សហភាពសូវៀត ដែលមានឈ្មោះពេញថាសហភាពនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសូវៀត ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅ ក្នុងឆ្នាំ ១៩២២ ដោយមានប្រទេសដំបូងចំនួន ០៤ បានចូលរួមចុះហត្ថលេខា ដែលក្នុងនោះរួមមាន ប្រទេសរុស្ស៊ី (Russia) អ៊ុយក្រែន (Ukraine) បេឡារុស្ស (Belarus) និង ហ្សកហ្ស៊ី (Georgia)។ មេដឹកនាំដំបូងរបស់សហភាពសូវៀតគឺលោក វ៉ាឌីមៀ លេនីន (Vladimir Lenin) ដែលបន្ទាប់មកបានជំនួសតំណែងដោយ ដោយលោក ជូសេព ស្ទាលីន (Joseph Stalin) វិញ។ បន្ទាប់ពីការកកើត សហភាពសូវៀតបានបន្តពង្រីកឥទ្ធិពលនិងសមាជិកភាពរបស់ខ្លួនរហូតទៅដល់ចំនួន ១៥ ប្រទេស និងបានបង្កើតជានយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចរួមថែមទៀតផង។ យ៉ាងណាមិញ ទោះបីជាសហភាពសូវៀតបានពង្រីកឥទ្ធិពលខ្លួនបានធំធេងយ៉ាងណាក្តី មានកត្តាធំៗមួយចំនួនដែលនាំឱ្យសូវៀតឈានទៅរកការដួលរលំនៅចុងសតវត្សទី ២០។
មូលហេតុនៃការបង្កើតសហភាពសូវៀត
សហភាពសូវៀតត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្រោមមហិច្ឆតា នៃការបង្កើតមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ប្រទេស
រុស្ស៊ី នៅក្នុងការបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន និងដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសសង្គមនិយមដទៃទៀតក្នុងពិភពលោកឱ្យចូលរួមក្នុងសហភាពសូវៀត ដែលស្ថិតនៅក្រោម ច្បាប់ និងការដឹកនាំរបស់រុស្ស៊ី ដើម្បីជាធ្លុងក្នុងការប្រឆាំងនឹងរបបប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកខាងលិច។ ការបង្កើតនេះទៀតសោត គឺជាគំនិតនៃការចង់បង្កើតសិទ្ធិសេរិភាពក្នុងការសម្រេចជោគវាសនារបស់ប្រជាជនរុស្ស៊ីខ្លួនឯង និងការចង់ប្រកាសឯករាជ្យថ្មីនៃប្រទេសរុស្ស៊ី ចេញពីរបបរាជានិយមដឹកនាំដោយស្តេច សា នីកូឡា (Tsar Nicholas II) ដែលជារបបកេងប្រវ័ញ្ចលើពួកវណ្ណៈកម្មករ។
តើសហភាពសូវៀតទទួលបានសមិទ្ធិផលអ្វីខ្លះបន្ទាប់ពីការបង្កើតសហភាពនេះ?
សមិទ្ធិផលនយោបាយ
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩២២ លោក លេនីន និងលោក ស្តាលីន បានសម្រេចបង្កើតគោលការណ៍ “សង្គមនិយមក្នុងប្រទេសតែមួយ” សម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានសម្រាប់បដិវត្តន៍ផ្សេងៗលើពិភពលោក និងបានលុបចោលគោលនយោបាយឯកោហើយចាប់ផ្តើមទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចវិញ បន្ទាប់ពីមានភាពចម្រូងចម្រាស់ជាមួយគ្នា ទៅលើផ្នត់គំនិត កម្មុយនីស្ត របស់សូវៀតលើការលុបបំបាត់ប្រជាធិបតេយ្យភាព ។ សហភាពសូវៀតក៍ធ្លាប់បានចូលរួមជាសមាជិកក្នុងសម្ព័ន្ធប្រជាជាតិ (League of Nation) និងធ្លាប់បានដឹកនាំចលនាតស៊ូប្រឆាំងនឹង ការឈ្លានពាននៃបណ្តាប្រទេសអីរ៉ុបផងដែរ។
