តើអង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខសមូហភាព(Collective Security Treaty Organization) គឺជាអ្វី?
អង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខសមូហភាពដែលហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថាCSTO មានកំណើតចេញពីការបញ្ចប់នៃសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខសមូហភាព(Collective Security Treaty) ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខានៅ Tashkent (Uzbekistan) នៅថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ ១៩៩២។ ទើបនៅថ្ងៃទី ១៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០០២ នៅទីក្រុងមូស្គូ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខសមូហភាពបានធ្វើការសម្រេចចិត្តផ្តល់ឋានៈជាអង្គការអន្តរជាតិក្នុងតំបន់ចំពោះសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខសមូហភាពហើយសព្វថ្ងៃមានសមាជិកចំនួន៦ដូចជារុស្ស៊ី អាមេនី បេឡារុស្ស កាហ្សាក់ស្ថាន កៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន និងតាជីគីស្ថាន។ យន្តការដ៏សំខាន់បំផុតនៃCSTO គឺការការពារសមូហភាពដូចជាអង្គការNATOដែរបានន័យថាប្រសិនបើរដ្ឋមួយក្នុងចំណោមរដ្ឋដែលចូលរួមនៃសន្ធិសញ្ញាត្រូវបានទទួលរងនូវការឈ្លានពានពីរដ្ឋណាមួយ ឬក្រុមរដ្ឋ នោះវានឹងត្រូវបានចាត់ទុកថាជាការឈ្លានពានប្រឆាំងនឹងរដ្ឋទាំងអស់នៃសន្ធិសញ្ញានេះ។. ថ្វីបើដើមឡើយត្រូវបានរចនាឡើងសម្រាប់ការការពារទៅវិញទៅមកសមាជិកCSTO ប្រើប្រាស់អង្គការនេះដើម្បីប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងឆ្លងដែនដូចជា ភាពងាយរងគ្រោះតាមអ៊ីនធឺណិត ការជួញដូរគ្រឿងញៀន ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន និងអំពើភេរវកម្ម ប៉ុន្តែប្រទេសជាសមាជិកសហការបន្ថែមទៀតលើការលក់ និងផលិតអាវុធ សម្ភារៈបរិក្ខារយោធា និងការបណ្តុះបណ្តាល ការប្រឹក្សាសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នា។
ពិភពលោកគួរតែចាប់ផ្តើមខ្វាយខ្វល់នឹងសម្ព័ន្ធយោធាមួយនេះហើយ
នៅក្នុងខែមករា ឆ្នាំ ២០២២ បន្ទាប់ពីកងទ័ពរបស់ខ្លួនចំនួន ២,៥០០ នាក់បានចូលទៅក្នុងប្រទេសកាហ្សាក់ស្ថាន ដើម្បីជួយក្នុងការស្តារសណ្តាប់ធ្នាប់ឡើងវិញក្នុងអំឡុងពេលនៃការតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងប្រទេស អង្គការសន្ធិសញ្ញាសន្តិសុខសមូហភាព(CSTO) បានបង្កើតឱ្យមានភាពភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំងជាលើកដំបូងក្នុងរយះពេលជាង២០ឆ្នាំក្រោយពេលចាប់បដិសន្ធិ។ សម្រាប់អ្នកសង្កេតការណ៍នយោបាយជាច្រើន អន្តរាគមន៍នៅកាហ្សាក់ស្ថាន គឺជាប្រតិបត្តិការគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដំបូងរបស់ CSTO ដែលបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីការព្យាយាមជាច្រើនឆ្នាំដោយរុស្ស៊ីក្នុងការកសាងអង្គការអន្តរជាតិដែលមានសមត្ថភាពរៀបចំឡើងវិញនូវសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ខណៈដែលកំពុងព្យាយាមបន្ថយអំណាចនៃអង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើង(NATO)។
បើនិយាយពីវិបត្តិសង្គ្រាមរវាងរុស្សី និងអ៊ុយក្រែន យើងសាកស្រមៃទៅថាប្រសិនបើសមាជិករបស់CSTO លើកទ័ពទៅជួយច្បាំងរុស្សីនៅអ៊ុយក្រែននោះវានឹងកើតជាគ្រោះមហន្តរាយកាន់តែខ្លាំងជាងពេលបច្ចុប្បន្ននេះទៅទៀត។ប៉ុ ន្តែបើមើលទៅតាមភាពជាក់ស្តែង គ្មានសមាជិកCSTO(លើកលែងបេឡារុស្ស) បានបង្ហាញការគាំទ្រជាផ្លូវការទៅលើ “ប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស” របស់រុស្សីចេះតែអះអាងនោះទេ។ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនជាមានការឈ្លានពានមកលើរុស្សី នោះសមាជិកនៃCSTO ក៏ប្រាកដជាមិនឱបដៃឈរស្ងៀមដែរព្រោះគេមានសិទ្ធិអំណាចដើម្បីការពារសម្ព័ន្ធភាពរបស់រដ្ឋជាសមាជិកដោយអនុលោមតាមគោលការណ៍របស់ CSTO ដើម្បីធានាការពារសមូហភាពនៃរដ្ឋដែលចូលរួម និងប្រឈមមុខនឹងការឈ្លានពានពីប្រទេសខាងក្រៅគឺបានសេចក្តីថាអនុវត្តសិទ្ធិក្នុងការការពារជាសមូហភាពក្រោមមាត្រា ៥១ នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ។
យ៉ាងណាមិញបើយើងសង្កេតមើលឱ្យកាន់តែមែនទែនទៅ CSTO ប្រាកដជាអាចចូលរួមជាមួយរុស្សីនៅក្នុងសង្គ្រាមរុស្សី-អ៊ុយក្រែននេះដើម្បីជួយរុស្សីបានព្រោះការតដៃរបស់អ៊ុយក្រែនមកលើរុស្សីវិញ(ទោះបីស្ថិតនៅក្នុងគោលបំណងការពារក៏ដោយ) គឺជាការវាយបកមករុស្សីវិញដូចមនុស្ស ២ នាក់កំពុងវាយគ្នានោះដែរ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសទាំងនេះមិនអនុវត្តគោលការណ៏នេះនៅក្នុងករណីនេះ? ចម្លើយមួយដែលអាចឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួរនេះយ៉ាងសមហេតុផលគឺមកភាពក្រអឺតក្រទមរបស់រុស្សី ដែលអាចបានសេចក្តីថាក្នុងនាមជាប្រទេសមហាអំណាចមួយដែរ និងជាប្រទេសដែលមានទឹកដីធំជាងគេនៅលើពិភពលោក តើរុស្សីត្រូវការជំនួយពីប្រទេសតូចៗដទៃទៀតដើម្បីវាយប្រទេសអ៊ុយក្រែនដែលតូចជាងខ្លួនដែរទេ? រុស្សីអាចនឹងរក្សាកងកម្លាំងយោធាទាំងមូលរបស់ CSTO សម្រាប់ទុកធ្វើប្រត្តិបត្តិការផ្សេងទៀតក៏ថាបាន។
តើ CSTO អាចនាំមុខ NATO ដែរឬទេ?
