ថង់ប្រាជ្ញា

ទិដ្ឋភាពទូទៅមុនចលនាបះបោរនៅថ្ងៃទី០៨ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៨៨ មីយ៉ាន់ម៉ាជាប្រទេសដែលធ្លាប់ស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគម​ចក្រភពអង់គ្លេសជាងមួយសតវត្សរ៍ ពោលគឺចាប់ពីឆ្នាំ១៨២៤ ដល់ឆ្នាំ១៩៤៨។ តាំងពីទទួលបានឯករាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៤៨​​ ប្រទេសយោធានិយមមួយនេះមិនទាន់មានមូលដ្ឋានគ្រឹះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរឹងមាំនៅឡើយទេ។ ភាពវឹកវរចលាចលអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ធ្វើឱ្យមីយ៉ាន់ម៉ាទទួលបានបទពិសោធន៍ដ៏ល្វីងជូរចត់ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់របបយោធាផ្ដាច់ការឯកបក្ស រួមមានការគំរាមកំហែង ការចាប់ខ្លួន អំពើហិង្សាព្រៃផ្សៃអមនុស្សធម៌ ការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពការបញ្ចេញមតិ ការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ។ល។ រដ្ឋប្រហារយោធាជោគជ័យនៅឆ្នាំ១៩៦២ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកឧត្ដមសេនីយ៍ នេ វីន (Ne Win) បានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលរបស់លោក យូ នូ (Nu...

ការស្រាវជ្រាវមិនថាក្នុងផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម ឬផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រពិត ត្រូវតែអនុលោមទៅតាមក្រមសីលធម៌ដែលមិនប៉ះពាល់ដល់សុវត្ថិភាពបុគ្គល​ សីលធម៌​ និងមនុស្សធម៌។ ក្រម​ Nuremberg​ ឬ (Nuremberg Code)​ ឬជាភាសាអាឡឺម៉ង់ (Nürnberger Kodex) គឺជាកម្រងក្រមសីលធម៌អនុវត្តទៅលើការស្រាវជ្រាវដែលយកមនុស្សជាកម្មវត្ថុពិសោធន៍ (Human subject research)។​​​ ក្រមនេះត្រូវបានចងក្រងឡើងមាន ១០ មាត្រា ហើយក្រមនេះក៏បានតាក់តែងឡើងដំបូងតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការលើការជំនុំជម្រះលើករណី ​ Doctor Trial...

មហាសមុទ្រជាប្រភពនៃពហុធនធានសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការរបស់មនុស្សជិត៨ពាន់លាននាក់ទូទាំងពិភពលោក តាមរយៈធនធានចម្រុះផ្សេងៗ ដូចជា ប្រេងឥន្ធនៈ ឧស្ម័នធម្មជាតិ  រ៉ែ ជីវៈចម្រុះ ត្រីគ្រប់ប្រភេទ និងជាផ្លូវធ្វើដំណើរ ដឹកជញ្ជូនទំនិញ បណ្តាញខ្សែកាបអ៊ីនធឺណេតបាតសមុទ្រ ថ្នាំឱសថព្យាបាលជំងឺ ថាមពលអគ្គិសនី បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ  ទេសចរណ៍ និងការងារ។ល។ ហើយការធ្វើពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិក៏ត្រូវពឹងផ្អែកស្ទើរតែទាំងស្រុងទៅលើសមុទ្រ​ផងដែរ។ យោងតាមអង្គការសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច (Organisation for Economic Co-operation and Development)...

Nokia Corporation គឺជាក្រុមហ៊ុនទូរគមនាមន៍ (multinational telecommunications, information technology, and consumer electronics company) ដ៏ល្បីល្បាញមួយរបស់ប្រទេសហ្វាំងឡង់ និងត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាប្រ៊ែនទូរស័ព្ទល្បីជាងគេជុំវិញពិភពលោកនៅអំឡុងឆ្នាំ២០០០។ ជោគជ័យរបស់ក្រុមហ៊ុន Nokia នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ និងដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០ គឺជាយុគសម័យដែលក្រុមហ៊ុននេះ បានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនផលិតទូរស័ព្ទចល័តឈានមុខគេនៅលើពិភពលោក។ ការិយាល័យកណ្តាលក្រុមហ៊ុន Nokia មានទីតាំងនៅទីក្រុង Espoo នៃប្រទេសហ្វាំងឡង់។...

