយក៏ជាហេតុនាំឱ្យមានការរឹតត្បិតផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ផលិតកម្មនិងការនាំចេញផងដែរ ប៉ុន្ដែអំណាចទិញរបស់ពលរដ្ឋតៃវ៉ាន់នេះឈរនៅលំដាប់ខ្ពស់ទី២២លើពិភពលោក។ តៃវ៉ាន់បានលើកកម្ពស់សេដ្ឋកិច្ចមូលធនរបស់ខ្លួនដោយការអភិវឌ្ឍវិស័យឧស្សាហកម្ម អេឡិចត្រូនិក ម៉ាស៊ីន យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានថវិការបស់តៃវ៉ាន់ Direcorate-General of Budget កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតៃវ៉ាន់ម្នាក់ៗ GDP Per Capita គឺ $២៧.៣៧១ដុល្លារអាមេរិក។ កម្ពស់នេះប្រហាក់ប្រហែលបាននឹងប្រទេសជឿនលឿននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺសិង្ហបុរី។ នៅអាស៊ី តៃវ៉ាន់គឺជាប្រទេសខ្លាសេដ្ឋកិច្ចទី៧ក្នុងចំណោម៤៨ប្រទេស។ វិស័យយោធាតៃវ៉ាន់ក្នុងមួយឆ្នាំៗកើនឡើងជាលំដាប់។ នៅឆ្នាំ២០២១ តៃវ៉ាន់មានគម្រោងចំណាយដល់ទៅ $១៥,៤២ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកលើវិស័យកងទ័ព ដែលនេះគឺវាកើនឡើងចំនួន ១០,២% បើប្រៀបធៀបឆ្នាំ២០២០។ គេហទំព័រ Global Military Power ដដែលបានស្រាវជ្រាវឃើញបានថាតៃវ៉ាន់ជាប្រទេសមានភាពខ្លាំងយោធាលំដាប់ទី២៦ក្នុងចំណោម ១៣៨ ប្រទេស។ តៃវ៉ាន់មានទាហានជិត ២ លាននាក់ក្នុងចំណោមប្រជាជនស៊ីវិល ២៣ លាននាក់។ សព្វាវុធដែនអាកាសមានជិត ៨០០ គ្រឿង សព្វាវុធជើងទឹកមាន ១១៧ គ្រឿងរីឯសព្វាវុធជើងគោកមានជាង ១ ពាន់គ្រឿងហើយភាគច្រើនជារបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ត្បិតថាតៃវ៉ាន់នរណាក៏ដឹងថាជាដុំដីតូចមួយដុះកណ្ដាលសមុទ្រ តែមានមនុស្សភាគតិចណាស់បានដឹងថា តៃវ៉ាន់ជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី៩របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ដំបូងៗសហរដ្ឋអាមេរិកហាក់លាក់កំបាំងគោលបំណងពិតរបស់ខ្លួនជាមួយនឹងតៃវ៉ាន់ តែតាំងពីត្រាំឡើងកាន់អំណាច សហរដ្ឋអាមេរិកបានចូលកាន់តែស្និទ្ធជិតតៃវ៉ាន់។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចូលរួមអបអរសាទរជ័យជម្នះដ៏ភ្លូកទឹកភ្លូកដីបន្ដជាប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់លើកទី២របស់អ្នកស្រី Tsai Ing Wen ដែលជាអ្នកនយោបាយប្រឆាំងចិន ហើយសន្យានាំតៃវ៉ាន់ក្លាយជារដ្ឋឯករាជ្យ។ នៅក្នុងខែសីហា និង កញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ទៀតសោត សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្ដីពីរវិស័យដែលរួមមាន សុខាភិបាល និង ពាណិជ្ចកម្មមកកាន់ដែនកោះតៃវ៉ាន់ និងសន្យានាំតៃវ៉ាន់ចូលអង្គការអន្ដរជាតិនាពេលអនាគតដែលមានអាមេរិកជាសមាជិកស្ថាបនិក។ នៅក្នុងវិស័យទំនាក់ទំនងអន្ដរជាតិផងដែរ តៃវ៉ាន់យ៉ាងហោចណាស់មានប្រទេសតូចៗដែលភាគច្រើនជាដែនកោះដូចគ្នាចំនួន ១៨ ទទួលស្គាល់ជារដ្ឋ។ ខុសពីសហរដ្ឋអាមេរិកដែលទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ប្រហាក់ប្រហែលជារដ្ឋតាមលក្ខណៈនិម្មិត សមាជិកសភាសហភាពអឺរ៉ុបចំនួន ៩ រូបកាលពីចុងខែកញ្ញាបានដាក់សំណើឱ្យសហភាពមួយនេះពិនិត្យ និងកែប្រែគោលនយោបាយចិនតែមួយសម្រាប់អឺរ៉ុបឱ្យអនុវត្តតែលើចិនដីគោក ឬបើចាំបាច់ សហភាពអឺរ៉ុបនឹងបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយដែនកោះនេះដោយឡែក។ បើសិនណាជាសភាអឺរ៉ុបឈានដល់ការអនុម័តកែប្រែតាមសំណើរបស់សមាជិកសភាមែននោះ មានន័យថា តៃវ៉ាន់នឹងត្រូវបានទទួលស្គាល់ជារដ្ឋដោយសមូហភាពនៃអង្គការអន្ដរជាតិថ្នាក់តំបន់មួយ ដោយមិនចំណាយខ្លួនប្រកាសឯករាជ្យបង្កឱ្យចិនមានមានហេតុផលគ្រប់គ្រាន់បើកការវាយលុកលើតៃវ៉ាន់។

ទោះជាយ៉ាងណា បើយើងពិនិត្យមើលលើកម្លាំងយោធាមួយទល់មួយរបស់ចិនសតវត្សទី២១នេះ ការលេបយកតៃវ៉ាន់មិនមែនជារឿងពិបាកនោះទេ តែចិនទំនងមិនចង់អោយអាយុជីវិតពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនបាត់បង់ ហើយមិនចង់អោយមានការកត់ត្រាថាចិនសម្លាប់សាច់ឈាមឯងម្ដងទៀត បូករួមជាមួយការខ្លាចរងសម្ពាធទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចផ្អែកលើការវិនិច្ឆ័យសិទ្ធិមនុស្ស និងតម្រូវការស្ទាបស្ទង់ការបង្រួបបង្រួមជាតិ ដីគោកនឹងរៀបចំសង្គមខាងក្នុងអោយស្រួលបួលសិនដូចជាករណីហុងកុង ស៊ីនជាំង ទីបេ ឬមួយក៏អាចមានន័យថា ចិនកំពុងពិចារណាថាលុកលុយតៃវ៉ាន់មុន ឬពង្វាតតាមយុទ្ធសាស្រ្ដភូមិសាស្រ្ដពីសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលតៃវ៉ាន់ក៏មានកោះមួយចំនួននៅទីនោះ៕

ជាកូនប្រទេសដ៏ស្តុកស្តម្ភនិងស៊ីវីល័យមួយនៅក្នុងដែនទ្វីបអាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍របស់ពិភពលោក ប្រទេសថៃដែលជាទូទៅមហាជនសាកលលោកបានដាក់នាមថា “ដែនដីនៃស្នាមញញឹម” នោះ បាននិងកំពុងតែបង្វិលកង់នយោបាយរបស់ខ្លួនចូលទៅក្នុងអង្កត់ប្រវត្តិសាស្រ្តម្តងទៀត ដោយលើកនេះគឺជាការចាប់ផ្តើមឡើងរវាង ភាគីមហាជន និង ភាគីរាជបល័្លង្គ។ តាមការឆ្លងកាត់នៃប្រវត្តិសាស្រ្តច្រំដែល រាជវាំងថៃបានធ្លាប់ហែលឆ្លងជាមួយនឹងបទពិសោធន៍ប្រកបដោយភាពជំនាញបំផុត ដែលថាការរក្សាបាននូវរាជសិទ្ធិគ្រប់គ្រងដែនប្រទេសនេះគឺមានភាពស្ថិតស្ថេរ និងយូរអង្វែង ស្របតាមកល្បសាស្រ្តនយោបាយដែលបានផ្តួចផ្តើមឡើងដោយពួកក្រុមវាំងដែលជាមន្រ្តីស្និទ្ធបំផុតរបស់ព្រះភូមិន្ទថៃ។ ផ្ទុយទៅវិញ ហ្វូងមហាជនដែលបង្កជាចលនាបាតុកម្មនាពេលនេះគឺគ្រាន់តែជាតួអង្គរងតែប៉ុណ្ណោះ ដែលចុងក្រោយបានត្រឹមតែកម្រៃនិងជំនូនអំណោយបន្តិចបន្តួច ដើម្បីជាការលួងស្អំទឹកចិត្តរបស់មហាជន ដែលបានប្រឹងប្រែងទាមទារក្នុងន័យដោះដូរនូវលក្ខខណ្ឌសមស្របមួយ។ ដូចនេះ តើយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីរបស់មហាជន និងការរក្សាភាពដដែលរបស់ភាគីរាជបល្ល័ង្គគឺជាអ្វី?

១. ភាគីមហាជន៖

នៅក្នុងបរិបទនៃភាពវឹកវរដែលបានកើតកោលាហលក្នុងពេលនេះគឺមហាជនថៃដែលភាគច្រើនជានិស្សិតនោះ បានខិតខំប្រឹងប្រែងបំផ្ទុះបាតុភាពក្នុងរូបភាពជាកូដកម្ម បាតុកម្ម និងកុប្បកម្ម ទាំងប្រថុយប្រថាន ហើយមិនមានមុខព្រួញច្បាស់លាស់ណាមួយដែលប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលលោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ឬប្រឆាំងស្ថាប័នរាជបល្ល័ង្គឡើយ។ ដោយសារតែភាពមិនច្បាស់លាស់នៃចលនាបាតុកម្មនេះហើយ ទើបបានកើតចេញជារូបភាពនៃក្បូនបណ្តោយទឹករបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដោយហេតុថា លោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា គឺនឹងនៅតែរក្សាបាននូវស្ថានការណ៍មួយនេះយ៉ាងល្អដដែលបើទោះបីជាមានការប៉ះទង្គិចបន្តិចបន្តួចក្តី។