សមិទ្ធិផលសង្គមកិច្ច
យោងតាម North Star Compass សហភាពសូវៀតគឺជារដ្ឋដំបូងដែលបានទទួលភាពជោគជ័យលើការលុបបំបាត់ភាពអត់ឃ្លាន ដែលជាសមិទ្ធិផលដែលកម្ររកបាន និងបានស្ថិតក្នុងជួរមុខនៃយុទ្ធការលុបបំបាត់ជំងឺអុតស្វាយ ក៏ដូចជាបានបង្កើតប្រព័ន្ធទឹក ភ្លើង កម្តៅ និងមធ្យោបាយធ្វើដំណើរដែលពុំគិតថ្លៃ។ ចំណែកឯវិស័យអប់រំវិញ សហភាពសូវៀតបានយកចិត្តទុកដាក់ជាខ្លាំងលើការអប់រំប្រជាជនរបស់ខ្លួនឱ្យមានចំណេះដឹងគ្រប់គ្រាន់លើផ្នែកសិល្បៈនិងវិទ្យាសាស្រ្ត និងបានលើកកម្ពស់សិទ្ធិស្ត្រីឱ្យស្មើនឹងបុរសដែលពុំទាន់បានអនុវត្តនៅតាមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនាសម័យនោះ ក៏ដូចជាបានជំរុញឱ្យកម្រិតនៃអាយុរស់នៅជាមធ្យម (Life-expectancy) របស់ប្រជាជាតិសូវៀត កើនឡើងទ្វេដង ស្របពេលដែលអត្រាមរណៈនៃទារកបានធ្លាក់ចុះនៅត្រឹម ១២%។ រីឯនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៧ វិញ សហភាពសូវៀតបានទទួលភាពជោគជ័យ ក្នុងការបាញ់បង្ហោះប្រព័ន្ធផ្កាយរណបដែលមានឈ្មោះថា Sputnik ចូលក្នុងដែនលំហអាកាសមុនគេបង្អស់។ ប្រមាណ ៤ ឆ្នាំក្រោយមក សហភាពសូវៀត ក៏បានសម្រចសមិទ្ធិផល មួយទៀតផងដែរ ដោយបានបញ្ជូនអវកាសយានិកមួយរូបឈ្មោះ Yuri Gagarin ទៅកាន់ទីអវកាស។ រីឯជោគជ័យមួយទៀតបានកើតឡើងដោយសារ អវកាសយានិកសូវៀតម្នាក់ឈ្មោះ Alexi Leonov បានដើរក្នុងលំហអាកាស ក្នុងរយៈពេល ១២ នាទីនិង ០៩ វិនាទី។
សមិទ្ធិផលសេដ្ឋកិច្ច
លោក ជូសេព ស្ទាលីន (Joseph Stalin) បានអនុវត្តគម្រោង ០៥ ឆ្នាំ (Five-years plan) ដែលជាគម្រោងដំបូងនៃការអនុវត្តសេដ្ឋកិច្ចដែលសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើការបង្កើតរោងចក្រសហគ្រាសធន់ធ្ងន់ ក្នុងរយៈពេល ០៥ ឆ្នាំដែលគិតចាប់ពីឆ្នាំ ១៩២៨ ទៅ ១៩៣៣។ គម្រោងនេះបានផ្តល់ភាពវិជ្ជមានដល់ការលូតលាស់នៃសេដ្ឋកិច្ចសូវៀត និងបាននាំមកនូវការរីករាលដាលនៃរោងចក្រសហគ្រាសទំនើបផ្សេងៗ ក៏ដូចជាបានកែប្រែសហភាពសូវៀតពីប្រទេសកសិកម្មឱ្យទៅជាប្រទេសឧស្សាហកម្មដ៏ជឿនលឿនមួយ។ រីឯសមិទ្ធិផលមួយទៀតដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះគឺ ការនាំចេញប្រេងឥន្ធនៈ ទៅកាន់បណ្តាប្រទេសបច្ចឹមលោក ប្រទេសអាស៊ី និងអាមេរិកឡាទីនជាដើម ដែលមានសន្ទុះយ៉ាងខ្លាំងក្នុងទសវត្សន៍ឆ្នាំ ៧០។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅពេលដែលតម្លៃទីផ្សារពិភពលោកមានការកើនឡើង ដោយសារមានការអភិវឌ្ឍនៅលើតំបន់ស៊ីបេរីខាងលិច (West Siberia) ដែលជាជង្រុកប្រេងយ៉ាងធំរបស់សហភាពសូវៀត ការនាំចេញប្រេងឥន្ធនៈមានការកើនឡើង ពី ៣៣.២ លានតោនទៅ ១៦០ លានតោនក្នុងរយៈពេល ២០ ឆ្នាំផងដែរ។