ក្រោយពីការជាប់ឆ្នោតរបស់លោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា សហរដ្ឋអាមេរិកបានកំពុងជួបប្រទះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដែលមិនទាន់ដោះស្រាយបាន។ នៅក្នុងស្នាដៃនិពន្ធរបស់លោកអូបាម៉ា The Promised Land លោកបានធ្វើទស្សនទានទៅលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិករួមជាមួយនឹងគោលការណ៍នយោបាយសេដ្ឋដិច្ចរបស់លោកអំឡុងពេលនោះ។ នៅពេលលោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ាឡើងកាន់ដំណែងជាប្រធានាធិបតីដំបូង សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចប្រទះបញ្ហាច្រើន ហើយលោកបានរៀបចំវិធានការក្នុងការស្តារសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកឡើងវិញ។ ស្ថានភាពពេលនោះសហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងរងសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងខ្លាំង ក្នុងនោះរួមមានវិបត្តិការងារធ្វើឱ្យពលរដ្ឋអាមេរិកបាត់បង់ការងារ បញ្ហាទីផ្សារអចលនទ្រព្យធ្លាក់ចុះជាអតិផរណា ក្រុមហ៊ុនយានយន្តធំៗរបស់អាមេរិកប្រទះវិបត្តិដែលឈានទៅរកការក្ស័យធន និងវិបត្តិប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុជាប់គាំងថែមទៀផង ។ នៅឆ្នាំ ២០០៧ ខណៈពិភពលោកកំពុងប្រទះវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកល The 2007-2008 financial...

លោក កាល ម៉ាក្ស (Karl Marx) ឆ្នាំ១៨១៨-១៨៨៣ ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកប្រាជ្ញដ៏មានឥទ្ធិពលម្នាក់ក្នុងអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៩ ដោយមានងារជា ទស្សនវិទូ សង្គមវិទូ សេដ្ឋវិទូ ប្រវត្តិវិទូ អ្នកទ្រឹស្ដីនយោបាយ ជាអ្នកកាសែត និងជាអ្នកបដិវត្តន៍សង្គមផងដែរ ប៉ុន្តែលោកមិនមែនជាសាសនិកនៃសាសនាណាមួយនោះទេ។ លោកមានដើមកំណើតនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ហើយកើតនៅក្នុងត្រកូលជនជាតិជ្វីហ្វដែលមានជីវភាពស្ដុកស្ដម្ភ និងមានឪពុកជាមេធាវីទៀតផង។ ទស្សនរបស់លោកបានចាប់ផ្ដើមមានភាពល្បីល្បាញខ្លាំងនៅដើមសតវត្សរ៍ទី២០ ដោយមានមេដឹកនាំប្រទេសមួយចំនួន ដូចជា លោក វ្លាឌីមៀរ...

ការវិវឌ្ឍនៃបណ្តាញទូរសព្ទ រាប់ចាប់តាំងពីទូរសព្ទមានខ្សែរហូតដល់អត់ខ្សែ ប្រែមកជាទូរសព្ទចល័តដោយបំពាក់នូវបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗនៃរបកគំហើញនានា បានកែប្រែមុខមាត់ថ្មីសម្រាប់ពិភពលោកឱ្យស្ថិតក្នុងទំនើបកម្មនិងនវានុវត្តន៍។ ក្រឡេកមកមើលប្រវត្តិនៃការវិវឌ្ឍរបស់បច្ចេកវិទ្យាបណ្តាញរលកវិទ្យុចល័ត (Wireless Cellular Technology) គឺត្រូវបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ១៩៧៩ ដែលផ្តើមពី 1G និងឆ្ពោះទៅវិវឌ្ឍខ្លួនមកជំនាន់ 5G ។ អត្ថន័យនៃពាក្យនេះគឺ អក្សរ “G” តំណាងឱ្យ “ជំនាន់ (Generation)” ចំណែកឯលេខវិញគឺតំណាងឱ្យលំដាប់នៃជំនាន់នីមួយៗ។ ការវិវឌ្ឍអស់ ៥ ជំនាន់នេះបានប្រែមុខមាត់សកលលោក...

នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ សៀវភៅ “A Promised Land” ដែលនិពន្ធដោយលោកអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) បានបោះពុម្ពផ្សាយពីស្ថានភាពការងារនិងជីវប្រវត្តិរបស់លោកកាលនៅក្នុងតំណែងជាប្រធានាធិបតី។ លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ជាសមាជិកបក្សប្រជាធិតេយ្យ បានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីទី៤៤ និងជាប្រធានាធិបតីសាសន៍អាហ្រ្វិក-អាមេរិកដំបូងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ លោកបានកាន់តំណែងចំនួន ២ អាណត្តិ ពីឆ្នាំ ២០០៩ ដល់...

