ចលនាប្រជាធិបតេយ្យរបស់យុវជនក្នុងប្រទេសថៃ

បើសិនជាយើងរាប់គិតចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារក្នុងឆ្នាំ១៩៣២មកឆ្នាំ២០១៤ រដ្ឋប្រហារដឹកនាំដោយលោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូរចា គឺជារដ្ឋប្រហារលើកទី១៩ក្នុងរយៈពេល៨២ឆ្នាំ។ នារយៈពេលជាងមួយសត្សវត្សន៍នេះ បាតុកម្មនៅប្រទេសថៃគឺជាកង្វល់របស់ថ្នាក់ដឹកនាំថៃសឹងតែគ្រប់ជំនាន់។ បច្ចុប្បន្ន បាតុកម្មដែលកំពុងតែកើតឡើងក្នុងប្រទេសថៃគឺជាបាតុកម្មដ៏ធំមួយដែលកើតឡើងចំពេលដែលពិភពលោកក៏ដូចជាប្រទេសថៃទាំងមូលកំពុងជួបប្រទះនូវវិបត្តិកូវីដ១៩ ដែលមានក្រុមបាតុករចំនួនប្រមាណ ៤០ ក្រុមដែលមកពីតំបន់ផ្សេងៗ និងភាគច្រើនជាយុវជន សិស្សនិសិត្សគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រុមបាតុករបានទាមទារនូវ ១០ ចំណុចធំៗ ដែលក្នុងនោះភាគច្រើនគឺផ្តោតទៅលើការទាមទារឱ្យរំលាយរដ្ឋសភា បញ្ឈប់ការយាយីនិងរំលោភបំពានលើសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងចុងក្រោយគឺការធ្វើកំណែទម្រង់លើរបបរាជានិយមថៃ។

នាពេលថ្មីៗនេះ កាលពីថ្ងៃ១៨ ខែកក្កដា មនុស្សប្រមាណ ៤.០០០ នាក់ ដែលភាគច្រើនជាយុវជន សិស្សនិស្សិតបានជួបជុំគ្នានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ (និម្មិត្តរូបនៃបដិវត្តឆ្នាំ១៩៣២) នៅក្នុងទីក្រុងបាងកក។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងត្រូវចាប់អារម្មណ៍នោះគឺថា ក្រុមបាតុករភាគច្រើនស្លៀកពាក់ពណ៌ខ្មៅដែលធ្វើឱ្យគេនឹកឃើញដល់រដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៣២ ដែលជារដ្ឋប្រហារផ្លាស់ប្តូរបបរាជានិយមផ្តាច់ការមានអាយុកាលប្រមាណ ៧០០ ឆ្នាំ ទៅជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យវិញ។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមបាតុករក៏បាននាំគ្នាលើកម្រាមដៃ ៣ ដូចក្នុងរឿង The Hunger Game របស់ Suzanne Collins ដែលតំណាងឱ្យសេរីភាព ស្មើភាព និងភាតរភាព។

ក្រុមបាតុករបានលើកឡើងថា ព្រះចៅ មហាវជិរ៉ាឡុងកន កំពុងតែដើរថយក្រោយវិញមករករបបរាជានិយមផ្តាច់ការ។ ត្រង់ចំណុចនេះវាហាក់ដូចជាប្លែក និងខុសស្រឡះពីបាតុកម្មប្រឆាំងរាជរដ្ឋាភិបាលរាល់ដង ត្បិតថានៅថៃមានការគោរពចំពោះព្រះមហាក្សត្រខ្លាំងបំផុតនិងពិសេសការរិះគន់ដែលប៉ះពាល់ដល់រាជានិយមនៅថៃនឹងត្រូវប្រឈមចំពោះមុខច្បាប់។ ប៉ុន្តែគេគួរចាប់អារម្មណ៍ដែរថា រាប់ចាប់ពីពេលដែលព្រះចៅ មហាវជិរ៉ាឡុងកន បានឡើងគ្រងរាជ្យជំនួសព្រះចៅ ភូមិពលអតុល្យតេជ ទ្រង់ហាក់កំពុងព្យាយាមពង្រឹងអំណាចខ្លួនយ៉ាងខ្លាំង។ ទ្រង់បានរុះរើសមាជិកឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រដោយសមាជិកចាស់មួយចំនួនត្រូវដកចេញ និងជំនួសមកវិញនូវមនុស្សដែលជំនិតនឹងទ្រង់ ហើយទ្រង់ក៏បានដកចេញសម្តេចចៅហ្វាវាំងដែលសល់ពីព្រះបិតារបស់ទ្រង់ផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ ទ្រង់ក៏បានដកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ព្រះមហាក្សត្រដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុមកគ្រប់គ្រងដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ និងពិសេសជាងនេះទៅទៀតនោះគឺបញ្ជាការដ្ឋានកងអង្គរក្សព្រះមហាក្សត្រត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយព្រះមហាក្សត្រិយ៍សុធីតាដែលជាអគ្គមហេសីផ្លូវការរបស់ទ្រង់។ យ៉ាងណាក៏ដោយ គេក៏ឃើញមានបាតុករការពាររាជានិយម បាននាំគ្នាចេញធ្វើបាតុកម្មដែរ ប៉ុន្តែពួកគេមានគ្នាមិនច្រើននោះទេ ពោលមានប្រមាណតែ ៦០ នាក់ប៉ុណ្ណោះ។

ក្រុមបាតុករក៏បានទាមទារឱ្យមានការដកចេញនូវរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា ដែលគេហៅថា ”ខ្លាថៃ” និងជាមេដឹកនាំរបបសឹកដែលទើបតែជាប់ឆ្នោតយ៉ាងចម្រូងចម្រាស់កាលពីឆ្នាំ២០១៩ ដែលកាលនោះមានគណបក្សចំនួន៣មានភាពលេចធ្លោខ្លាំងគឺ គណបក្សផាឡាំង ប្រឆារ៉ាត របស់លោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា គណបក្សភឿថៃ (Pheu Thai) និងគណបក្សអណាខុតម៉ៃ (Future Forward) របស់លោក Thanathorn Juangroongruangkit។

គណបក្សអណាខុតម៉ៃនេះទើបតែបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០១៨ ប៉ុន្តែបានក្លាយជាគណបក្សមានប្រជាប្រិយភាពលេខ៣នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៩ដោយទទួលបាន ៨០ កៅអី។ យោងតាមសារពត៌មាន CNN គណបក្សនេះត្រូវបានរងការចោទប្រកាន់លើសពី ២០ ករណី ហើយនៅឆ្នាំ២០២០ តុលាការសម្រេចរំលាយគណបក្សនេះក្រោមការចោទប្រកាន់លើការប្រើប្រាស់ហិរញ្ញវត្ថុហួសដែនកំណត់ក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោត និងសម្រេចហាមមិនឱ្យលោកធ្វើនយោបាយចំនួន ១០ ឆ្នាំ។ សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការនេះបានបញ្ឆេះឱ្យមានបាតុកម្មដំបូងកើតឡើងនៅក្នុងថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ប៉ុន្តែដោយសារការរាតត្បាតនៃកូវីដ១៩ ទើបក្រុមបាតុករនានាត្រូវបានផ្អាកជាបណ្តោះអាសន្ននៅពេលជំងឺកូវីដ១៩បានធ្វើឱ្យប្រទេសថៃបិទសកម្មភាពសង្គម រួមទាំងការហាមប្រាមលើការប្រមូលផ្តុំជាសាធារណៈផងដែរ។