ភាពចលាចលដែលកើតចេញពីចលនាម្រាមបីនេះទៀតសោត ក៏បានឆ្លុះបង្ហាញឱ្យឃើញពីកម្លាំងចុងក្រោយរបស់ហ្វូងមហាជន ដោយឈរលើគោលការណ៍សេរីភាពនិងប្រឆាំងប្រជាធិបតេយ្យបែបរាជានិយមផ្ដាច់ការផងដែរ។ ភាគីមហាជនថៃបានបង្កើតឱ្យមានបាតុភាពនេះឡើងគឺក្នុងគោលបំណងជាការដោះដូរមួយតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែប្រសិនបើសិនជាការដោះដូរនោះគឺមានលក្ខណៈធំធេងពេករហូតដល់បាត់បង់ឥទ្ធិពលខ្សែបណ្តាញនៃព្រះរាជវាំង នោះពាក្យថាការដោះដូរដើម្បីមហាជនគឺនឹងគ្មានទៀតឡើយ។ ក្នុងន័យនេះ ភាគីមហាជនអាចនឹងទទួលបាននូវការស្រុះស្រួលគ្នាណាមួយដើម្បីលួងចិត្ដសម្រន់ស្ថានការណ៍ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើភាគីមហាជនដើរហួសបន្ទាត់ក្រហម នោះអំណាចប្រជាជននឹងរលាយសាបសូន្យទៅតាមយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយដែលរៀបចំដោយក្រុមហ្លួងផងដែរ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើជាមហាជនចង់បានការផ្លាស់ប្តូរ ឬក៏មានការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ណាមួយក្នុងវិវាទកម្មនេះ មេដឹកនាំបាតុករគួរណាស់តែចេះប្រមើមើលពីលទ្ធផលនិងផលចំណេញដែលនឹងទទួលបាន ជាជាងបណ្តោយការប្រឹងប្រែងនេះក្លាយទៅជាអសារបង់ ហើយជាលទ្ធផលចុងក្រោយនៃការប្រឹងប្រែងនេះគឺមិនខុសអីពីការយកមេមាន់ទៅប្តូរនឹងពងមាន់មួយនោះឡើយ។

២. ភាគីរាជបល្ល័ង្គ៖

នៅក្នុងមហាព្រឹត្តិការណ៍នៃភាពចលាចលនេះ បើទោះបីជាគ្មានសម្លេងគ្រហឹមគ្រហេមពីព្រះរាជវាំងក្តី ក៏ពួកមន្រ្តីអាមាត្យ ក៏ដូចជាពួកក្រុមវាំង ក្រុមហ្លួង និងក្រុមឃុនទាំងនោះ មិនអាចមើលរំលងបានឡើយ ព្រោះថានេះគឺអាចជារលកតូចមួយដែលអាចនឹងបង្ករជារលកយក្សនៅពេលខាងមុខប្រសិនបើគ្មានចំណាត់ការបានល្អទេនោះ។ ពួកក្រុមវាំងទាំងអស់រួមទាំងឧត្តមទីប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រផ្ទាល់ គឺបានក្តាប់ជាប់រាល់ស្ថានការណ៍នៃការវិវត្តរបស់មហាបាតុកម្មនេះបានរួចជាស្រេចទៅហើយ យ៉ាងណាមិញពួកគេទាំងនោះ ក៏បាននឹងកំពុងតែតាមដានរាល់សកម្មភាពរបស់មេដឹកនាំបាតុករនេះមិនឱ្យលោះសូម្បីតែមួយវិនាទីផងដែរ។ នៅក្នុងន័យនេះ ពួកក្រុមវាំងដែលតំណាងឱ្យភាគីរាជបល្ល័ង្គ គឺជាប្រតិបត្តិករផ្ទាល់ក្នុងព្រះនាមព្រះភូមិន្ទ ក្នុងការតាមដាននិងស៊ើបអង្កេតរាល់សកម្មភាពប្រឆាំង ដើម្បីរក្សាឱ្យបាននូវភាពជាម្ចាស់អំណាចក្នុងដែនរាជាណាចក្រមួយនេះជាបន្តទៀតតាមការដែលអាចធ្វើទៅបាន។

ជាទំនៀមទម្លាប់មួយរបស់ព្រះរាជវង្សថៃ ការសណ្តោសប្រណីចំពោះប្រជាជនគឺត្រូវតែមាន ប៉ុន្តែមិនអាចជាអចិន្ត្រៃយ៍បានឡើយ ពោលបើសិនជាការរើបម្រះណាមួយរបស់ប្រជាជនមានការកើនឡើងខ្លាំង ការបង្ក្រាបក៏នឹងចូលមកដល់ប្រជាបាតុករដូចគ្នាដែរ។ តួយ៉ាងនៅពេលវេលានៃការប្រឆាំងរបស់មហាជននៅពេលនេះ តួអង្គព្រះរាជបល្ល័ង្គមិនទាន់បញ្ចេញឬទ្ធិអំណាចរបស់ខ្លួនឡើយ ដោយចង់បញ្ជាក់ថា ព្រះមហាក្សត្រជាតិថៃគឺមានព្រះទ័យករុណាចំពោះប្រជាជនថៃ បើទោះបីជាមានអំពើហិង្សារវាងរាស្រ្តថៃនិងមន្រ្តីក៏ដោយចុះ។ ដោយឡែក ព្រះទ័យករុណារបស់ព្រះមហាក្សត្រភូមិន្ទថៃគឺមិនអាចត្រជាក់រហូតឡើយ បើទោះបីជាប្រជាបាតុករនិងមន្រ្តីគឺប្រជាជនថៃក្រោមដំបូលព្រះរាជវាំងតែមួយក្តី ក៏ព្រះភូមិន្ទថៃដាច់ខាតត្រូវតែជ្រើសរើសយកភាគីមួយធ្វើជាចំណុះរបស់ទ្រង់ដើម្បីបង្ក្រាបភាគីម្ខាងទៀត ដែលមានទំនោរទៅរកការប្រឆាំងបះបោរ។

ក្នុងអត្ថយោគនេះ យើងអាចសម្គាល់បានថា ភាគីព្រះរាជបល្ល័ង្គដាច់ខាតមិនអាចនៅក្រោមភាគីមហាជនបានឡើយ បើទោះបីជាមានការងើបឡើងតស៊ូបំបះបំបោរខ្លាំងយ៉ាងណាក៏ដោយចុះ ក៏ភាគីព្រះរាជបល្ល័ង្គបានត្រៀមខ្លួនរួចស្រេចផងដែរដើម្បីធ្វើការបង្ការ ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបរាល់សកម្មភាពដែលនឹងផ្តល់ភាពពុះពោរក្នុងសង្គមជាតិថៃនាពេលវេលាណាមួយឱ្យខាងតែបានផងដែរ។ ដោយសរុបក្នុងន័យជារួមមក នៅក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នាលើសង្វៀននយោបាយសង្គមរបស់ជាតិថៃនៅពេលនេះ ភាគរយនៃអ្នកណាឈ្នះ អ្នកណាចាញ់ គឺបានបង្ហាញឱ្យឃើញពាក់កណ្តាលរួចទៅហើយ ដោយសម្អាងលើរូបភាពនៃភាពប្រាកដប្រជារវាងភាគីមហាជនដែលជាភាគីដណ្តើម ទាមទារ និងភាគីរាជបល្ល័ង្គដែលជាភាគីការពារទប់ស្កាត់ ដើម្បីបន្តរក្សាភាពជាម្ចាស់អំណាចនៃព្រះរាជាណាចក្រដ៏តូចច្រលឹងមួយនេះឱ្យបានស្ថិតស្ថេរយូរអង្វែង។

អត្ថបទដោយ៖ លោក មករា សន្តិភាព
គំនូរដោយ៖ លោក ហ៊ី សុជាតិ

បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរត្រូវបានបញ្ចប់ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានធ្លាក់ខ្លួនចូលទៅក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច វិបត្តិសង្គម និងវិបត្តិនយោបាយក្នុងស្រុកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដែលតម្រូវឱ្យប្រទេសនេះប្រើប្រាស់គ្រប់វិធីសាស្រ្តទាំងអស់ដើម្បីក្រោកចេញពីវិបត្តិទាំងនោះ។ សេដ្ឋកិច្ចរបស់អាល្លឺម៉ង់ត្រូវបានដួលរលំទាំងស្រុង ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាត្រូវបានខូចខាត ចរន្តនៃសេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានកាត់ផ្តាច់ រីឯវិបតិ្តសង្គមវិញគឺប្រជាជនអាល្លឺម៉ង់ត្រូវទទួលរងនូវគ្រោះទុរ្ភិក្ស និងរងសម្ពាធវិបត្តិផ្លូវចិត្តដោយសារភាពតក់ស្លុតពីសង្រ្គាមដែលទើបតែបញ្ចប់។ ចំណែកឯវិបត្តិនយោបាយក្នុងស្រុកវិញ អាល្លឺម៉ង់ត្រូវបានប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តដែលទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងសង្គ្រាមបែងចែកគ្នាដើម្បីគ្រប់គ្រងជាពីរចំណែកគឺអាល្លឺម៉ង់ខាងលិច និងខាងកើត។ ខុសពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងវិបត្តិសង្គមដែលអាល្លឺម៉ង់អាចរំដោះខ្លួនរួចបានតែប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ក្រោមជំនួយរបស់អាមេរិក វិបត្តិនយោបាយបែងចែកប្រទេសរបស់អាល្លឺម៉ង់ទើបតែត្រូវបានរំដោះបន្ទាប់ពីការដួលរលំនៃសហភាពសូវៀតនៅឆ្នាំ១៩៩១តែប៉ុណ្ណោះ។

មិនត្រឹមតែមានវិបត្តិធំៗទាំងបីដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនោះទេ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់នៅមានវិបត្តិយ៉ាងធំមួយទៀតដែលត្រូវដោះស្រាយដោយខ្លួនឯង និងដែលត្រូវប្រើរយៈពេលយូរជាងគេមកដល់សព្វថ្ងៃនេះគឺវិបត្តិនយោបាយការបរទេស។ ដោយសារប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ជាប្រទេសដែលបង្កឱ្យមានសង្គ្រាមពង្វាតទីនៅឆ្នាំ១៨៧០-១៨៧១ ហើយជាប្រទេសមានមហិច្ឆតាដ៏ធំដែលជាលទ្ធផលបានបង្កើតជាសង្គ្រាមលោកទាំងពីរលើក និងជាប្រទេសដែលធ្លាប់ជាប់ពិរុទ្ធក្នុងការសម្លាប់ជនជាតិជីហ្វអស់រាប់លាននាក់មក ទើបប្រទេសអាល្លឺម៉ង់តែងតែត្រូវបានពិភពលោកមើលក្នុងក្រសែភ្នែកដែលប្រុងប្រយ័ត្ននិងគួរឱ្យសង្ស័យបំផុត ដោយពួកគេខ្លាចថាអាល្លឺម៉ង់នឹងបន្តបង្កភាពវឹកវរសារជាថ្មីម្តងទៀត។ ប៉ុន្ដែដើម្បីផ្ដល់ទំនុកចិត្ត និងស្តារកេរ្ដិ៍ឈ្មោះរបស់ខ្លួនសារជាថ្មីនៅលើឆាកអន្តរជាតិ អាល្លឺម៉ង់បានប្រើនយោបាយការបរទេសដែលគេឱ្យឈ្មោះថា«ហ្គូលីវើ»។