ផ្ដើមពីបណ្ដាញសង្គមសម្រាប់រាំកំសាន្ដនិងច្រៀងដោយមិនបញ្ចេញសម្លេង (Lip-sync) ក្នុងវីដេអូខ្លីៗពាសពេញសកលលោក TikTok ក៏បានក្លាយជាសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងទីលាននយោបាយ។ ការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់ Tiktok គឺដោយសារតែមានភាពងាយស្រួលក្នុងការប្រើប្រាស់ រួមផ្សំជាមួយបច្ចេកវិទ្យា Interest Graph បានមកពីបច្ចេកទេស A.I ដែលអាចកំណត់ពីមាតិកាដែលអ្នកប្រើប្រាស់ចាប់អារម្មណ៍តាមរយៈពេលវេលានិងការចូលរួម (engagement) របស់អ្នកប្រើប្រាស់។ មួយវិញទៀត ការផ្លាស់ប្ដូរចំណាប់អារម្មណ៍ពីការទស្សនាវីដេអូដែលមានរយៈពេលវែងបានជួយឱ្យសក្ដានុពលរបស់ TikTok រីកយ៉ាងលឿនដែលមានអ្នកប្រើប្រាស់ជាច្រើនលាននាក់ពាសពេញសកលលោក រាប់ចាប់ពីយុវជនរហូតដល់អ្នកជំនួញក្នុងការពង្រីកទីផ្សារបស់ខ្លួននិងអ្នកនយោបាយជាច្រើនរូប។ TikTok គឺជាបុត្រសម្ព័ន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុន ByteDance ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក...

តើប៉ូលនៃមហាអំណាចពិភពលោកជាអ្វី? ប្រព័ន្ធប៉ូលនៃមហាអំណាចពិភពលោក (Polarity of Power) ជាទ្រឹស្ដីពេញនិយមក្នុងកម្មវិធីសិក្សាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ។ ជាទូទៅ ទ្រឹស្ដីនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីជាសូចនាករសម្គាល់រដ្ឋឬប្រទេសណាមួយដែលមានអំណាចនិងឥទ្ធិពលផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ យោធា និងនវានុវត្តន៍នៃវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់ជាដើម។ ប្រព័ន្ធប៉ូលនៃមហាអំណាចត្រូវបានបែងចែកជាបីប្រភេទដូចជា៖ ប្រព័ន្ធឯកប៉ូល (Unipolar system) ប្រព័ន្ធទ្វេប៉ូល (Bipolar system) និងប្រព័ន្ធពហុប៉ូល (Multipolar system)។ ប៉ុន្តែលោក Randall L....

ប្រសិនបើយើងនិយាយអំពីក្រុមហ៊ុនសវនកម្មគណនេយ្យធំជាងគេ និងមានសក្តានុពលបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក យើងត្រូវចាប់ផ្ដើមនិយាយពី Big 4 ប៉ុន្តែនៅក្នុងវិស័យក្រុមហ៊ុនប្រឹក្សាយោបល់ដែលធំជាងគេលើពិភពលោក នោះយើងក៏គួរចាប់ផ្ដើមពី Big 3 ដែរ។ Big 3 ឬ MBB គឺជាក្រុមហ៊ុនប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកគ្រប់គ្រងដ៏មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងមានស្តង់ដារធំជាងគេបំផុតក្នុងពិភពលោក។ ហើយ Big 3 ត្រូវបានស្គាល់ថាជាក្រុមហ៊ុនដែលផ្តល់សេវាប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកគ្រប់គ្រង ដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ក្រុមហ៊ុនធំជាងគេចំនួន៣ គឺក្រុមហ៊ុន McKinsey &...

យោងតាមគេហទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យារដ្ឋម៉ាសាឈូសែតសហរដ្ឋអាមេរិក MIT (Massachusetts Institute of Technology) នៅខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ វិស្វករគីមីនៅវិទ្យាស្ថានបានកែច្នៃសំណល់ក្នុងផ្ទះឱ្យទៅជាឌីយេហ្សែល Renewable diesel ដែលអាចជំនួសឌីយេហ្សែលចម្រាញ់ពីប្រេងកាត។ តាមការចេញផ្សាយបន្ថែមរបស់ Forbes ការកែច្នៃនេះក៏បានក្លាយជាផលិតកម្មមួយដែលមានកំណើនសន្សឹមៗនៅអាមេរិកខាងជើង ក្នុងនោះមានសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានបណ្តាក់ទុនច្រើនលើវិស័យប្រេងកែច្នៃនេះ។ ផ្អែកតាម BP Statistical Review of World Energy 2020...