តួនាទីបារាំងក្នុងនាមជាស្ថាបនិកសហភាពអឺរ៉ុប

កាលណានិយាយពីការរួមចំណែករបស់ប្រទេសបារាំងក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប យើងត្រូវរំឮកពីដើមកំណើតនៃសហភាអឺរ៉ុបជាមុនសិន នោះគឺរដ្ឋបុរសដ៏អស្ចារ្យជនជាតិបារាំងពីររូបគឺលោក Jean Monnet (១៨៨៨ – ១៩៧៩) និងលោក Robert Schuman (១៩៨៦ – ១៩៦៣)។ ឥស្សរជនទាំងពីររូបនេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាស្ថាបត្យករនៃគម្រោងសមាហរណកម្មអឺរ៉ុប ជាអ្នកដែលផ្ដួចផ្ដើមនូវផ្នត់គំនិតសាមគ្គីភាពរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ ជាជាងការកាប់សម្លាប់គ្នា បង្កឱ្យកើតជាសង្គ្រាម នេះបើផ្អែកទៅលើសេចក្តីប្រកាសរបស់លោក Robert Schuman នៅថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៥០ នៅទីក្រុងប៉ារីស។ ក្នុងនោះលោកក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា គោលដៅចម្បងរបស់បារាំងគឺជាការរក្សាការពារនូវសន្តិភាព។ ទោះជាយ៉ាងណា គេក៏មិនភ្លេចដៃគូសហស្ថាបនិកសហភាពអឺរ៉ុបដ៏សំខាន់របស់បារាំងនោះដែរ គឺប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។

សហភាពអឺរ៉ុបបច្ចុប្បន្នដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសន្ធិសញ្ញា Maastricht នៅថ្ងៃទី០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ បានវិវត្តចេញពីអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាលដំបូងឈ្មោះថា សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប (European Economic Community) ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៥៧ ដោយសហស្ថាបនិកចំនួន៦ប្រទេស រួមមាន បែលហ្ស៊ិក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីតាលី លុចសំបួ និងហូឡង់។ ដោយឡែក ការលេចចេញជារូបរាងផ្លូវការរបស់សហភាពអ៊ឺរ៉ុបនៅឆ្នាំ១៩៩៣ មានសមាជិកចំនួន១២ប្រទេសដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញា Maastricht ក្នុងនោះរួមមាន ចក្រភពអង់គ្លេស បារាំង អាល្លឺម៉ង់ សាធារណរដ្ឋអៀរឡង់ អេស្ប៉ាញ ព័រទុយហ្គាល់ អ៊ីតាលី ក្រិក ដាណឺម៉ាក លុចសំបួ បែលហ្ស៊ិក និងហូឡង់។ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៣ សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបបានកើនដល់២៨ប្រទេស ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២០ ចក្រភពអង់គ្លេសបានចាកចេញពីសមាជិកភាព ធ្វើឱ្យសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបបច្ចុប្បន្នមានតែ២៧ប្រទេសតែប៉ុណ្ណោះ។

សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងបង្កើនសមាហរណកម្មនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប ដោយបង្កើតរូបិយប័ណ្ណតែមួយ គឺប្រាក់អឺរ៉ូ បង្រួបបង្រួមគោលនយោបាយការបរទេស និងសន្តិសុខ លើកកម្ពស់សិទ្ធិជាពលរដ្ឋទូទៅ ដោយការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យអន្តោប្រវេសន៍ សិទ្ធិជ្រកកោន និងកិច្ចការតុលាការជាដើម។ សហភាពអឺរ៉ុបក៏ធ្លាប់ទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ក្នុងការទទួលស្គាល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អង្គការមួយនេះ ដែលបានជួយលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅអឺរ៉ុប។

តួនាទីបារាំងនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប

ក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុបមិនមានប្រធានអចិន្ត្រៃយ៍នោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ អាណត្តិជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សានឹងត្រូវបានប្ដូរជារៀងរាល់៦ខែម្ដង ពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយទៀតជាបន្តបន្ទាប់។ ក្នុងអំឡុងពេល ៦ខែនោះផងដែរ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សានឹងក្លាយជាប្រធានកិច្ចប្រជុំគ្រប់កម្រិតនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាទាំងអស់។ គិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥៧ ដល់ ២០២២ ប្រទេសបារាំងបានធ្វើជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុបចំនួន១៣លើករួចមកហើយ ដែលក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ដំណែងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សារបស់បារាំងគឺគិតចាប់ពីខែមករា ដល់ខែ មិថុនា ដែលនឹងត្រូវផុតអាណត្តិនាពេលជាងមួយខែខាងមុខនេះ។

បារាំងបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការនាំមុខសហភាពអឺរ៉ុបនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ការអនុវត្តគោលនយោបាយបរទេសរួបរួមជាច្រើនក៏ត្រូវបានផ្ដួចផ្ដើមដោយបារាំង ហើយគ្រប់គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍លើវិស័យភាគច្រើនដែលដាក់ចេញដោយសហភាពអឺរ៉ុបក៏សុទ្ធតែត្រូវបានជ្រោមជ្រែងដោយបារាំងឈានមុខគេផងដែរ។ វិស័យទាំងអស់នោះមានដូចជា សន្តិភាពនិងស្ថេរភាព ការការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិឌីជីថល សិទ្ធិការងារ សិទ្ធិអ្នកប្រើប្រាស់ ជំនួញ ពាណិជ្ជកម្ម អាហារនិងស្ដង់ដារបរិស្ថាន ការទូតអន្តរជាតិនិងការអភិវឌ្ឍន៍ ការទូតនិងសន្តិសុខ អប់រំនិងសុខភាព ជំនួយមនុស្សធម៌ និងវិស័យជាច្រើនទៀត។ គួរដឹងដែរថា បារាំងមានសមាជិកក្នុងសភាអឺរ៉ុបរហូតដល់ទៅ៧៤រូប ដែលពួកគេបានដើរតួយ៉ាងសកម្មក្នុងកិច្ចការជាច្រើនដូចជា ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងស្ថាប័នសហភាពអឺរ៉ុបជាមួយស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិ ការតាមដាននិងគ្រប់គ្រងការវិវត្តទូទៅ និងការអនុម័តច្បាប់ថវិកាជាដើម។

ហិរញ្ញប្បទាន និងការខិតខំរបស់បារាំងក្នុងការពង្រឹងសហភាពអឺរ៉ុប

បារាំងគឺជាប្រទេសដែលបានរួមចំណែកផ្ដល់ថវិកាដល់សហភាពអឺរ៉ុបច្រើនជាងគេលំដាប់ទី២ បន្ទាប់ពីប្រទេសអាល្លឺម៉ង់។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រុមហ៊ុនអាល្លឺម៉ង់ដែលមានឯកទេសខាងទីផ្សារ និងទិន្នន័យអ្នកប្រើប្រាស់ឈ្មោះថា Statista ក្នុងឆ្នាំ២០២១ បារាំងបានផ្ដល់ថវិកាដល់សហភាពអឺរ៉ុបប្រមាណ ២៩ប៊ីលានអឺរ៉ូ ស្មើនឹងប្រមាណជា ៣០,៥លានដុល្លារអាមេរិក បើធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០២០ មានត្រឹមតែ ២៣,៧ប៊ីលានអឺរ៉ូ ស្មើនឹងប្រមាណជា ២៥លានដុល្លារអាមេរិក។

ម៉្យាងវិញទៀត យើងមិនភ្លេចឡើយនូវវិបត្តិជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ ដែលបានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចសកលលោក រួមទាំងគ្រប់បណ្ដាប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវរាំងស្ទះខាតបង់ប្រាក់យ៉ាងសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅពេលនោះ រដ្ឋាភិបាលបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់ព្រមព្រៀងគ្នា ដាក់ស្នើគម្រោងខ្ចីថវិកាសង្គ្រោះចំនួន៥០០ប៊ីលានអឺរ៉ូ ពីស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុនៅលើទីផ្សារអន្តរជាតិ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ ដើម្បីឲ្យសហភាពអឺរ៉ុបផ្ទាល់ ធ្វើការបែងចែក ជួយទៅប្រទេស ឬវិស័យដែលរងគ្រោះខ្លាំងបំផុតនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប។ គួរបញ្ជាក់ថា ថវិកាសង្គ្រោះដ៏ច្រើនមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនេះ គឺជាកម្ចីរួមគ្នា ក្នុងក្របខណ្ឌសហភាពអឺរ៉ុប ដែលមានន័យថាការសងប្រាក់កម្ចីនេះវិញ ក៏ត្រូវសងរួមគ្នាដែរ។

ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីបារាំងមានអត្ថន័យដូចម្ដេចសម្រាប់អនាគតទ្វីបអឺរ៉ុប?

កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ នៅពេលដែលលទ្ធផលបោះឆ្នោតបញ្ជាក់ថាលោក អេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង (Emmanuel Macron) បានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីអាណត្តិទីពីរដែលមានរយៈពេល៥ឆ្នាំបន្តទៀត មេដឹកនាំបណ្ដាប្រទេសក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប នាំគ្នាចេញសារអបអរសាទរទៅកាន់លោក នេះក៏ព្រោះតែលោក ម៉ាក្រុង មានគោលជំហរគាំទ្រ និងកសាងសហភាពអឺរ៉ុបឲ្យកាន់តែរឹងមាំ។ ផ្ទុយទៅវិញ គូបដិបក្ខរបស់លោក គឺលោកស្រី ម៉ារីន ឡឺប៉ែន (Marine Le Pen) មានទស្សនៈមិនសូវជាគាំទ្រសមាជិកភាពរបស់បារាំងនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុបប៉ុន្មានទេ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៧ លោកស្រីក៏បានសន្យាថានឹងដកបារាំងចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប ប្រសិនបើគាត់ឈ្នះឆ្នោត ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យលេចចេញនៅពាក្យកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសមួយថា Frexit មានន័យថា បារាំងដកខ្លួនចេញពីសមាជិកភាពសហភាពអឺរ៉ុប ដែលពាក្យនេះវាស្រដៀងទៅនឹងពាក្យ Brexit ដែរ។

ដូច្នេះការជាប់ឆ្នោតរបស់លោក ម៉ាក្រុង មានអត្ថន័យយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះអនាគតទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូល មិនមែនត្រឹមតែអនាគតរបស់សហភាពអឺរ៉ុបប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែបារាំងក៏មានឥទ្ធិពល និងដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ក្នុងនាមជាសមាជិកអង្គការណាតូ និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ ព្រោះលោកជាអ្នកនយោបាយវ័យក្មេងជាងគេម្នាក់ដែលមានគោលគំនិតបង្រួបបង្រួម និងពហុភាគីនិយម។ កាលដែលលោក ម៉ាក្រុង ជាប់ឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីរបស់បារាំងកាលពីឆ្នាំ២០១៧គឺប្រៀបបានដូចជាព្រះប្រទានជនកាត់បន្ថយការកើនឡើងនូវប្រជានិយមជន ដែលនៅឆ្នាំ២០១៧ ភូមិសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជាតិបានផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងខ្លាំង ដូចជាប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដែលជាប្រធានាធិបតីយកសហរដ្ឋអាមេរិកជាធំបានជាប់ឈ្មោះ ចក្រភពអង់គ្លេសបានបោះឆ្នោតស្នើសុំចេញពីសមាជិកភាពអឺរ៉ុប ការកើនឡើងនូវឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសចិន សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម ការរីកឥទ្ធិពលរុស្ស៊ីនៅអឺរ៉ុប និងការកើនឡើងនូវប្រជានិយមជននៅអឺរ៉ុប។ បារាំងបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងនាមជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប ដូចជាការបន្ថយផលប៉ះពាល់ពីកូវីដ១៩នៅក្នុងតំបន់ និងការព្យាយាមបន្ថយស្ថានភាពវិបត្ដិរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន។ ជុំវិញវិបត្តិសង្គ្រាមរវាងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន បារាំងក៏បានខិតខំប្រឹងប្រែងខ្លាំងណាស់ដែរ ក្នុងការបង្កើតឱកាសឱ្យភាគីទាំងពីរបានចូលតុចរចាគ្នាដោយសន្តិវិធីជាច្រើនលើករួចមកហើយ ទាំងនៅពេលរុស្ស៊ីមិនទាន់សម្រេចបើកប្រតិបត្ដិការយោធានៅលើទឹកដីអ៊ុយក្រែន និងសម្របសម្រួលឱ្យមានការចូលរួមពីសហរដ្ឋអាមេរិក បើទោះបីជាលទ្ធផលមិនទាន់ទទួលបានភាពវិជ្ជមាននៃទំនាក់ទំនងរវាងរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែនក៏ដោយ។ សរុបមក តួនាទីរបស់បារាំងនៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុបគឺប្រកាន់ភ្ជាប់នូវការបង្រួបបង្រួម និងពង្រឹងសាមគ្គីភាពរវាងប្រទេសសមាជិក ហើយតែងតែចេញមុខការពារផលប្រយោជន៍រួមរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រកាន់គោលនយោបាយការបរទេសបែបត្រជាក់ ទន់ភ្លន់តែមិនទន់ជ្រាយ រឹងមាំតែមិនរឹងរុស គឺរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្រប់ភាគី មិនថាសហរដ្ឋអាមេរិក រុស្ស៊ី ឬក៏ចិននោះទេ ព្រោះលោកប្រធានាធិបតីបារាំងមិនចង់ឃើញសង្គ្រាមលោកផ្ទុះឡើងនៅលើទឹកដីនៃទ្វីបអឺរ៉ុប ដែលជាការជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រនោះទេ។