ចំពោះពាក្យថា «ហ្គូលីវើ» នេះ តាមការពិតគឺជាពាក្យដែលគេយកឈ្មោះតួអង្គ Lamuel Gulliver នៅក្នុងរឿងប្រឌិតមួយមកប្រើជាការប្រៀបធៀបជាមួយនឹងជីវិតនយោបាយរបស់អាល្លឺម៉ង់តែប៉ុណ្ណោះ ដោយសារតែគេគិតថាដំណើរជីវិតរបស់តួអង្គហ្គូលីវើនេះគឺមានភាពស្រដៀងគ្នាទៅដំណើររឿងប្រវត្តិសាស្រ្តអាល្លឺម៉ង់។ សាច់រឿងនៃតួអង្គហ្គូលីវើនេះគឺដើមឡើយ ហ្គូលីវើបានលិចសំពៅរបស់ខ្លួននៅពេលធ្វើដំណើរលើមហាសមុទ្រ ហើយបន្ទាប់ពីគេដឹងខ្លួនឡើងវិញ គេឃើញថារូបគេបានជាប់នៅលើកោះមួយដែលរូបគេត្រូវបានចងរឹតដោយខ្សែយ៉ាងច្រើន។ ហ្គូលីវើបានសង្កេតឃើញថានៅលើកោះនេះមានមនុស្សមានមាឌល្អិតៗតូចៗជាច្រើនហើយដែលពពួកមនុស្សតូចៗទាំងនោះហើយដែលជាអ្នកចាប់គេចង។ នៅពេលដែលហ្គូលីវើបានដឹងខ្លួនមកវិញគេមានសភាពអស់កម្លាំងយ៉ាងខ្លាំង ហេតុដូច្នេះហើយ ហ្គូលីវើក៏មិនបានរើបំរាស់ចេញពីចំណងខ្សែដែលបានរឹតខ្លួនគេនោះដែរ ប៉ុន្តែប្រសិនបើហ្គូលីវើចង់រើខ្លួនចេញពីចំណងនោះ គេក៏អាចធ្វើបានដោយងាយដោយសារតែមាឌដ៏ធំរបស់គេ។ ហ្គូលីវើបានចូលខ្លួនដើម្បីប្រើកម្លាំងដ៏មហាសាលរបស់ខ្លួនក្នុងការការពារពពួកមនុស្សតូចៗទាំងនោះពីសត្រូវរបស់ពួកគេនៅពេលមានសង្គ្រាមហើយព្យាយាមសម្របតាមពពួកមនុស្សតូចៗទាំងនោះជាថ្នូរដើម្បីដោះដូរនឹងអាហារនិងការចិញ្ចឹមខ្លួនគេនៅលើកោះនោះ។

ជាន័យធៀប គេចង់ប្រដូចប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ទៅនឹងហ្គូលីវើដែលមានកម្លាំងខ្លាំងជាងពួកមនុស្សតូចៗ ដោយសារតែអាល្លឺម៉ង់គឺជាប្រទេសមួយដែលតែងតែមានកិត្យានុភាពមហាសាលទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ឧស្សាហកម្ម និងធនធានមនុស្សតាំងតែពីមុនសង្គា្រមលោកលើកទី១ ហើយទោះបីជាត្រូវដួលរលំស្ទើរតែទាំងស្រុងបន្ទាប់ពីចាញ់សង្គ្រាមលោកលើកទី១មក ស្រាប់តែអាល្លឺម៉ង់អាចងើបមកបង្កសង្គ្រាមជាថ្មីម្តងទៀតយ៉ាងគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល។ ប្រសិនបើមើលមកកាន់ស្ថានភាពបន្ទាប់ពីចប់សង្គ្រាមលើកទី២វិញ អាល្លឺម៉ង់ប្រដូចបាននឹងហ្គូលីវើដែលមានភាពនឿយហត់អស់កម្លាំងអញ្ចឹងដែរ តែត្រូវបានប្រទេសមានអំណាចដូចជា អាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស និងរុស្សី ចាប់ចងដោយភាពភ័យខ្លាចក្នុងការងើបឡើងវិញម្តងទៀត។ ប៉ុន្តែ ដូចហ្គូលីវើដែលសម្រេចចិត្តមិនបានផ្តាច់ខ្សែចំណងយ៉ាងផុយស្រួយដែលរុំព័ទ្ធខ្លួនគេនោះ អាល្លឺម៉ង់បានព្យាយាមគោរពតាមច្បាប់អន្តរជាតិយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន ហើយបានឈរជាជំនួយនៅខាងលោកសេរីនៅក្នុងការទប់ទល់នឹងរុស្សីនៅក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមត្រជាក់ ដើម្បីជាថ្នូរជាមួយជំនួយរបស់អាមេរិកក្នុងការស្រោចស្រង់ខ្លួនចេញផុតពីមហន្តរាយដែលបន្សល់ទុកដោយសង្គ្រាម។

ជាការពិតណាស់ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមត្រូវបានចប់ អាល្លឺម៉ង់តែងតែប្រើនយោបាយ «ហ្គូលីវើ» ដើម្បីស្រោចស្រង់កេរ្ត៍ឈ្មោះរបស់គេនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិឡើងវិញយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នជានិច្ចព្រោះថាប្រសិនបើអាល្លឺម៉ង់ហ៊ានតែបង្ហាញមហិច្ឆតារបស់ខ្លួនតែបន្តិច នោះអាល្លឺម៉ង់នឹងត្រូវបានពិភពលោកមើលមកក្នុងក្រសែភ្នែកមិនទុកចិត្តជាមិនខាន។ ហេតុដូច្នេះហើយទើបអាល្លឺម៉ង់មិនចង់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការពង្រឹងទ័ពនិងគ្រឿងសព្វាវុធ ឬចូលរួមជាមួយអាមេរិកដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តអង្គការណាតូក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមឡើយ តួយ៉ាងដូចនៅក្នុងសង្គ្រាមអ៊ីរ៉ាក់ជាដើម ដោយអាល្លឺម៉ង់បានបង្វែរការចូលរួមជាកម្លាំងទ័ពទៅជំនួយថវិកាវិញ ដែលធ្វើឱ្យអាមេរិកមានការមិនពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។ នយោបាយការបរទេសអាល្លឺម៉ង់បានសង្កត់ធ្ងន់យ៉ាងខ្លាំងទៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងសហភាពអឺរ៉ុបដើម្បីស្រោចស្រង់ចំណងមិត្តភាព និងនិរន្តរភាពសេដ្ឋកិច្ចជាមួយបណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបឡើងវិញនិងដើម្បីបង្ហាញថាអាល្លឺម៉ង់គឺផ្តល់អាទិភាពជាធំទៅលើការកសាងសន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ អាល្លឺម៉ង់ក៏បានព្យាយាមដើរតួយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងការជួយសម្រួលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាសមាជិកនៅក្នុងសហភាពអឺរុប ហើយក៏ជាតួអង្គមួយដែលជម្រុញឱ្យសហភាពអឺរុបមានភាពរឹងមាំផងដែរ។

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កេរ្តិ៍ឈ្មោះនិងកិត្យានុភាពរបស់អាល្លឺម៉ង់បានចាប់ផ្តើមរីកលូតលាស់សារជាថ្មីចាប់តាំងពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២មក ដោយសារតែទង្វើជាច្រើនដែលបានធានាថាអាល្លឺម៉ង់គឺជាប្រទេសដែលមានទំនោរទៅរកសន្តិភាពនិងការអភិវឌ្ឍ ហើយជៀសឆ្ងាយពីសង្គ្រាម។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារការវិវត្តនៃពេលវេលា អារម្មណ៍នៃភាពខុសឆ្គងរបស់អាល្លឺម៉ង់ដោយសារប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួនត្រូវបានរសាយខ្លះៗ ហើយអាល្លឺម៉ង់ក៏បានចាប់ផ្តើមដើរតាមនយោបាយការបរទេសដែលខ្លួនគិតចង់ ជាជាងដើរតាមតែនយោបាយការបរទេសរអៀសខ្លួនដែលព្យាយាមបញ្ជាក់ឱ្យគ្រប់គ្នាលែងខ្លាចរអាទៀតដែរ។

ចេញដំណើរពីខ្ពង់រាបទីបេដែលមានប្រវែងប្រមាណ៤.៥០០គីឡូម៉ែត្រ ទន្លេមេគង្គហូរកាត់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឡាវ ថៃ កម្ពុជា និងវៀតណាម មុននឹងរំលាយខ្លួនចូលទៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ប្រទេសមហាអំណាចដែលមានការចាប់អារម្មណ៍ មកលើអាស៊ីគ្នេយ៍បាននិយាយថា “ប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មានកាដូពីធម្មជាតិដ៏អស្ចារ្យមួយនោះគឺទន្លេមេគង្គ”។ ពេលនេះទន្លេដ៏វែងអន្លាយមួយនេះបានក្លាយជាទីលានធម្មជាតិប្រជែងអំណាចគ្នាមួយបន្ថែមទៀតរវាងប្រទេសមហាអំណាចពីរគឺសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិនក្នុងការប្រជែងគ្នានូវអំណាចភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ ត្បិតថាការប្រជែងនេះស្តែងចេញមកនូវអំនួតឥទ្ធិពលនយោបាយរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិនក្តី ប៉ុន្តែប្រទេសចិនហាក់ដូចជាមានប្រៀបជាងប្រទេសណាទាំងអស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងខ្សែទឹក និងអាចពង្រីកឥទ្ធិពលទៅលើបណ្តាប្រទេសនៅទន្លេមេគង្គក្រោមផងដែរ ដោយហេតុតែប្រទេសចិនជាមហាអំណាចថ្មីដែលមានសក្តានុពលគ្រប់គ្រាន់ទាំងក្នុងរូបភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងទីតាំងភូមិសាស្ត្រ។

មិនត្រឹមតែឥទ្ធិពលភូមិសាស្ត្រនយោបាយមួយមុខទេ ទន្លេមេគង្គបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដ៏សម្បូរបែបសម្រាប់ប្រជាជនប្រមាណជាង៦០លាននាក់ដែលរស់នៅអាស្រ័យផលតាមដងទន្លេនេះ។ ដោយហេតុផលនេះហើយទើបប្រទេសមហាអំណាច និងប្រទេសតាមបណ្តោយទន្លេមេគង្គយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការព្យាយាមការពារនិងចែកធនធានគ្នាប្រកបដោយតម្លាភាព។ ដូចអ្វីដែលយើងបានដឹង ប្រទេសមហាអំណាចធំៗជាពិសេស អាមេរិក ឥណ្ឌា ជប៉ុន សុទ្ធតែចងចំណងមិត្តភាពជាមួយប្រទេសនៅតាមតំបន់ទន្លេមេគង្គជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ក្រៅពីនេះ មានគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គដែលបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង ដែលផ្តួចផ្តើមដោយមហាអំណាចចិនក្នុងឆ្នាំ២០១៥។ តែអ្វីដែលគេមើលឃើញទៅលើចំណងមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការខាងលើសុទ្ធសឹងតែទាក់ទងនឹងប្រយោជន៍នៃជាតិសាសន៍របស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូចដែលទ្រឹស្តីនយោបាយរបស់លោក តេង ស៊ាវពីង បាននិយាយថា “គ្មានមិត្តពិត គ្មានសត្រូវពិត មានតែប្រយោជន៍”។

