ការវិវត្តន៍នៃទាសភាពគឺមានតាំងពីចន្លោះឆ្នាំ៦០០០និងឆ្នាំ២០០០ មុនគ.ស. មកម្ល៉េះ ប៉ុន្តែទាសភាពដែលយើងរកឃើញនិងដឹងច្បាស់គឺមានចាប់ត្រឹមឆ្នាំ ១៥២៦ (Gildher Lehrman Institute of American History) ដែលបានចាប់ផ្តើមកើតឡើងនៅទ្វីបអាហ្រ្វិកនៅពេលដែលមានការដឹកទាសករពីទ្វីបអាហ្រ្វិកមកសហរដ្ឋអាមេរិក។ បើទោះបីជាទាសភាពបានកើតឡើងតាំងពីមុនពេលដែលយើងអាចកំណត់មកម្ល៉េះ ទាសភាពចំណាស់ជាងគេត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងក្រម Hammurabi ក្នុងឆ្នាំ ១៧៥៤ មុនគ.ស.។ បន្ទាប់ពីពេលនោះមកទាសភាពបានរីករាលដាល នៅជុំវិញពិភពលោក ហើយបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់បុគ្គលជាច្រើនទាំងគ្រប់ពណ៌សម្បុរ គ្រប់ភេទ និងអាយុ។ល។ ការជួញដូរទាសករក៏បានបន្តអូសបន្លាយជាយូររហូតដល់ឆ្នាំ ១៨១៦ នៅពេល ដែលយុទ្ធនាការលុបបំបាត់ទាសភាពបានកើតឡើង។ ទោះបីជាមានយុទ្ធនាការលុបបំបាត់ទាសភាពយ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហាទាសភាពក៏នៅតែបន្តកើតមានឡើងនៅក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀតនៃពិភពលោក ដោយសារតែការជួញដូរទាសករនៅមានភាពស្របច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀត។ នៅក្នុងអត្ថបទនេះនឹងរៀបរាប់អំពីការកកើតឡើងនៃទាសភាព ចលនាឆ្ពោះទៅរកការលុបបំបាត់ទាសភាព និងទាសភាពសម័យទំនើប។
ការកើតមានឡើងនៃទាសភាព
ដូចដែលបានលើកឡើងរួចមក ទាសភាពគឺបានកើតមានតាំងតែពីយូរយារណាស់មកហើយៗ ក៏មានមនុស្សជាច្រើនជឿថាវាជាការវិវត្តន៍ធម្មជាតិនិងជារឿងធម្មតាតាំងតែពីអតីតកាល។ បើយោងតាមរបាយការណ៍របស់គេហទំព័រជាច្រើនដូចជា The New York Times Magazine និង Gildher Lehrman Institute of American History ទាសភាពដំបូងត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិកដោយជនជាតិអាហ្វ្រិក។ ទាសភាពត្រូវបានគេដឹងថាកើតឡើងដោយសារតម្រូវការកម្លាំងពលកម្មនៅអាហ្វ្រិកមានកម្រិតខ្ពស់ដែលទាមទារឱ្យមានទាសករដើម្បីជាតម្រូវឱ្យធ្វើការងារបន្ថែម។ ដោយឡែកទាសភាពក៏មានច្រើនបែបក្នុងលក្ខណៈផ្សេងទៀតដែរដូចជា ទាសភាពដោយការបង្ខិតបង្ខំ (force labour) ទាសភាពដោយការជួញដូរផ្លូវភេទ។ល។ មនុស្សដែលធ្វើជាទាសករត្រូវបានដោះដូរសម្រាប់វត្ថុដូចជាស្រាបៀរ អង្កាំ និងក្រណាត់ដោយមេដឹកនាំអាហ្វ្រិក។ យ៉ាងណាក៏ដោយការជួញដូរមនុស្សជាទាសករបានរីករាលដាលទៅកាន់តំបន់ផ្សេងទៀតនៃពិភពលោក រួមទាំងអឺរ៉ុប និងអាស៊ីហើយវាត្រូវបានសាយភាយលើកដំបូងគេទៅកាន់ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់នៅទ្វីបអឺរ៉ុប។ ដោយជនជាតិព័រទុយហ្គាល់នៅទ្វីបអឺរ៉ុបបានជួញដូរទាសករពីទ្វីបអាហ្វ្រិកដើម្បីយកមកធ្វើការនៅក្នុងអាណានិគមរបស់ខ្លួនទៅប្រទេសប្រេស៊ីល។ រីឯប្រទេសអ៉េស្បាញក៏បានជួញដូរទាសករទៅធ្វើការក្នុងអាណានិគមរបស់ខ្លួននៅអាមេរិកខាងត្បូងផងដែរ។