នាពេលបច្ចុប្បន្ន CSTO នៅមានភាពទន់ខ្សោយនៅឡើយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងអង្គការNATO ពីព្រោះអីនៅក្នុង CSTO មានប្រទេសជាសមាជិកត្រឹមតែ៦ប៉ុណ្ណោះដែលសុទ្ធសឹងតែជាអតីតរដ្ឋសហភាពសូវៀតហើយអ្នកដែលធ្វើវិភាគទានធំជាងពាក់កណ្តាលនោះគឺរុស្សី។ បើទោះបីជាការសម្រេចចិត្តផ្សេងៗនៃអង្គការនេះធ្វើដោយកង់សង់ស៊ីសក៏ដោយ សារៈសំខាន់ដែលរុស្សីផ្តល់ទៅឱ្យអង្គការនេះមានចំនួនច្រើនល្មមគួរសមដែរ ដែលអាចឱ្យរុស្សីមានសិទ្ធិធ្វើការវេតូចំពោះការសម្រេចចិត្តណាមួយ ដូចនេះវាធ្វើអន្តរជាតិភាគច្រើនមានមន្ទិលសង្ស័យទៅលើតម្លាភាព និងភាពត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់នៃ CSTO ហើយរឹតតែគិតថាអង្គការនេះដឹកនាំដោយរុស្សីហើយក៏ជាអាវុធរបស់រុស្សីសម្រាប់ដំណើរឆ្ពោះទៅរកអនុត្តរភាពក្នុងតំបន់ជាពិសេសគឺនៅលើដែនដីចាស់នៃសហភាពសូវៀតតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើការធ្វើវិភាគទានទៅលើវិស័យយោធារបស់សមាជិកនីមួយៗមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដូចតែនឹងអ្វីដែលអង្គការNATOកំពុងតែអនុវត្តនោះ CSTO ប្រាកដជាអាចបង្កើននូវប្រសិទ្ធិភាព កិត្តិនាម និងជំនឿជឿជាក់ពីប្រភពខាងក្រៅជាពិសេសគឺលោកខាងលិច ហើយលទ្ធភាពនេះអាចកើតឡើងបានប្រសិនបើមានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយអង្គការអន្តរជាតិធំៗ និងការបន្ថែមសមាជិកផ្សេងៗទៀតក្រៅពីអតីតរដ្ឋរបស់សហភាពសូវៀត ជាពិសេសប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងរីកចម្រើនដូចជាBRICS(Brazil, Russia, China, South Africa)។ យោងតាមសក្ដានុពលយោធា និងការចំណាយរបស់រដ្ឋជាសមាជិក CSTO រុស្ស៊ីគឺជាក្បាលរថភ្លើងសំខាន់របស់អង្គការមួយនេះ ។ជាតឹកតាង ការរួមចំណែករបស់ខ្លួនចំពោះ CSTO ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ មានចំនួន ៥០% នៃថវិកាសរុប។ ៥ ប្រទេសផ្សេងទៀតបង់ត្រឹមតែ ១០% ប៉ុណ្ណោះ។
ម៉្យាងវិញទៀត កាលណាអង្គការNATO នៅតែបដិសេដមិនព្រមធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយCSTO នៅមានទិដ្ឋភាពមួយទៀតដែលអាចធ្វើឱ្យCSTO អាចប្រណាំងប្រជែងស្មើមុខស្មើមាត់ជាមួយអង្គការNATO នោះគឺកាលណាដែលរុស្សីឈ្នះសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។ ប្រសិនជាលទ្ធភាពមួយនេះពិតជាកើតឡើងមែន ប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោកអាចនឹងដើរច្រំដែល ពីព្រោះមានសម្ព័ន្ធយោធា២ធំៗដែលមានភាពទំនាក់ទំនងល្អក់កករនឹងគ្នា។ប៉ុន្តែ នៅពេលនេះនៅក្នុងកែវភ្នែករបស់សហគមន៏អន្តរជាតិរុស្សីប្រៀបបានទៅជាតួចិត្តអាក្រក់ម្នាក់ ធ្ងន់ជាងនេះគឺជាអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសសង្គ្រាមប្រឆាំងមនុស្សជាតិហើយប្រសិនជារុស្សីចាញ់សង្គ្រាម និងបាក់ស្បាតនៅលើឆាកអន្តរជាតិសារជាថ្មីទៀតនោះ នោះCSTOក៏នឹងអាចដួលរលំដូចដែលកតិកាសញ្ញាក្រុងវ៉ាសូវីដួលបាត់ដែរក៏ព្រោះតែការចុះខ្សោយរបស់បងធំនៅក្នុងសម្ព័ន្ធហើយសមាជិកដទៃពុំមានលទ្ធភាពជួយស្រោចស្រង់បាន។