រឿងដែលយើងគួរមើលបន្ទាប់គឺ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាង។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះត្រូវបានផ្តួចផ្តើមឡើងដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លី ខឺឈាង នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-ចិន ដែលប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាជាម្ចាស់ផ្ទះកាលពីឆ្នាំ២០១៤។ ប្រទេសជាសមាជិកនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការមេគង្គ-ឡានឆាងមានចំនួន៦ប្រទេស រួមមាន ចិន មីយ៉ាន់ម៉ា ឡាវ ថៃ កម្ពុជា និងវៀតណាម។ ក្នុងនេះដែរ កិច្ចប្រជុំរវាងប្រទេសសមាជិកត្រូវបានធ្វើឡើងចំនួនបីលើក ប៉ុន្តែដោយសារវិបត្ដិកូវីដ១៩ កិច្ចប្រជុំកំពូលមេគង្គ-ឡានឆាង លើកទី៣ ត្រូវបានធ្វើតាមប្រព័ន្ធវីដេអូខនហ្វ្រឺរេន (Video Conference) ក្រោមប្រធានបទ «ពង្រឹងភាពជាដៃគូ ដើម្បីវិបុលភាពរួម» ដែលមានប្រទេសឡាវនិងប្រទេសចិនជាសហប្រធាន និងវត្តមានប្រទេសសមាជិកទាំង ៤ ទៀត។ គួរសម្គាល់ដែរថា អ្វីដែលគេចាប់អារម្មណ៍នោះគឺ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះស្ថិតនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌ និងជាផ្នែកសំខាន់នៃយុទ្ធសាស្ត្រភូមិសាស្ត្រនយោបាយ “ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ” របស់ចិនផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ ចិនក៏ទទួលបានផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនមហាសាលដែលបានមកពីការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីចំនួន១១លើដងទន្លេមេគង្គ ហើយពេលនេះកំពុងតែរៀបចំសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីចំនួន៨បន្ថែមទៀត។ ហើយនេះក៏ត្រូវទៅតាមអ្វីដែលអ្នកជំនាញមួយចំនួនមើលឃើញថា វាជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយដែលចិនបង្កើតឡើងដើម្បីពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន និងក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រងវាសនារបស់ដងទន្លេមេគង្គតែប៉ុណ្ណោះ។

ក្រឡេកទៅមើលយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រទេសអាមេរិកវិញ យើងឃើញថាអាមេរិកក៏បានយកចិត្តទុកដាក់មិនស្ទើរដែរមកលើប្រទេសនៅតាមដងទន្លេមេគង្គ ពីព្រោះថាប្រទេសទាំងនោះស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ានដែលជាស្នូលសំខាន់បំផុតមួយក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិករបស់អាមេរិច។ ដូចដឹងស្រាប់ហើយ សហរដ្ឋអាមេរិកក្តោបលើគោលបំណង ដើម្បីលើកកម្ពស់អធិបតេយ្យភាព តម្លាភាព អភិបាលកិច្ចល្អ មជ្ឈការអាស៊ាន និងបទបញ្ជាផ្អែកលើវិធាន ដោយភ្ជាប់ជាមួយបណ្តាប្រទេសតាមតំបន់អាស៊ាន ជាពិសេសប្រទេសតាមបណ្តោយដងទន្លេ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំកន្លងមក ភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ជំនួយជាង ៣.៥០០ លានដុល្លារដល់បណ្តាប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ និងជាពិសេសកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញាកន្លងទៅ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានសន្យាផ្តល់ថវិកាយ៉ាងហោចណាស់ចំនួន ១៥៣ លានដុល្លារអាមេរិកដល់ប្រទេសតាមដងទន្លេមេគង្គ ដែលជំនួយទាំងនេះរួមមានជំនួយសម្រាប់ការចែករំលែកទិន្នន័យជលសាស្ត្រ ការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកម្រិតឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែនក្នុងតំបន់ផងដែរ។ យ៉ាងណាមិញ សហរដ្ឋអាមេរិកបានមើលឃើញពីសារៈសំខាន់របស់ទន្លេមេគង្គដែលនៅតែជាចំណុចស្នូលនៃយុទ្ធសាស្ត្រអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកចាប់តាំងពីអាណត្តិលោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា មកម្ល៉េះ។ សារៈសំខាន់នៃទន្លេមេគង្គនៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់អាមេរិកគឺក្របខ័ណ្ឌយុទ្ធសាស្ត្រសេរីនិងបើកចំហនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ក៏ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថាអនុតំបន់ទន្លេមេគង្គដែលជាទីតាំងសេរីនិងបើកចំហកំពុងតែប្រឈមដាក់គ្នាយ៉ាងខ្លាំងដោយសារយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយដោយមានទាំង “យុទ្ធសាស្ត្រអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក” និង “យុទ្ធសាស្ត្រផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ”។ ដូចនេះហើយ ការពង្រីកខ្លួនក្នុងអាងទន្លេមេគង្គជារឿងចាំបាច់បំផុតមួយសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការខ្ទប់នូវឥទ្ធិពលរបស់មហាយក្សចិន។

សរុបទៅ បណ្តារដ្ឋនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ខ្លួនឯងគួរតែប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការពង្រីកនូវឥទ្ធិពលរបស់មហាអំណាចណាមួយ ដែលព្យាយាមជ្រែកចូលនៅក្នុងអនុតំបន់មេគង្គ ព្រោះថានៅចំពោះមុខ សេណារីយ៉ូរបស់បណ្តាប្រទេសមហាអំណាចតែងប្រែប្រួលអាស្រ័យទៅលើផលប្រយោជន៍ដែលពួកគេអាចទទួលបាន។ ហើយវត្តមាននៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រួមទាំងជំនួយផ្សេងៗ សុទ្ធតែចងភ្ជាប់យ៉ាងដាច់ខាតដោយរបៀបវារៈនៃការប្រកួតប្រជែងអំណាច និងឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់របស់ប្រទេសមហាអំណាច។ ក្រៅពីនេះ ហានិភ័យចម្បងសម្រាប់រដ្ឋនៅតាមបណ្តោយទន្លេមេគង្គនៅតែជា “អន្ទាក់បំណុល” ដែលបរទេសផ្តល់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍក្នុងន័យ “ទន្លេរួមគ្នា អនាគតរួមគ្នា” ដោយមានបំណងស្រង់យកសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ឬនយោបាយ។

រដ្ឋការដែលបានកាន់អំណាចយូរជាងគេនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ដជប៉ុនមានអាយុកាលចំនួនជាង ២៨០០ ថ្ងៃ ត្រូវបានបញ្ចប់នៅពេលលោក ស្ហីនហ្សូ អាបេ (Shinzō Abe) បានសម្រេចលាលែងពីតំណែងជាលើកទី២ដោយសារតែជំងឺប្រចាំកាយ។ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា កន្លងទៅនេះ លោក យូស្ហីស៊ីដេ ស៊ូហ្កា (Yoshihide Suga) ត្រូវបានជ្រើសរើសជានាយករដ្ឋមន្ដ្រីថ្មីដើម្បីជំនួសមិត្តរួមបក្សរបស់លោក។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីទី៩៩ រូបនេះបានឡើងកាន់អំណាចចំពេលដែលពិភពលោកកំពុងតែហែលឆ្លងវិបត្តិកូវីដ១៩ និងត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាដែលសល់ពីរដ្ឋការរបស់លោក អាបេ។ បញ្ហាធំៗចំនួនពីរដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីត្រូវយកចិត្តទុកដាក់នោះគឺបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចនិងការទូត។

ត្បិតតែលោក អាបេ និងលោក ស៊ូហ្កា បានជិះលើទូកតែមួយក្នុងការបម្រើរាស្ត្រក្ដី ប៉ុន្តែគំនិតរបស់អ្នកទាំងពីរមិនបានឯកភាពគ្នាទាំងស្រុងនោះទេ។ គំនិតរបស់លោក ស៊ូហ្កា ហាក់ផ្តោតទៅខាងសេដ្ឋកិច្ចជាង លោក អាបេ ទោះបីជា លោក អាបេ បានបង្កើតគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចដែលមានឈ្មោះថា “Abenomics”។ ការណ៍ដែលសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនបានល្អប្រសើរចាប់តាំងពីសេដ្ឋកិច្ចដើរចេញពីវិបត្ដិផ្ទុះនុយក្លែអ៊ែរកាលពីឆ្នាំ២០១២ គឺដោយសារតែ លោក អាបេ ប៉ុន្តែលោកក៏មិនបានជោគជ័យនូវអ្វីដែលលោកបានប្ដេជ្ញាថានឹងធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនកើនកម្រិតអតិផរណាដល់ ២% កាលពីឆ្នាំ២០១៣ នោះទេ។ យោងតាមអត្ថបទរបស់ The Economist លោក ស៊ូហ្កា បានធ្លាប់បានទទូចឱ្យ លោក អាបេ ផ្ដោតអារម្មណ៍លើការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាជាងទៅលើវិហារយ៉ាស៊ូគូនីដើម្បីគោរពនៅវិញ្ញាណក្ខន្ធឥស្សរជនដែលបានស្លាប់ក្នុងសម័យសង្គ្រាម។ បន្ទាប់ពីត្រូវបានតែងតាំងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដោយព្រះរាជាជប៉ុនភ្លាម លោក ស៊ូហ្កា បានសន្យាថា រដ្ឋការរបស់លោកនឹងផ្ដោតសំខាន់ទៅខាងសេដ្ឋកិច្ច ហើយទោះបីជាលោកនៅតែបន្តគោលនយោបាយ ”Abenomics” ក្ដី ក៏លោកនឹងធ្វើការកែលម្អចំនុចមួយចំនួនរបស់គោលនយោបាយនេះផងដែរ។