ចលនាឆ្ពោះទៅរកការលុបបំបាត់ទាសភាព
ចលនា និងសកម្មភាពជាច្រើនត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីសម្រេចបាននូវច្បាប់ស្តីពីការលុបបំបាត់ទាសភាព។ ចលនាទាំងនោះបានចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨១៦ ហើយបាននាំមកនូវការដោះលែងជនជាតិអាមេរិក-អាហ្វ្រិកចំនួន ១២០០០ នាក់ដោយជោគជ័យ។ បន្ថែមពីនេះទៅទៀត ក៏មានចលនាលុបបំបាត់ទាសភាពផ្សេងៗនៅអាមេរិក ដោយលោក William Lloyd Garrison, Frederick Douglass និងបុគ្គលផ្សេងៗទៀតផងដែរ។ ជោគជ័យដែលគួរឱ្យមានកត់សម្គាល់នោះគឺ ការលុបបំបាត់ទាសភាពក៏ត្រូវបានចេញជាសេចក្តីសម្រេចនៅក្នុងវិសោធនកម្មលើកទី ១៣ នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ ១៨៦៥ ប៉ុន្តែទោះបីជាទាសភាពត្រូវបានគេលុបបំបាត់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកយ៉ាងណាក៏ដោយក៏ការជួញដូរនិងប្រើប្រាស់ទាសករក៏នៅតែមានការប្រព្រឹត្តទៅ នៅក្នុងប្រទេសដទៃទៀតដដែល។ បន្ទាប់ពីមានការបង្កើតឡើងនូវ ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួន (UNHCR)មក អនុសញ្ញាស្តីពីការលុបបំបាត់ទាសភាពដែលត្រូវបានអនុម័តនៅឆ្នាំ ១៩២៦ ហើយបានបញ្ចប់ទាសភាពនៅក្នុងពិភពលោកផងដែរ។
ទាសភាពសម័យទំនើប (The Modern Slavery)
បើទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មនុស្សជាតិនៅតែជួបភាពបរាជ័យក្នុងការលុបបំបាត់ទាសភាពនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាទាសភាពសម័យទំនើប។ ទាសភាពសម័យទំនើបគឺជាការជួញដូរផ្លូវភេទ ការជួញដូរពលកម្មដោយបង្ខំ ការជួញដូរពលកម្មកុមារ និងទម្រង់ផ្សេងទៀតនៃការកេងប្រវ័ញ្ចជាដើម។ ឧទាហរណ៍មួយនៃទាសភាពបច្ចុប្បន្ន គឺនៅក្នុងសង្គមយើងសង្វាក់ផលិតកម្មដែរត្រូវការប្រើប្រាស់នូវកម្លាំងធនធានមនុស្ស។ នៅក្នុងវិស័យផលិតកម្មនេះដែរមនុស្សជាច្រើនត្រូវបានទទួលរងនូវការបង្ខំឱ្យប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មរបស់ខ្លួនហួសប្រមាណដោយមិនមានការផ្តល់កម្រៃសេវាឱ្យបានសមរម្យ មានលក្ខខណ្ឌការងារមិនសមប្រកប ការរំលោភសិទ្ធិពលកម្មនិងសិទ្ធិមនុស្សនិងការប្រើប្រាសល់កម្លាំងពលកម្មកុមារជាដើម។ ដូចនេះនរណាក៏អាចក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃទាសភាពសម័យទំនើបនេះបានដែរ ហើយមនុស្សមួយចំនួនអាចងាយរងគ្រោះដោយសារបញ្ហាហិរញ្ញវត្ថុ សង្គម ឬសុខភាព ក៏ដូចជាអាយុ ឬស្ថានភាពអន្តោប្រវេសន៍របស់ពួកគេ។
