យោងតាមមាត្រា ២ (ខ) នៃច្បាប់ស្តីពីមជ្ឈត្តការផ្នែកពាណិជ្ជកម្មដែលត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ០៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៦ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាលើកទី៤ នីតិកាលទី ៣ និងត្រូវបាន ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញប្រកាសថាស្របនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញតាមសេចក្តីសម្រេចចុះថ្ងៃទី ០៧ ខែ មេសា ឆ្នាំ ២០០៦ (“ច្បាប់ស្តីមជ្ឈត្តការផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម”) វេទិកាមជ្ឈត្តកម្ម គឺជាមជ្ឈត្តករម្នាក់ ឬ មួយក្រុម។
មជ្ឈត្តករនៃវេទិកាមជ្ឈត្តកម្មត្រូវតែងតាំងដោយភាគីវិវាទ ហើយត្រូវមានចំនួនសេស។ ក្នុងករណីភាគីវិវាទមិនបានព្រមព្រៀងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ឬមិនអាចព្រមព្រៀងនៅពេលមានវិវាទកើតឡើង យោងតាមមាត្រា ១៨ នៃច្បាប់ស្តីពីមជ្ឈត្តការផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម មជ្ឈត្តករត្រូវមានចំនូនបី (៣) រូប។ ក្នុងការតែងតាំងមជ្ឈត្តករទាំងបី (៣) រូបនេះ ជាដំបូងភាគីវិវាទនីមួយៗត្រូវធ្វើការជ្រើសតាំងមជ្ឈត្តករ មួយ (១) រូប ហើយមជ្ឈត្តករទាំងពីរនេះត្រូវធ្វើការតែងតាំងមជ្ឈត្តករទីបី។ ក្នុងករណីដែលភាគីណាមួយពុំបានតែងតាំងមជ្ឈត្តករក្នុងរយៈពេល សាមសិប (៣០) ថ្ងៃក្រោយពេលទទួលសំណើរជ្រើសតាំងពីភាគីវិវាទម្ខាងទៀង ឬប្រសិនបើ មជ្ឈត្តករទាំងពីរ (២) នាក់ ពុំបានព្រមព្រៀងលើការតែងតាំងមជ្ឈត្តករទីបី ក្នុងរយៈពេលសាមសិប (៣០) ថ្ងៃ ក្រោយពីត្រូវបានគេជ្រើសតាំងរួចមក តុលាការ ឬ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិនៃមជ្ឈត្តការផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ត្រូវធ្វើការជ្រើសតាំងមជ្ឈត្តករទី៣។
ប្រសិនបើភាគីវិវាទបានព្រមព្រៀងគ្នាជ្រើសរើសមជ្ឈត្តករតែម្នាក់ ក្នុងករណីមិនអាចព្រមព្រៀងលើការជ្រើសតាំងមជ្ឈត្តករទេនោះ តុលាការ ឬ មជ្ឈមណ្ឌលជាតិនៃមជ្ឈត្តការផ្នែកពាណិជ្ជកម្មត្រូវធ្វើការជ្រើសតាំងមជ្ឈត្តករតាមសំណូមពរដែលធ្វើឡើងដោយភាគីណាមួយ។
តើវេទិការមជ្ឈត្តកម្មមានតួនាទី កាតព្វកិច្ច និង អំណាចអ្វីខ្លះ?
តួនាទីនិងកាតព្វកិច្ចរបស់វេទិការមជ្ឈត្តកម្មត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយការព្រមព្រៀងរបស់ភាគីតាម រយៈកិច្ចព្រមព្រៀងផ្សះផ្សា ឬ ខចែងស្តីពីមជ្ឈត្តការចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ឬ ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងដោយឡែក។ តួនាទី កាតព្វកិច្ច និងអំណាចនេះត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងវិធានណាមួយដែលភាគីបានព្រមព្រៀងគ្នាយកមកធ្វើជាវិធាននៃនីតិវិធី ឧទាហរណ៍៖ វិធាននៃមជ្ឈមណ្ឌលជាតិនៃមជ្ឈត្តការផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម។ ច្បាប់នៃនីតិវិធីដែលត្រូវបានកំណត់ដោយភាគី ឬដែលវេទិការមជ្ឈត្តកម្មផល់ថាសមស្របក្នុងករណីដែលភាគីមិនបាន/មិនអាចព្រមព្រៀង។ វេទិការមជ្ឈត្តកម្មមានអំណាចផងដែរក្នុងការកំណត់នូវសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន លំដាប់នៃនីតិវិធី ចេញនូវវិធានការបណ្តោះអាសន្ន តែងតាំងអ្នកជំនាញ ភាពទទួលយកបាននៃភស្តុតាង ធ្វើសេចក្តីសម្រេច និងចេញមជ្ឈត្តវិនិច្ឆ៏យ។
តើទំនាស់ផលប្រយោជន៏នៃវេទិការមជ្ឈត្តកម្មជាអ្វី?
ជាទូទៅលក្ខខណ្ឌមួយក្នុងចំណោមលក្ខខណ្ឌផ្សេងទៀតដែលបុគ្គលម្នាក់អាចត្រូវបានតែងតាំងធ្វើជាមជ្ឈត្តករ គឺត្រូវដាក់សេចក្តីថ្លែងមួយដែលមានចុះហត្ថលេខាបញ្ជាក់ថា (១) ខ្លួនស្ម័គ្រចិត្តនិងមានលទ្ធភាពក្នុងការទទួលតួនាទីជាមជ្ឈត្តករ និង (២) ខ្លួនមាននិងនៅតែរក្សាអព្យាក្រឹតភាព និងឯករាជភាពរបស់ខ្លួន។ ស្ថានភាពទំនាស់ផលប្រយោជន៍នៃវេទិការមជ្ឈត្តកម្មដែលអនុញ្ញាតឲ្យភាគីស្នើសុំបញ្ឈប់មជ្ឈត្តករណាមួយនោះអាចមាននៅក្នុងលក្ខន្តិកៈនៃមជ្ឈមណ្ឌលដោះស្រាយវិវាទដែលភាគីបានជ្រើសរើស ឬតាមការព្រមព្រៀងផ្សេងទៀតរបស់ភាគីវិវាទ។