ក្នុងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរបស់ជប៉ុន ដែលជាទូទៅប្រទេសនៅក្នុងពិភពលោកតែងតែយកចិត្ដទុកដាក់លើអតិផរណាដែលប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជនទាបជាងប្រាក់ដែលត្រូវចំណាយ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសជប៉ុនបែរជាឈឺក្បាលជាមួយបរិត្តផរណាទៅវិញដោយហេតុតែទំនិញធ្លាក់ថ្លៃខ្លាំងពេក។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងជប៉ុនកាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះ សន្ទស្សន៍ថ្លៃទំនិញបានធ្លាក់មកនៅ ០,៤% និងដោយហេតុតែគោលនយោបាយ “Go To Travel” ដែលមានបំណងចង់ឱ្យមានកំណើនទេសចរណ៍ក្នុងស្រុកក្នុងសម័យកូវីដ១៩ ហើយដែលបានធ្វើឱ្យតម្លៃសណ្ឋាគារធ្លាក់ជាង ៣២%។ កត្តាបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចមួយវិញទៀតគឺ ថ្វីបើប្រជាជនជប៉ុនប្រៀបបានជាម៉ាស៊ីនធ្វើការយ៉ាងសកម្មរហូតដល់មានវប្បធម៌ធ្វើការហួសម៉ោងចេញទៅផ្ទះក្ដី ប៉ុន្តែបរិមាណផលិតកម្មរបស់ប្រទេសចម្លែកមួយនេះគឺស្ថិតនៅទាប។ ផ្អែកតាមទិន្នន័យរបស់ OECD បរិមាណផលិតកម្មរបស់ជប៉ុនបានកើនឡើងបន្តិចចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១២ ប៉ុន្តែកាលពីឆ្នាំ២០១៨ បរិមាណផលិកម្មរបស់ជប៉ុនស្ថិតនៅក្នុងបាតតារាងនៃសមាជិក G7 និងស្ថិតនៅលេខរៀងទី២១នៅក្នុងសមាជិក OECD។

លោកសូហ្គា នឹងត្រូវទទួលថ្មបាក់មួយទៀតគឺបញ្ហាបំណុលសាធារណៈដែលបានកើនដូចភ្នំចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃជប៉ុន (Bank of Japan) បំណុលសាធារណៈជប៉ុនបានកើនឡើងដល់ ១២,២ ទ្រ៊ីលានដុល្លារអាមេរិក ដែលស្មើនឹង ២៤០% នៃ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP)។ ជាមួយគ្នានេះដែរ កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០ រដ្ឋការរបស់លោក អាបេ ក៏បានបន្ថែមបំណុលចំនួន ២ ទ្រីលានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីជួយសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនដើម្បីហែលឆ្លងវិបត្ដិកូវីដ ១៩។ បន្ថែមលើនេះ មុននឹងមានវត្ដមានកូវីដ ១៩ GDP របស់ជប៉ុនបានដាំក្បាលចុះតាំងពីត្រីមាសទី៤ នៅឆ្នាំ២០១៩ ហើយបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់ Bloomberg កាលពីត្រីមាសទី២ ឆ្នាំ២០២០ GDP របស់ជប៉ុនបានរួញរហូតដល់ -២៧,៨%។

ក្រៅពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច នៅក្នុងរដ្ឋការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីជប៉ុនថ្មីអាយុ៧១ឆ្នាំរូបនេះ ប្រហែលអាចនឹងត្រូវបន្តដើរគោលនយោបាយការបរទេសចំនួន ២ គឺ (១) ការពង្រឹងភាពជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ដ និង (២) ព្យាយាមចងស្ពានមេត្រីជាមួយប្រទេសចិន។ ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ជប៉ុនតែងមានទស្សនៈរួមលើប្រទេសកូរ៉េខាងជើងនិងប្រទេសចិន ហើយអាចយកអាសារគ្នាទៅវិញទៅមកនៅពេលបញ្ហាសន្តិសុខជាតិផ្ទុះឡើង។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តធំៗរបស់ជប៉ុនមួយចំនួនដូចជា អាមេរិក កូរ៉េខាងត្បូងជាដើម បានមានភាពល្អក់កករកាលពីរដ្ឋការរបស់លោក អាបេ។ ប្រទេសជប៉ុននិងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងនៅតែមានគំនិតខុសគ្នាលើវិធានការទទួលខុសត្រូវនូវកំហុសដែលជប៉ុនបានសាងកាលពីសម័យសង្គ្រាម និងជាពិសេសប្រទេសទាំងពីរនេះនៅយល់ឃើញខុសគ្នាលើសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៦៥។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ការទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធឥស្សរជននៅវិហារយ៉ាស៊ូគូនីរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំជប៉ុន គឺដូចរុកដំបៅប្រវត្តិសាស្ត្រឱ្យលាប់ឡើងវិញអញ្ចឹង ដោយសារតែកូរ៉េខាងត្បូងចោទប្រកាន់ថារដ្ឋាភិបាលជប៉ុនទទួលស្គាល់កំហុសតែមាត់ ប៉ុន្តែនៅតែបន្តគោរពឧក្រឹទ្ធកម្មសង្គ្រាមទៅវិញ។ រីឯទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិកវិញ ត្បិតតែលោក ដូណាល់ ត្រាំ និងលោក អាបេ មានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធ ប៉ុន្តែនយោបាយការបរទេសរវាងអាមេរិកនិងជប៉ុនមានភាពល្អក់កករលើបញ្ហាពាណិជ្ជកម្មកាលពីឆ្នាំ ២០១៩។ កាលនោះ ប្រទេសអាមេរិកហាក់បានយកការតម្លើងពន្ធនាំចូលរថយន្ដជប៉ុនជាចំណាប់ខ្មាំង ដើម្បីឱ្យជប៉ុនយល់ព្រមលើព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដែលទម្លាក់ពន្ធនាំចូលផលិតផលកសិកម្មរបស់អាមេរិក។ ក្រឡេកមើលការប្រឈមមុខជាមួយចិនវិញ ត្បិតតែរដ្ឋការលោក អាបេ បង្កើតក្រុមក្រៅផ្លូវការ Quad (ដែលមានសមាជិកដូចជា អាមេរិក ឥណ្ឌា អូស្ត្រាលី ជប៉ុន) ឬការផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកជាដើម លោកអា បេ ក៏បានដើរនយោបាយសុខសាន្ដបង្កើនទ្រព្យជាមួយចិនដែរ។ កាលពីឆ្នាំមុន លោកប្រធានាធិបតី ស៊ី ជីនពីង បានយល់ព្រមតាមការអញ្ជើញរបស់លោក អាបេ ហើយក៏បានជិតឈានជើងចូលប្រទេសជប៉ុនជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេលជាងមួយទស្សវត្សន៍ដែរ ប៉ុន្តែទស្សនកិច្ចជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះត្រូវបានរំសាយវិញដោយសារវិបត្ដិកូវីដ១៩។

ជារួម ត្បិតតែជប៉ុនសឹងតែត្រូវបានប្រទេសក្នុងអាស៊ីចាត់ទុកជារៀមច្បងបច្ចេកវិទ្យា និងជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ដ៏ទំនើបក៏ដោយ ប៉ុន្តែបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច និងគោលនយោបាយការបរទេសគឺជាមុខព្រួញដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីត្រូវយកចិត្ដទុកដាក់។ ក្រៅពីឧបសគ្គសេដ្ឋកិច្ច បរិត្តផរណា បរិមាណផលិតកម្មទាប បំណុលសាធារណៈដ៏សែនធំ ការដាំក្បាលចុះនៃGDP ជប៉ុនក៏មានវិបត្ដិចំនួនប្រជាជន និងការផ្ដល់ឱកាសឱ្យនារីក្នុងវិស័យការងារជាដើម។ ចំពោះនយោបាយការបរទេសវិញ ជប៉ុនត្រូវអ៊ុតមើលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងត្រូវថ្នមចិត្ដប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដែលចូលចិត្តដើរនយោបាយចម្លែក និងធ្លាប់អាងអំណាចកៀបពាណិជ្ជកម្មជប៉ុនម្ដងទៅហើយ។ ជាមួយគ្នានឹងការខ្ទប់ឥទ្ធិពលរបស់ចិនក្នុងតំបន់ ជប៉ុនក៏ត្រូវបង្កើនភាពល្អូកល្អិនជាមួយចិនបន្ថែម ប៉ុន្តែក៏ត្រូវធានាថាភាពល្អូកល្អិននោះមិនត្រូវហួសបន្ទាត់ក្រហមរបស់ប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តផងដែរ។

អត្ថបទដោយ៖ លោក ហ៊ុយ បញ្ញាវ័ន្ដ
រូបគំនូរដោយ៖ លោក ហ៊ី សុជាតិ

សល់តែជាង១ខែទៀត យើងនឹងអាចបានដឹងពីជោគវាសនាសេតវិមានអាមេរិកថានឹងមានម្ចាស់ថ្មី ឬក៏គ្មានការប្ដូរដៃគ្រប់គ្រង។ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលយើងអាចដឹងក្នុងពេលនេះតែម្ដងគឺ បក្សសាធារណរដ្ឋដែលកំពុងដឹកនាំប្រទេសក្រោមសិទ្ធិអំណាចរបស់ លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ កំពុងស្ថិតក្នុងយុទ្ធនាការអូសទាញរកសំឡេងឆ្នោតពីសំណាក់ពលរដ្ឋអាមេរិកប្រណាំងប្រជែងជាមួយនឹងបក្សប្រជាធិបតេយ្យដែលមាន លោក បាយឌិន ជាប្រធាន។ ដូចនេះ មានតែគុណសម្បត្តិដែលជាសមិទ្ធផលរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ និងរដ្ឋការរបស់លោកទេ ដែលអាចជាគ្រឿងអន្ទងចិត្តពលរដ្ឋអាមេរិកឱ្យនៅតែពេញចិត្ត និងលើកស្ទួយលោកជាប្រធានាធិបតីមួយអាណត្តិទៀតបាន។

ឈាមជ័រជាអ្នកជំនួញដ៏ជោគជ័យម្នាក់ គោលនយោបាយរបស់ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ភាគច្រើនគឺបាញ់ព្រួញទៅលើ “ភាពចំណេញ” និងគ្មានទេអ្នកដែលអាចដើរខ្សែលើសហរដ្ឋអាមេរិកបាន។ ហេតុដូចនេះហើយទើបកាលពីថ្មីៗនេះ បន្ទាប់ពីបញ្ជាក្រុមហ៊ុន Tik Tok លក់ឱ្យក្រុមហ៊ុនអាមេរិក លោកក៏បានទាមទារប្រាក់កំមុយស្យុងផងដែរ ប៉ុន្តែដោយសារតែទីប្រឹក្សាច្បាប់ប្រាប់លោកថាការទាមទារនេះមិនស្របច្បាប់ លោកបែរជាទាមទារប្រាក់វិភាគទានលើវិស័យអប់រំចំនួន ៥ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិកទៅវិញ។ ក្រឡេកមើលសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរដ្ឋការរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ វិញ ប្រធានាធិបតីទី៤៥រូបនេះ ហាក់មានមោទនភាពយ៉ាងខ្លាំងលើសមិទ្ធផលរបស់ខ្លួន។ យោងតាមនាយកដ្ឋានការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក (Department of Labour) កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ អត្រាអ្នកអត់ការងារធ្វើបានរួញមកត្រឹម ៣,៥% ដែលជាអត្រាទាបជាងគេក្នុងរយៈពេល ៥០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ មួយវិញទៀត យោងតាមសារព័ត៌មាន Forbes ចាប់តាំងពី លោក ដូណាល់ ត្រាំ ឈានជើងចូលសេតវិមានអាមេរិកកាលឆ្នាំ២០១៧ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៩ លោកបានបង្កើតការងារជាង ៥.៣៤៥ លាន។

ប៉ុន្តែ ស្នាដៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់លោក សឹងតែរលាយដូចអំបិលត្រូវទឹកដោយសារវិបត្តិកូវីដ១៩ ដែលបណ្ដាលឱ្យសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកដាំក្បាលចុះយ៉ាងគំហុក។ ដូចនេះ ក្រៅពីកត្តាសេដ្ឋកិច្ច តើលោក ដូណាល់ ត្រាំ មានគុណសម្បត្តិអ្វីខ្លះដែលអាចជួយឱ្យលោកបន្តអាណិត្តទីពីរ?

ជាបឋម យើងសិក្សាពីគុណសម្បត្តិរបស់ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក្នុងប្រទេស៖

១. ជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម៖ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ផ្ដល់ឱ្យពិភពលោកទាំងមូលសិក្សាពីលំហាត់សេដ្ឋកិច្ចមួយដ៏លំបាក ក្រោមគោលនយោបាយការពារ និងជាតិនិយមខ្លាំងរបស់ខ្លួន។ លំហាត់សេដ្ឋកិច្ចដែលគិតគូរពីថ្លៃខាតចំណេញ រួចហើយដំឡើងពន្ធគយដាក់គ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសអាមេរិកនិងចិនដែលមានពំនឹងសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធំជាមួយគ្នា។ ទស្សនិកជនដែលមើលសង្គ្រាមគ្មានអាវុធនិងការបង្ហូរឈាមរបៀបនេះ យល់ឃើញថា លោក ដូណាល់ ត្រាំ ផ្ដើមបង្កជម្លោះព្រោះតែហេតុផលពីរយ៉ាងគឺ នយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ច។ ហេតុផលសេដ្ឋកិច្ចនោះគឺ នៅពេលដែលលោកឡើងកាន់អំណាចភ្លាម លោកបានបើកបញ្ជីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មហើយរកឃើញថា អាមេរិកមានឱនភាពសេដ្ឋកិច្ចជាមួយនឹងចិនរាប់ឆ្នាំ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យលោកសម្រេចបង្កើនពន្ធ២៥%លើទំនិញនំាយកពីចិនមួយចំនួនដូចជា ម៉ាស៊ីនបោកខោអាវ ដែកថែប បន្ទះសូឡាជាដើម។ ដោយទ្រាំខាតមិនបាន ចិនក៏បានដំឡើងពន្ធលើទំនិញអាមេរិកដែលភាគច្រើនជាស្បៀងអាហារមានដូចជាស្រា ផ្លែឈើគ្រាប់ធញ្ញជាតិជាដើម។ ហេតុផលនយោបាយវិញ គឺលោក ដូណាល់ ត្រាំ ច្បាស់ជាបានដឹងពីការព្យាករណ៍របស់ស្ថាប័នជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុធំ ប្រមើលឃើញថា ចិននឹងវ៉ាដាច់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងលឿនឆ្នាំ២០២៤ និងយ៉ាងយូរបំផុតឆ្នាំ២០៣០។ រដ្ឋការរបស់ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានជួយទប់ស្កាត់កុំឱ្យចិនដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្ន អាចបន្ដឈានជើងក្លាយជាមហាអំណាចយោធា ឬដែលគេហៅម្យ៉ាងទៀតថា “មហាអំណាចសន្ដិសុខនិងការទូត” តាមរយៈការបង្អាក់ល្បឿនសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសចិនក្នុងគោលបំណងពន្យឺតអំណាចផ្សេងៗទៀតដែលចិននឹងអភិវឌ្ឍ។

២. ការពារកម្មសិទ្ធិបញ្ញានិងទប់ស្កាត់អសន្ដិសុខបច្ចេកវិទ្យា៖

ក្នុងបរិបទសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដដែល លោក ដូណាល់ ត្រាំថែមទាំងថ្កោលទោសចិនចំពោះពុតត្បុតចិនក្នុងការលួចកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើនលើទំនិញនានា ជាពិសេសទំនិញបែបបច្ចេកវិទ្យា។ លើសពីនេះទៀតអាមេរិកបានរកឃើញថា បច្ចេកវិទ្យារបស់ក្រុមហ៊ុន Huawei លើការវិវត្ត5G គឺមានការគម្រាមកំហែងដល់សន្ដិសុខជាតិ ហើយចោទថាក្រុមហ៊ុននេះជាចារកម្មបក្សកុម្មុយនីស្ដចិន និងបានណែនាំទៅប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចមិនត្រូវសាកល្បងប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា 5G របស់ចិននោះទេ។ ការណ៍ដែលបង្វិលថាបច្ចេកវិទ្យាចិន 5G គឺជាបច្ចេកវិទ្យាមិនល្អ គឺធ្វើឱ្យអាមេរិកមិនបាក់មុខនៅសង្វៀនប្រកួតប្រជែងលើការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា និងបង្កើតផ្នត់គំនិតមួយឱ្យពិភពលោកយល់ថា ចិនជាប្រទេសប្រៀបបានដូចជាតួអង្គចិត្តអាក្រក់ និងអាមេរិកបន្តជាតួអង្គចិត្តល្អ។

៣. បង្កើនចលនាជាតិនិយម (ប្រឆាំងចិន)៖

នៅពេលដែលអ្នកកាសែតអាមេរិកមួយចំនួនព្យាយាមជជីករកឬសគល់នៃមេរោគកូរ៉ូណា រដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្ដចិនសម្រេចបញ្ឈប់ប្រតិបត្តិការងារពួកគេនិងថែមទាំងបណ្ដេញឱ្យទៅអាមេរិកវិញ។ ក្នុងការឆ្លើយតបទៅវិញ សហរដ្ឋអាមេរិកបានការពារពលរដ្ឋនិងប្រយោជន៍របស់ខ្លួនដោយចាត់វិធានការតបតស្រដៀងគ្នាទៅកាន់អ្នកកាសែតចិន។ នៅក្នុងការប្រយុទ្ធនឹងមេរោគកូរ៉ូណាដោយការបង្កើនសមត្ថភាពផលិតវ៉ាក់សាំង លោក ដូណាល់ ត្រាំ នាំមុខគេក្នុងការចោទសួរពីអសមត្ថភាព WHO និងបង្កើតទ្រឹស្ដី Consipracy Theory បាចសាចទៅកាន់ចិន។

៤.កាត់បន្ថយនិកម្មភាពសហរដ្ឋអាមេរិកខណៈពង្រឹងច្បាប់អន្ដោប្រវេសន៍៖

សេតវិមានបានបង្ហាញរបាយការណ៍មួយឱ្យដឹងថាតួលេខនៃអត្រាអត់ការងារធ្វើធ្លាក់ចុះច្រើន ពោលគឺសេតវិមានបានបង្កើតការងារក្នុងវិស័យផលិតកម្មជាង៤០០.០០០ ការងារដល់ពលរដ្ឋអាមេរិក-អាហ្រ្វិក អាមេរិក-អាស៊ី ក៏ដូចជាពលរដ្ឋអាមេរិកដែលពុំមានសញ្ញាវត្រវិទ្យាល័យក្ដី។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានជ្រើសរើសរឹតបន្ដឹងគោលនយោបាយអន្ដោប្រវេសន៍ និងពុំជាយកចិត្តទុកដាក់លើច្បាប់ស្ដីពីការសុំសិទ្ធិជ្រកកោនព្រោះរកឃើញអ្នកចំណូលប្រទេសមិនស្របច្បាប់ចេះតែបន្ដកើនឡើងដល់ជាង១០លាននាក់។

ក្រោយការដួលរលំសហភាពសូវៀតនៅឆ្នាំ១៩៩១ សណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកត្រូវបានគូសសារជាថ្មី។ ពិភពលោកពេលនោះបានសេសសល់តែប្រទេសមហាអំណាចមួយគឺ សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាហេតុបង្កលក្ខណៈឱ្យមហាអំណាចមួយរូបនេះមានអនុត្តរភាពលើសលប់។ ដើម្បីរក្សាអនុត្តរភាពក្នុងកាលៈទេសៈនៃការងើបឡើងរបស់ចិន អាមេរិកបន្ដប្រើប្រាស់ទ្រឹស្ដីស្ថិរភាពនៃអនុត្តរភាព ក្នុងន័យថា ”ដើម្បីធានាសណ្ដាប់ធ្នាប់អន្ដរជាតិ” អាមេរិកត្រូវតែបង្កើតតួនាទី ស្នាដៃ និងស្ថាប័នអន្ដរជាតិសម្រាប់គ្រប់គ្រងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្ដរជាតិ។ គោលគំនិតសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គមថ្មីនេះគឺជាគំនិតរបស់អតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក George HW Bush មកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលធ្វើឱ្យលោកឈ្នះឆ្នោតបានពីរអាណត្ដិ។ សម្រាប់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលជាប្រធានគណបក្សសាធារណរដ្ឋជំនាន់ថ្មីវិញ ក៏បានព្យាយាមប្រើប្រាស់គោលគំនិតនេះខ្លះដែរ ដែលយើងជាអ្នកតាមដានសង្គមអន្ដរជាតិមើលឃើញថារួមមាន៖

ការពារសិទ្ធិមនុស្សប្រឆាំងចិន៖ យោងតាមសារព័ត៌មាន The Guardian រដ្ឋការក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនកាលពីថ្ងៃទី០៩ ខែកក្កដា បានប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មលើថ្នាក់ដឹកនាំចិនចំនួន ៣រូបពីបទបង្រ្កាប និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើជនជាតិ អ៊ុយហ្ក័រ អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម។ បន្ថែមពីនេះ លោក ដូណាល់ ត្រាំ ក៏បានចុះហត្ថលេខាលើច្បាប់មួយដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពបង្ក្រាបនៅក្នុងដែនដីចិន និងបានចេញក្រឹត្យបិទបញ្ចប់លក្ខន្តិកៈពិសេសរបស់ហុងកុង ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកតែងតែអនុគ្រោះកន្លងមក។

ជួយការពារនិងលើកស្ទួយតៃវ៉ាន់៖ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែលាក់បាំងបំណងពិតរបស់ខ្លួន ដោយគោរពគោលការណ៍ចិនតែមួយ ប៉ុន្ដែបន្ដលក់អាវុធឱ្យតៃវ៉ាន់រាប់ពាន់លានដុល្លារ ក្រោមហេតុផលថាដើម្បីសេរីភាពនិងប្រជាធិបតេយ្យដែលជាសេចក្ដីប្រាថ្នារបស់ពលរដ្ឋតៃវ៉ាន់និងស្ថិរភាពតំបន់។ អាមេរិកក៏កំពុងពិភាក្សាច្បាប់ការពារតៃវ៉ាន់ពីការលុកលុយពីសំណាក់ចិនហើយអញ្ជើញឱ្យតៃវ៉ាន់ចូលសមយុទ្ធស្មើមុខស្មើមាត់នឹងប្រទេសនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ព្រមទាំងបានបញ្ជូនរដ្ឋមន្រ្ដីរបស់ខ្លួនទៅទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅតៃវ៉ាន់ទៀតផង។ គេមើលឃើញថាអាមេរិកកំពុងទប់ឥទ្ធិពលចិនតាមរយៈយកតៃវ៉ាន់ជាឈ្នាន់ហើយតៃវ៉ាន់ក៏ពេញចិត្តនឹងធ្វើជានុយតូចដែលសង្ឃឹមថានឹងអាចស្ទូចបានត្រីធំដើម្បីសម្រេចខ្លួនជារដ្ឋឯករាជ្យ ឬក៏បានចូលអង្គការអន្ដរជាតិ។

ការពារផលប្រយោជន៍អាស៊ាន៖ ក្នុងជម្លោះដ៏ក្ដៅគគុកនៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង អាមេរិកបានបង្ហាញជំហរនៅពីក្រោយប្រទេសអាស៊ានដែលរងគ្រោះដោយសារតែការវាតទីនិយមរបស់ចិន។ អាមេរិកបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងការពារទូកនេសាទវៀតណាម និងពង្រឹងសន្ធិសញ្ញាការពារជាតិជាមួយហ្វីលីពីន។ អ្នកតំណាងរាស្រ្ដសហរដ្ឋអាមេរិកប៉ុន្មានខែកន្លងទៅបានប្រជុំជាមួយអាស៊ានជំរុញឱ្យសមាគមនេះមានដំណោះស្រាយរួម និងបង្កើតឱ្យបានក្រមប្រតិបត្តិសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ភាពតានតឹងសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះ គេមើលឃើញទៀតថា ថ្វីបើអាមេរិកជំរុញឱ្យប្រទេសជម្លោះដោះស្រាយគ្នាដោយយន្ដការច្បាប់អន្ដរជាតិ ប៉ុន្តែអាមេរិកបែរជាបញ្ជូនទ័ពដើម្បីជ្រោមជ្រែងប្រទេសអាស៊ានទាំងនោះ។ គួរឱ្យដឹងដែរថា លោក ត្រាំ ជាប្រធានាធិបតីទីមួយដែលជ្រើសរើសអាស៊ីជាទីតាំងយុទ្ធសាស្រ្ដឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសេរីនិងចំហ។

នៅពីក្រោយឥណ្ឌា៖ រដ្ឋមន្រ្ដីការបរទេសអាមេរិក ម៉ៃ ម៉ុមពីអូ (Mike Pompeo) បានប្រកាសក្រោយការប៉ះទង្គិចព្រំដែនចិន-ឥណ្ឌាដោយថាអាមេរិកគាំទ្រឥណ្ឌាប្រឆាំងចិន ហើយប្រទេសរបស់លោកក៏កំពុងពិភាក្សាលក់យន្ដហោះចម្បាំងស៊េរីទំនើបទៅឱ្យឥណ្ឌាផងដែរ។ គេមើលឃើញថា ជម្លោះព្រំដែនឥណ្ឌាចិនធ្វើឱ្យអាមេរិកបានស្គាល់ច្បាស់ពីឥណ្ឌា និងការការពារអាស៊ីខាងត្បូងទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលចិននៅម៉ាល់ឌីវ ស្រីលង្កា បង់ក្លាដេសជាដើម ជំនួសអាមេរិកបាន។

ទប់ទល់ស្ថានភាពនៅកូរ៉េខាងជើង៖ ដើម្បីទប់ទល់នឹងអំនួតអាវុធប្រល័យលោកជាង ៣០០ គ្រាប់របស់កូរ៉េខាងជើង លោក ត្រាំ បានបើកជំនួបចំនួន ៣ដង ជាមួយនឹងលោក គីម ជុងអុន។ ត្រាំធ្វើនេះដើម្បីដាក់គម្លាតគីមឱ្យចេញពីចិន សម្រួលស្ថានការណ៍ក្នុងប្រទេសនិងឧបទ្វីបកូរ៉េបានខ្លះដែរ ដូចជាឱ្យលោក គីម ជុងអ៊ុន យល់មុខត្រាំបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ការគំរាមកំហែងកូរ៉េខាងត្បូងតទៅទៀតក្រោយបំផ្ទុះអាគារយុទ្ធសន្ដិភាព និងផ្ដាច់ប្រព័ន្ធឃោសនាទំនាក់ទំនង និងសម្លាប់ទាហានកូរ៉េខាងត្បូង។ ភ្លាមៗនោះ យោងតាមសារព័ត៌មាន Financial Time លោក គីម ជុងអ៊ុន ក៏កោះប្រជុំបញ្ឈប់សកម្មភាពយោធាហើយក៏បានបញ្ជូនលិខិតសុំទោសទៅកាន់ប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូង។

រំកិលទ័ពអាមេរិកក្របខ័ណ្ឌណាតូទៅទប់រុស្ស៊ី៖ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែមើលឃើញនិងព្រួយបារម្ភពីការគំរាមកំហែងសន្ដិសុខអឺរ៉ុបពីសំណាក់ប្រទេសមហាអំណាចជើងចាស់យោធារុស្ស៊ីដដែល។ ទស្សនាទានរបស់អាមេរិកនេះក៏ទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសមួយចំនួននៅណាតូដែរ ស្របពេលដែលឃើញចលនារបស់រុស្ស៊ីវិលពេញមជ្ឈឹមបូព៌ា ហើយកំពុងសង់មូលដ្ឋានទ័ពនៅអាហ្រ្វិក។ អាមេរិកសម្រេចដកទ័ពចំនួន ១២.៥០០ នាក់ពីអាល្លឺម៉ង់ដោយបញ្ជូនជិតពាក់កណ្ដាលទៅកាន់តំបន់បាល់ទិច។

សម្របសម្រួលអ៊ីស្រាអែលនិងពិភពអារ៉ាប់ឱ្យត្រូវរ៉ូវគ្នា៖ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា លោក ដូណាល់ ត្រាំ ដែលបានសម្របសម្រួលទំនាក់ទំនង អ៊ីស្រាអែល-បារ៉ែន និង អ៊ីស្រាអែល-អារ៉ាប់អ៊ីមីរ៉េត បានក្លាយជាសាក្សីលើកិច្ចព្រមព្រៀងប្រក្រតីភាវូបនីយកម្ម (The Bahrain–Israel normalization agreement) រវាងប្រទេសទាំងនេះ។ លោក ត្រាំ បានហៅកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងអារ៉ាប់រួមនេះជាកំណត់ហេតុប្រវត្តិសាស្រ្ដសម័យកាលដឹកនាំរបស់លោកជាប្រធានាធិបតីទី៤៥របស់អាមេរិក ព្រោះលោកបានធ្វើឱ្យអារ៉ាប់អ៊ីមីរ៉េតជាប្រទេសទីបីក្នុងពិភពអារ៉ាប់បន្ទាប់ពីអេហ្ស៊ីបនិងហ្សកដឺនីដែលធ្វើទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយនឹងអតីតសត្រូវរបស់ខ្លួនក្នុង ”សង្គ្រាម៦ថ្ងៃ”។ មិនថាឡើយអ៊ីស្រាអែលដែលមានមោទនភាព សូម្បីតែប្រទេសមួយចំនួនភាគច្រើនមកពីអឺរ៉ុបរួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ បានសរសើរសហរដ្ឋអាមេរិកក្រោមរដ្ឋការរបស់លោក ត្រាំ ដែលធ្វើឱ្យអ៊ីស្រាអែលនិងអារ៉ាប់រួមលែងក្លាយជាសត្រូវប្រវត្តិសាស្រ្ដនឹងគ្នា។ ប្រទេសទាំងនោះនិងអង្គការសហប្រជាជាតិបានចាត់ទុកអាមេរិកថាបានលើកកម្ពស់សន្ដិភាពស្ថិរភាពនៅតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ា ប៉ុន្ដែអ៊ីរ៉ង់និងប៉ាឡេស្ទីនបានថ្កោលទោសទង្វើរបស់អាមេរិកណាស់។

លុបបំបាត់អារិភាពអ៊ីរ៉ង់នៅមជ្ឈឹមបូព៌ា៖ បើកឆាកឆ្នាំ២០២០ភ្លាម អាមេរិកបង្កើតព្រឹត្តិការណ៍រញ្ជួយពិភពលោកដោយសម្លាប់មេទ័ពម្នាក់ឈ្មោះ កាសេម សូឡៃម៉ានី (Quassam Soleimani) ដែលអ៊ីរ៉ង់គោរពស្មើអ្នកមានគុណប្រទេសជាតិ។ ហេតុផលដែលធ្វើឱ្យអាមេរិកសម្លាប់មេទ័ពម្នាក់នោះគឺដោយសារលោកជាមុខសញ្ញាតាំងពីជំនាន់លោក អូបាម៉ា មកម្ល៉េះ ដែលជាមេខ្លោងភេរវកម្មនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា។ ការណ៍នេះបានបង្កឱ្យអ៊ីរ៉ង់សងសឹកអាមេរិកដោយបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះរបស់អ៊ីស្រាអែល ដែលការសងសឹកនេះបានបណ្តាលឱ្យមានការខូចខាតប្រយោជន៍របស់អ៊ីរ៉ង់ខ្លះដែរ ហើយអាមេរិកនៅតែប្រើទណ្ឌកម្មជាមធ្យោបាយរឹបអូសនាវា និងហ៊ុមព័ទ្ធជំនួញអាវុធអ៊ីរ៉ង់ ដើម្បីធ្វើឱ្យរបបលោក អាយ៉ាតូឡេស (Ayatollah Ali Khemanei) ធ្លាក់ក្នុងភ្លើងបាតុកម្មជាញឹកញាប់។

វេណេហ្សូអេឡានិងការបោះឆ្នោតនៅអាមេរិក៖ យោងតាម Latin American News Agency ឯកអគ្គរដ្ឋទូតនៃប្រទេសវេណេហ្សូអេឡា ប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Samuel Moncada បានប្រកាសប្រាប់ទៅពិភពលោកនៅថ្ងៃទី១៨ ខែសីហាថា ប្រទេសរបស់លោកអាចនឹងត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកដឹកនាំទ័ពពីប្រទេសកូឡុំប៊ី និងប្រទេសនៅអាមេរិកខាងត្បូងមួយចំនួនទៀតមកចូលលុកលុយមុនការបោះឆ្នោត។ យើងមើលឃើញថា ផែនការរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ ចូលលុកលុយវេណេហ្សូអេឡាគឺមានហេតុផលពីរយ៉ាងធំៗគឺដើម្បីគ្រប់គ្រងធនធានប្រេងរបស់ប្រទេសនេះឱ្យបានមុនចិននិងរុស្ស៊ី និងហេតុផលទីពីរគឺទាញយកសន្លឹកឆ្នោតពលរដ្ឋអាមេរិក-បូលីវៀ នៅ Florida, Texas, New Jersey និង Georgia ដែលស្អប់មេដឹកនាំវេណេហ្សូអេឡាបច្ចុប្បន្ន។

គួរឱ្យដឹងថា កូនប្រុសរបស់ម្ចាស់គោលគំនិតសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកថ្មី លោកGeorge W.Bushក៏បានឈ្នះឆ្នោតពីរអាណត្តិជាប់គ្នា ព្រោះសមិទ្ធផលតាមប្រមាញ់ Sadam Hussain ធ្វើសង្គ្រាមលុកលុយចូលអ៊ីរ៉ាក់ ចំណេញនយោបាយនៅមជ្ឈឹមបូព៌ា បម្រើសេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិក។ ចុះ ដូណាល់ ត្រាំ ដែលព្យាយាមបង្កើតទស្សនីយភាពចម្រុះស្រដៀងប៊ូសដែរ តែរំខានដោយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និង សង្គម ព្រោះឥទ្ធិពលកូវីដ១៩ តើនឹងមានឱកាសជាប្រធានាធិបតីម្ដងទៀតឬទេ?

ការវិវត្តន៍នៃប្រព័ន្ធអុីនធឺណែតនិងប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ដែលចាប់ផ្តើមតាំងពីចុងសតវត្សន៍ទី២០រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះគឺជាភាពជោគជ័យមួយខាងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តដែលបានជួយសម្រួលដល់ការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាទៅវិញទៅមកហើយបានផ្លាស់ប្តូរការរស់នៅរបស់មនុស្សឲ្យមកផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធ ងាយស្រួល និងឆាប់រហ័សជាមួយប្រព័ន្ធអុីនធឺណែត។

ជាក់ស្តែង ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យានេះបានវិវត្តបាន៤ជំនាន់មកហើយ ដោយជំនាន់ទីមួយយើងបានស្គាល់វាថាជា ប្រព័ន្ធ 1G ដែលត្រូវបានរកឃើញដំបូងបំផុតដោយប្រទេសជប៉ុនដែលបានបង្កើតជាទូរស័ព្ទចល័ត។ រីឯបច្ចេកវិទ្យា2Gវិញ គឺត្រូវបានរកឃើញដោយប្រទេសហ្វាំងឡង់ដែលបច្ចេកវិទ្យានេះអាចឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់វាបញ្ជូនសារជាអក្សរនិងសម្លេងបាន ហើយចំពោះ បច្ចេកវិទ្យា3Gដែលរកឃើញដោយជប៉ុនវិញ អាចឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់ធ្វើការស្វែងរកទិន្នន័យផ្សេងៗបានពីគ្រប់ទីកន្លែង និងបច្ចេកវិទ្យា4Gចុងក្រោយដែលបានដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ដំបូងនៅប្រទេសស៊ុយអែត និង ណ័រវែស អាច ផ្តល់ព័ត៍មានពីទីតាំងពិតប្រាកដតាមរយៈប្រព័ន្ធGPSដែលសព្វថ្ងៃនេះគេប្រើសម្រាប់Uberជាដើម។

ចំពោះបច្ចុប្បន្ន នេះវិញ យើងឃើញថាចិនគឺកំពុងតែមានភាពឈានមុខគេនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ ប្រព័ន្ធ5Gដែល ធ្វើឲ្យអាមេរិកនៅមិនសុខឡើយ ហើយជាពិសេសនៅក្រោមរបបគ្រប់គ្រងរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ អាមេរិកបាននិងកំពុងព្យាយាម បង្ហាញ ប្រាប់ ពិភពលោកថាប្រព័ន្ធ5Gរបស់ចិនគឺនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់សុវត្ថិភាពរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ និង អសន្តិសុខ ពិភពលោកក្រោមហេតុផលដូចជា៖

– បច្ចេកវិទ្យា5Gគឺជាបច្ចេកវិទ្យាសំខាន់និងទំនើបជាងគេដែលអាចជួយជម្រុញឲ្យវិស័យផលិតកម្មមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុននៅថ្ងៃអនាគតនៅពេលដែលកម្លាំងពលកម្មមនុស្សត្រូវជំនួសដោយម៉ាសុីនស្វ័យប្រវត្តិ។ ហេតុនេះហើយ ដោយសារតែដំណើរការ បច្ចេកវិទ្យា5Gចុងក្រោយនេះមានភាពរហ័សជាងបច្ចេកវិទ្យាមុនៗ ហើយស្របពេលដែលពិភពលោកកំពុងតែ ឈានទៅរកការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាដែលបញ្ជាដោយគ្រឿងម៉ាសុីនផងនោះ ប្រព័ន្ធនេះនឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ យ៉ាងទូលំទូលាយនៅលើសកលលោកសម្រាប់បញ្ជាទៅលើម៉ាសុីនគ្រឿងចក្រផ្សេងៗដើម្បីបង្កើនផលិតផល ការងារនិង ប្រសិទ្ធភាព ការងារ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ពិតណាស់ដែលរោងចក្រសហគ្រាសផ្សេងៗនៅលើពីភពលោកនឹងត្រូវការវា ដើម្បីយក មក ប្រើ ប្រាស់ ជា ប្រយោជន៍រួម ទាំងសហគ្រិនអាមេរិកផងដែរ។ លើសពីនេះទៅទៀត វានឹងក្លាយ ទៅជាធនធាន យ៉ាងសំខាន់ សម្រាប់ ការ បង្កើត ទីក្រុង វ័យឆ្លាត (Smart City) ដែលអ្វីៗសុទ្ធតែភ្ជាប់និងបញ្ជាដោយប្រព័ន្ធអុីនធឺណែត។

– ដោយសារតែ5Gមានសារៈសំខាន់ដល់ការផ្លាស់ប្តូរការរស់នៅតាមបែបឌីជីថលបែបនេះហើយ ទើបសហរដ្ឋអាមេរិកដូចដែល លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ជឿជាក់ថា ប្រសិនបើចិនមានភាពឈានមុខនៅក្នុងការ បង្កើត ទីផ្សារ 5G យ៉ាងទូលំទូលាយនោះ ចិននឹងអាចមានឱកាសនៅក្នុងការទាញយកនិងគ្រប់គ្រងទិន្នន័យផ្សេងៗរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ដែលមានរួមទាំងទិន្នន័យរបស់ប្រជាជនអាមេរិក ផងដែរ ដើម្បីជាប្រយោជន៍របស់ខ្លួនសម្រាប់អំពីចារកម្ម (Spy) ជាដើម។

– បន្ថែមលើនេះទៅទៀត បច្ចេកវិទ្យាទំនើបថ្មីនេះក៏ជាបច្ចេកវិទ្យាយ៉ាងសំខាន់មួយដែលមានអានុភាពសម្រាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រព័ន្ធយោធាផងដែរ ពីព្រោះថាការដែលអាចផ្តល់ទិន្នន័យ និងព័ត៌មានបានយ៉ាងរហ័សបែបនេះគឺអាចឲ្យដៃគូម្ខាងៗមានអានុភាពនៅក្នុងការធ្វើសង្រ្គាមដោយសារតែពួកគេអាចចាប់បានទីតាំងដែលត្រូវនឹងពេលវាលាពិតប្រាកដរបស់សត្រូវរបស់ខ្លួន។ ម៉្យាងវិញទៀត រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ក៏បានបង្ហាញពីការព្រួយបារម្មណ៍ផងដែរថា ប្រសិនបើសហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើសង្រ្គាមជាមួយចិន នោះចិនអាចប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ5Gរបស់គេដើម្បីទាញយកទិន្នន័យសម្ងាត់របស់អាមេរិក ហើយប្រសិនបើអាចឈានទៅដល់មានសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរវិញនោះ អាមេរិកអាចនឹងចាញ់ ប្រៀបចិនដោយចិនគ្រាន់តែប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធនេះដើម្បីកាត់ផ្តាច់ប្រព័ន្ធអគ្គិសនីនៃហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាមេរិកដែលអាចធ្វើឲ្យអាមេរិកចាញ់សង្គ្រាមជាមួយចិនដោយងាយ។ តាមរយៈការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាចុងក្រោយនេះ ចិនក៏នឹងអាចបញ្ឈប់ដំណើរការនៃប្រព័ន្ធផ្កាយរណបរបស់អាមេរិកនៅក្នុងលំហអាកាសដែលកំពុងតែត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ប្រតិបត្តការទំនាក់ទំនងផ្សេងៗមិនថាក្នុងជីវភាពរស់នៅនិងក្នុងសកម្មភាពយោធាផងដែរ។

ហេតុផលសំខាន់ៗដែលរួមមានអំពើចារកម្មរបស់ចិននិង អានុភាពរបស់ចិននៅក្នុងសកម្មភាពយោធានេះហើយ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យអាមេរិកនៅមិនសុខចំពោះភាពឈានមុខរបស់ចិននៅក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធ5Gនេះហើយព្យាយាម បញ្ចុះ បញ្ជូល ឲ្យ ពិភពលោកឃើញថាប្រព័ន្ធ5Gរបស់ចិនកំពុងតែដើរតួជាដើមចមនៃអសន្តិសុខពិភពលោកដែលអាមេរិកត្រូវទប់ស្កាត់។ បើគិតមកទល់ចុងឆ្នាំ២០១៩នេះ ដោយយោងទៅតាមរបាយការណ៍របស់ Bloomberg យើងឃើញថាប្រទេសមួយចំនួនរួមមាន ទាំងប្រទេសអូស្ត្រាលី នូវែលហ្សេឡង់ ជប៉ុន និងតៃវ៉ាន់ បានឈរនៅខាងអាមេរិក ហើយបាន ហាម ឃាត់ ការ ផលិត និង ចរាចរណ៍ទូរស័ព្ទ Huawei របស់ចិនដែលប្រើបច្ចេកវិទ្យា5Gនេះស្របពេល ដែលប្រទេសសម្ព័ន្ឋ មិត្ត មួយ ចំនួន របស់ អាមេរិកនៅទ្វីបអុឺរ៉ុបដូចជាចក្រភពអង់គេ្លសជាដើមនៅតែមិនទាន់មានការហាមឃាត់ការ ផលិត និង ចរាចរណ៍ទូរស័ព្ទ Huawei នៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ហេតុផលនេះគ្រាន់តែជាជ្រុងមួយតែប៉ុណ្ណោះ ដែល យើង បាន លើក យក មក បង្ហាញ ដែល ជាក់ ស្តែងអាមេរិកក៏មានការព្រួយបារម្មណ៍ចំពោះការរីកកាន់តែខ្លាំងនៃសេដ្ឋកិច្ច របស់ចិនដែលបានមកពីការ ប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ 5G នេះផងដែរ៕